RT dẫn phân tích của các nhà nghiên cứu Nga về Thổ Nhĩ Kỳ cho biết lý do vì sao hai nước trở thành đối tác ổn định của nhau.
Xung đột Syria
Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu Chiến dịch Cành Ô liu vào ngày 20.1.2018, như một phản ứng trước các cuộc pháo kích vào các vùng lãnh thổ biên giới từ phía Syria.
Khi làm như vậy, Thổ Nhĩ Kỳ đã ảnh hưởng đến lợi ích của Lực lượng Vũ trang Nga chính thức đóng quân tại Syria theo yêu cầu của chính phủ Syria.
“Thật khó tưởng tượng một cuộc xung đột giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, thành viên NATO. Nga có nên bắn hạ máy bay Thổ Nhĩ Kỳ? Điều đó là không thể” - chuyên gia quân sự Vladimir Evseev cho biết.
Các cuộc đàm phán giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Erdogan cuối cùng đã chấm dứt căng thẳng.
Vấn đề Caucasus
Mâu thuẫn giữa Mátxcơva và Ankara không chỉ giới hạn ở Syria. Một vấn đề nhức nhối đối với cả hai bên gần đây đã nảy sinh ở Caucasus, nơi trong nhiều thập kỷ, Armenia và Azerbaijan đã tham gia vào một cuộc tranh chấp vũ trang về Nagorno-Karabakh. Giới lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ công khai ủng hộ phía Azerbaijan, trong khi Nga đang cố gắng duy trì hòa bình trong khu vực thông qua hòa giải và đàm phán ngoại giao.
Tuy nhiên, ngay cả trong những trường hợp như vậy, vẫn có không gian cho đối thoại giữa Mátxcơva và Ankara. Một ví dụ nổi bật là hoạt động của Trung tâm giám sát chung Nga - Thổ Nhĩ Kỳ, cơ quan đã giám sát cơ chế ngừng bắn ở Nagorno-Karabakh sau khi kết thúc cuộc chiến 44 ngày vào năm 2020.
Cuộc khủng hoảng Ukraina
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ gần như là người hòa giải duy nhất trong cuộc xung đột Nga - Ukraina, ít nhất là trong vấn đề trao đổi tù nhân giữa hai bên, vốn diễn ra với sự tham gia trực tiếp của Ankara.
Điều đáng chú ý là ông Erdogan đã yêu cầu ông Putin cho phép Ankara là nhà trung gian hòa giải chính thức trong cuộc khủng hoảng Ukraina ngay cả trước khi bắt đầu chiến dịch quân sự của Nga.
“Chúng tôi ủng hộ việc thiết lập hòa bình trong khu vực, đặc biệt là trong vấn đề liên quan đến người Thổ Nhĩ Kỳ ở Crimea. Chúng tôi đã nhiều lần thảo luận những vấn đề này với những người bạn Nga của chúng tôi và đặc biệt là với Tổng thống Putin. Chúng tôi không muốn khu vực này trở thành một lãnh thổ bị chi phối bởi chiến tranh” - Tổng thống Erdogan cho biết vào cuối năm ngoái.
Mối quan hệ vững chắc
Bất chấp nhiều mâu thuẫn, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã cố gắng duy trì đối thoại mang tính xây dựng và quan hệ hữu nghị. Một trong những yếu tố chính là sự phụ thuộc lẫn nhau về kinh tế giữa Mátxcơva và Ankara, vốn đã phát triển nhanh chóng trong vài năm qua.
Từ tháng 1 đến tháng 9 năm ngoái, kim ngạch thương mại giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đạt mức 47 tỉ USD, cao gấp đôi so với 9 tháng đầu năm 2021. Điều này chủ yếu là do Mátxcơva sử dụng Ankara để thay thế hàng nhập khẩu chính thức từ các quốc gia phương Tây.
“Cuộc đối thoại giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ dựa trên mức độ hợp tác cực kỳ cao trong lĩnh vực thương mại và kinh tế. Đây là một khía cạnh quan trọng. Thổ Nhĩ Kỳ đã lập kỷ lục xuất khẩu trong năm nay và một lượng hàng hóa đáng kể được xuất khẩu sang Nga. Thiếu điều này, nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ sẽ ở trong tình trạng tồi tệ hơn nhiều so với hiện tại”, Viktor Nadein-Rayevsky, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Kinh tế Thế giới và Quan hệ Quốc tế, nói với RT.
Hơn nữa, Thổ Nhĩ Kỳ phụ thuộc vào nguồn năng lượng của Nga. Mặc dù hãng thông tấn Anadolu đưa tin, Ankara bắt đầu thay thế khí đốt của Nga và chuyển sang các nhà cung cấp khác, Liên bang Nga vẫn giữ vị trí dẫn đầu trong lĩnh vực này.
Ông Nadein-Rayevsky cũng coi việc Nga xây dựng nhà máy điện hạt nhân Akkuyu ở Thổ Nhĩ Kỳ là một yếu tố quan trọng trong quan hệ giữa hai nước. Đây là nhà máy điện hạt nhân đầu tiên được xây dựng tại nước cộng hòa này và là dự án đầu tiên trong ngành công nghiệp hạt nhân toàn cầu được thực hiện theo hình thức đầu tư BOO (xây dựng - sở hữu - vận hành). Nga và Thổ Nhĩ Kỳ ký thỏa thuận vào tháng 5.2010. Chi phí dự án ước tính khoảng 20 tỉ USD.
Amur Gajiyev, thành viên của Viện Nghiên cứu Phương Đông thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, cho biết ngoài hợp tác kinh tế, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã xây dựng được mối quan hệ tin cậy và đối thoại mang tính xây dựng nhờ sự tôn trọng lẫn nhau.
“Cả hai nước đều tôn trọng chính sách, lợi ích của nhau và đã phát triển cơ chế tương tác tôn trọng lẫn nhau. Đối thoại giữa hai bên không ở cùng cấp độ như giữa Thổ Nhĩ Kỳ với NATO hay các nước phương Tây khác, mà là cuộc đối thoại giữa hai cường quốc ngang nhau. Đó là bí mật đằng sau sự hợp tác song phương hiệu quả” - Gajiyev nói với RT.
Mối quan hệ cá nhân giữa hai nhà lãnh đạo cũng đóng một vai trò quan trọng, Nadein-Rayevskiy cho biết thêm.
“Tổng thống Putin coi Tổng thống Erdogan là một người đàn ông đích thực biết giữ lời. Ông Erdogan đã thể hiện sự trung thành với các nghĩa vụ của mình” - chuyên gia Nadein-Rayevskiy nói.
Theo Amur Gajiyev, một khía cạnh quan trọng khác là cả hai bên đều tuân thủ nghĩa vụ của mình theo các thỏa thuận ràng buộc chung. Điều này thể hiện rõ trong khuôn khổ giải quyết vấn đề Syria, các thỏa thuận về Karabakh và các vấn đề khác trong bối cảnh hợp tác song phương như các vấn đề khu vực, hợp tác thương mại, kinh tế và năng lượng, cũng như các mối quan hệ văn hóa và nhân đạo.
“Miễn là có sự tin tưởng lẫn nhau và tất cả các bên tuân thủ nghĩa vụ của mình theo các thỏa thuận hiện có, sẽ không có trở ngại nào đối với sự hợp tác cùng có lợi của hai nước trong tương lai” - Amur Gajiyev nói.
