Các video có hashtag #Ozempic có gần 600 triệu lượt xem trên TikTok. Ở đây, nhiều người dùng mạng xã hội thường xuyên cập nhật cho người theo dõi về quá trình giảm cân của họ.
"Giảm 40 kg trong vòng chưa đầy 3 tháng là điều có thể nhờ Ozempic", một TikToker người Pháp nêu trong bài đăng điển hình vào tháng 12.2022 với gần 50.000 lượt xem. "Đó là một phép màu" - TikToker này nói thêm.
Ban đầu, thuốc tiêm của công ty dược phẩm Đan Mạch Novo Nordisk được phát triển và phê duyệt ở nhiều quốc gia để điều trị bệnh tiểu đường tuýp 2.
Hoạt chất của thuốc, semaglutide, tự liên kết với các thụ thể của một loại hormone kiểm soát lượng đường trong máu, kích thích giải phóng insulin khi lượng đường trong máu cao. Từ đó, tốc độ thức ăn rời khỏi dạ dày của người sử dụng chậm lại, làm giảm cảm giác thèm ăn.
Đầu năm 2021, một nghiên cứu nhận thấy gần 3/4 số người sử dụng thuốc đã giảm hơn 10% trọng lượng cơ thể.
Kể từ đó, Novo Nordisk đã phát triển một loại thuốc semaglutide với liều lượng cao hơn có tên là Wegovy đặc biệt để điều trị bệnh béo phì.
Thuốc Wegovy đã được chấp thuận sử dụng ở Mỹ năm 2021 sau đó được phê duyệt ở châu Âu và Vương quốc Anh năm 2022.
Wegovy chưa có mặt trên thị trường ở Anh, Pháp hoặc một số quốc gia khác, nhưng Ozempic có sẵn cho các đơn thuốc thông thường.
Jean-Luc Fallie, chuyên gia dược học tại Đại học Montpellier của Pháp, cho hay, xu hướng trên TikTok dẫn tới việc tăng số lượng người không mắc bệnh tiểu đường nhận đơn thuốc Ozempic, cũng như các đơn thuốc giả.
Douglas Twenefour, người đứng đầu bộ phận chăm sóc tại tổ chức từ thiện Diabetes UK thông tin trên website của tổ chức này rằng, Ozempic "không phải là thuốc dành cho những người không mắc bệnh tiểu đường hoặc có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2".
Cơ quan quản lý dược phẩm Pháp ANSM kêu gọi bác sĩ chỉ kê đơn thuốc Ozempic cho người mắc bệnh tiểu đường. ANSM cho biết, việc tăng tiêu thụ đột ngột trong những tháng gần đây là không đặc thù và đã có "căng thẳng về nguồn cung" trên toàn thế giới.
Novo Nordisk thông tin với AFP, "nhu cầu mạnh hơn dự kiến" với Ozempic đã dẫn đến "tình trạng khan hàng liên tục và hết hàng theo thời điểm" trên khắp thế giới. Các cơ sở sản xuất toàn cầu của công ty "đang hoạt động 24 giờ, 7 ngày trong tuần" để bù đắp.
Các bác sĩ cũng bày tỏ lo ngại rằng, những người mắc bệnh tiểu đường có thể không mua được semaglutide do nhu cầu tăng vọt từ những người muốn giảm cân.
Karine Clement - chuyên gia về béo phì tại viện nghiên cứu y tế INSERM của Pháp - cho biết, khi Wegovy có sẵn, điều quan trọng là mọi người phải tuân theo đơn thuốc.
"Nó không phải là một loại thuốc màu nhiệm. Với mọi trường hợp béo phì, thuốc phải kèm theo một kế hoạch điều trị toàn diện" - bà nói.
Các bác sĩ cũng bày tỏ lo ngại về tác dụng phụ của semaglutide. Ông Fallie cho biết, tác dụng phụ của thuốc đã được thảo luận kỹ. Buồn nôn là tác dụng phụ phổ biến nhất của thuốc này.
Nhưng ông Fallie lưu ý, "cũng có những rủi ro hiếm gặp hơn và nghiêm trọng hơn như viêm tụy cấp - có thể xảy ra ngay cả khi dùng liều lượng thấp hơn - rối loạn túi mật và một số trường hợp hiếm gặp là táo bón nặng có thể dẫn đến tắc ruột".
Ông cũng chỉ ra "nguy cơ ung thư tuyến giáp tăng lên" sau vài năm điều trị bằng thuốc này.
Dù những rủi ro là hợp lý khi xem xét lợi ích với những người mắc bệnh tiểu đường, nhưng "vẫn có những điều không chắc chắn, đặc biệt là ở những bệnh nhân béo phì trong thời gian dài".
"Nếu thuốc được sử dụng để giảm vài kg, thì lợi ích điều trị bằng không. Nó sẽ chỉ là mỹ phẩm, trong khi những rủi ro vẫn còn đó" - ông Faillie cho hay.
