Từ năm 2017, TPHCM thí điểm 3 tuyến xe buýt điện 12 chỗ, giá vé 12.000 đồng mỗi lượt phục vụ khách tham quan, dân cư khu vực nội bộ. Trong đó tuyến D1 (Công viên 23/9 - Thảo cầm viên Sài Gòn) do Tập đoàn Mai Linh khai thác chạy ở khu trung tâm; tuyến D2 và D3 chạy ở khu Phú Mỹ Hưng (quận 7) do Công ty TNHH Quản lý và kinh doanh bất động sản Phố Cảnh khai thác.
Các tuyến buýt điện mini này được Sở GTVT TPHCM đánh giá đáp ứng được nhu cầu đi lại của một bộ phận hành khách, đặc biệt là khách tham quan du lịch tại khu vực trung tâm, khu đô thị mới.
Tuy nhiên thực tế, lượng khách đi lại trên các tuyến còn thấp (nhu cầu sử dụng chủ yếu tập trung vào buổi tối, tăng cao cuối tuần, ngày lễ, Tết) dẫn đến nhà đầu tư chưa đảm bảo chi phí hoạt động. Từ tháng 8.2022, Tập đoàn Mai Linh đã ngừng thực hiện tuyến xe điện D1. Ngoài ra, cơ quan quản lý không kiểm soát được hoạt động của phương tiện thí điểm (lộ trình, phạm vi và tần suất hoạt động).
Nguyên nhân dẫn đến các bất cập trên do các tuyến hoạt động theo lộ trình và biểu đồ chạy xe cố định nên không đáp ứng được nhu cầu di chuyển của hành khách (điểm đón bất kỳ trong khu vực có nhiều điểm du lịch).
Cơ quan quản lý không có công cụ để kiểm soát hoạt động của phương tiện thí điểm do nhà đầu tư không sử dụng thiết bị giám sát hành trình trên xe như quy định đối với các loại hình kinh doanh vận tải tại Nghị định số 10/2020/NĐ-CP của Chính phủ; không ứng dụng phần mềm vận tải để cung cấp tài khoản kiểm soát cho cơ quan Nhà nước.
Theo Sở GTVT TPHCM, cuối tháng 9 vừa qua, Công ty TNHH Saigon Public Transport trình đề xuất Đề án thí điểm sử dụng xe 4 bánh chạy bằng năng lượng điện vận chuyển khách tham quan, du lịch trong khu vực thành phố. Hiện nay, công ty này hoàn thiện lại đề án, cập nhật theo kết luận của Ban cán sự Đảng UBND TPHCM về chủ trương tiếp tục thực hiện thí điểm một số loại hình dịch vụ vận chuyển hành khách trên địa bàn thành phố.
Do đó, Sở GTVT TPHCM đề xuất Bộ GTVT một số giải pháp quản lý đối với loại hình xe buýt điện mini.
Theo đó, về phạm vi hoạt động, xe 4 bánh (chạy bằng năng lượng điện hoặc xăng sinh học) có thể hoạt động trên các tuyến đường có bề rộng hạn chế lưu thông xe buýt hoặc phục vụ kết nối các phương tiện giao thông công cộng khác.
Việc hoạt động theo lộ trình và lịch trình cố định sẽ không phát huy được ưu điểm phục vụ linh hoạt theo nhu cầu của người dân và du khách trong khu vực thí điểm. Do đó, chỉ cần quy định phạm vi hạn chế (không bắt buộc theo tuyến) và thời gian hoạt động (không bắt buộc phải có lịch trình) đối với hoạt động của phương tiện này.
Về quản lý, kiểm soát hoạt động loại hình này, phương tiện cần được đăng ký phù hiệu định kỳ hàng năm và sử dụng thiết bị giám sát hành trình như quy định dành cho ôtô tham gia kinh doanh vận tải. Doanh nghiệp có ứng dụng phần mềm vận tải để hành khách đăng ký dịch vụ và cung cấp tài khoản cho cơ quan quản lý Nhà nước theo dõi.
