Cuộc bầu cử mang tính số phận
Nước Mỹ được thành lập năm 1776. Tổng thống Mỹ đương nhiệm Donald Trump là tổng thống thứ 45 của nước Mỹ. Ông Donald Trump là một trong rất nhiều Tổng thống Mỹ tìm kiếm nhiệm kỳ cầm quyền thứ hai. Nhưng có lẽ chưa khi nào trong lịch sử nước Mỹ đến nay có cuộc ganh đua quyền lực nhà nước giữa tổng thống đương nhiệm và ứng cử viên tổng thống thuộc phe phái chính trị khác lại được nhìn nhận là sự kiện quyết định số phận tương lai của nước Mỹ như cuộc bầu cử tổng thống 2020. Năm nay, ông Donald Trump phải bảo vệ Nhà Trắng trước cuộc tấn công của cựu Phó Tổng thống Joe Biden thuộc đảng Dân chủ.
Hiến pháp Mỹ trao cho tổng thống nhiều quyền hạn hành pháp sâu rộng và sự bất đồng quan điểm cũng như cuộc ganh đua quyền lực giữa đảng Dân chủ và đảng Cộng hoà luôn quyết liệt, thậm chí nhiều khi còn cả không khoan nhượng, đến mức câu "tân quan tân chính sách" thường được đem ra để áp dụng ngay mỗi khi nước Mỹ có tổng thống mới.
Nước Mỹ bầu cử tổng thống cứ bốn năm một lần, định kỳ như thể cứ đến hẹn lại lên. Cuộc bầu cử tổng thống năm nay ở nước Mỹ được coi là sự kiện mang tính số phận đối với nước Mỹ bởi những gì ông Donald Trump đã làm được và không làm được trong nhiệm kỳ cầm quyền đầu tiên.
Trong thời gian ấy, ông Donald Trump đã thể hiện là người luôn kiên định quyết tâm thực hiện cam kết tranh cử, quyết định chính sách và cầm quyền theo cách riêng, luôn có ý tưởng bất ngờ và sẵn sàng bất chấp hết thảy cả đồng minh lẫn đối tác ở trong cũng như ngoài nước Mỹ, về đối nội cũng như đối ngoại.
Nếu được tái đắc cử, ông Donald Trump sẽ coi thắng cử ấy là biểu hiện cho việc cử tri Mỹ khẳng định mọi đường lối chính sách cầm quyền của mình là đúng đắn và thích hợp đối với nước Mỹ. Nhiệm kỳ cầm quyền thứ hai sẽ là nhiệm kỳ cuối cùng và ông Donald Trump không còn cần phải bận tâm đến chuyện tái ứng cử lần nữa.
Quan điểm chính sách cầm quyền của ông Donald Trump ở nhiệm kỳ thứ hai vì thế sẽ không thay đổi cơ bản về định hướng và nội dung. Khác biệt lớn nhất so với ở nhiệm kỳ cầm quyền đầu tiên là ông Donald Trump sẽ thực hiện nó triệt để hơn và quyết liệt hơn. Cũng chính vì thế mà nếu ông Donald Trump tái đắc cử thì nước Mỹ trong thời gian 4 năm tới sẽ chỉ tiếp tục diễn tiến chứ không ngoặt rẽ vào lối đường nào khác.
Chỉ với sự đắc cử tổng thống của ông Joe Biden thì nước Mỹ mới may ra có bước ngoặt vào định hướng khác sau khi ông Donald Trump rời Nhà Trắng. May ra thôi, tức là có thể thôi chứ không hẳn hoàn toàn chắc chắn. Bước ngoặt này chỉ là hình ảnh về "tân quan tân chính sách" chứ không có nghĩa là ông Joe Biden lên trị vì nước Mỹ thì mọi đường lối chính sách sẽ khác biệt hoàn toàn so với ông Donald Trump. Nguyên do ở chỗ ông Donald Trump trong nhiệm kỳ cầm quyền đầu tiên đã tạo ra vô số sự đã rồi khiến ông Joe Biden chẳng khác nào bị bó chân bó tay khi cầm quyền, không thể đảo ngược được hoặc phải cần rất nhiều thời gian mới có thể đảo ngược được.
Bầu cử Hạ viện và Thượng viện
Ông Donald Trump nếu đắc cử có thể tiếp tục chính sách cầm quyền cũ đến đâu và ông Joe Biden có thể tạo dựng nên bước ngoặt hay không còn phụ thuộc vào kết quả cuộc bầu cử Hạ viện và bầu 35 vị dân biểu trong tổng số 100 thành viên của Thượng viện, diễn ra đồng thời với cuộc bầu cử tổng thống. Phe đảng Dân chủ chắc sẽ bảo vệ được đa số trong Hạ viện. Nếu phe này giành được quyền kiểm soát cả Thượng viện nữa thì ông Donald Trump sẽ rất nhọc nhằn trong nhiệm kỳ cầm quyền tới và ông Joe Biden chẳng khác gì như hổ rừng mọc thêm cánh - nếu họ đắc cử.
Nhưng nếu phía đảng Cộng hoà vẫn giành được đa số trong Thượng viện thì ông Donald Trump sẽ nhàn hạ và có thể tuỳ hứng gây dựng dấu ấn cầm quyền riêng và ông Joe Biden sẽ bị gây khó rất nhiều trong cầm quyền và chắc chắn không thể thực hiện được thành công cương lĩnh vận động tranh cử của mình - nếu họ thắng cử.
Dù ai trong số hai người này đắc cử tổng thống thì khẩu hiệu "Nước Mỹ trước hết" vẫn được đề cao, bất kể ông Joe Biden trong thâm tâm có muốn hay không. Chỉ nội hàm của khẩu hiệu "Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại" thì sẽ khác bởi ông Donald Trump và ông Joe Biden hiểu khác nhau về những tiêu chí định tính và định lượng hoá tầm vóc vĩ đại của nước Mỹ, cũng như về cách thức "Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại".
Bất biến và khả biến
Khả biến có thể sẽ là chính sách về người nhập cư và tị nạn, về cách thức đối phó dịch bệnh COVID-19, về chính sách thuế, về Obamacare, về sự tham gia của Mỹ ở các tổ chức và thể chế đa phương, về vấn đề bảo vệ khí hậu trái đất, về chính sách đối với Iran, Triều Tiên và khu vực Trung Đông cũng như về Tổ chức Thương mại thế giới và Liên Hợp Quốc.
Còn bất biến là những chuyện và những lĩnh vực động chạm tới lợi ích chiến lược cơ bản hiện tại cũng như lâu dài của Mỹ như đối với khu vực Châu Á - Thái Bình Dương và khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, đối với Trung Quốc, đối với NATO trên phương diện tăng ngân sách quốc phòng hàng năm, giảm mức độ thâm hụt trong cán cân thương mại, cạnh tranh chiến lược với Trung Quốc và Nga...
