Ngắm nghệ thuật kiến trúc độc đáo của ngôi đình cổ hơn 300 năm ở Hải Phòng

Đình Kiền Bái (xã Kiền Bái, Thuỷ Nguyên, Hải Phòng) được khởi công xây dựng vào thời vua Lê Hy Tông, niên hiệu Chính Hòa thứ 6 (năm 1685). Đến nay, sau hơn 300 năm tồn tại, đình Kiền Bái là ngôi đình duy nhất ở Hải Phòng còn giữ được hệ thống ván sàn thời khởi dựng.

Đình Kiền Bái có bố cục mặt bằng hình chữ Đinh, gồm ba gian hai chái, có liên kết khung gỗ bởi các chốt mộng khít, có các cột cái, cột quân bằng gỗ đứng trên chân tảng, bộ vì nóc gian bên kiểu kẻ suốt. Hệ mái đình có 4 mái, lợp ngói, mũi hài, hoành mái có tiết diện vuông, giữa, chiều ngang bằng chiều rộng gian giữa Tiền tế, chiều dài 8,3m. Hậu cung có kết cấu tương tự tòa Tiền tế.

Nghệ thuật điêu khắc, trang trí ở đình Kiền Bái chủ yếu tập trung ở toà Tiền tế, nơi được coi là điểm gặp gỡ giữa trời, đất, thần linh và con người. Trên các ván gió, đầu dư, cánh gà, cồn, lan can, đầu bẩy…, các bậc nghệ nhân xưa thể hiện tài hoa của mình bằng những tác phẩm nghệ thuật có giá trị.

Đình Kiền Bái hiện thờ 2 vị Thành Hoàng làng có công với dân làng. Hiện ở đình còn khá nhiều hoành phi, câu đối ca ngợi vẻ đẹp quê hương cũng như công lao của các vị Thành Hoàng.

Trong các tác phẩm chạm khắc độc đáo tại đình Kiền Bái, rồng vẫn là một đề tài chiếm vị thế chủ đạo. Xung quanh rồng lớn là bầy rồng con đang quấn quýt trong mây, thể hiện cảnh hội tụ đoàn viên ước mơ con đàn cháu đống của người xưa. Đi kèm với rồng là con vật như phượng, lân trong bộ tứ linh (Long – Ly – Quy – Phượng).

Bên cạnh những tác phẩm điêu khắc bên trong đình, phía bên ngoài đình Kiền Bái cũng được trang trí bởi hàng loạt tác phẩm chạm khắc. Những mảng chạm khắc rất sống động và hoang dã như một sự ước mong về cuộc sống thanh bình, hạnh phúc của người xưa.

Ông Nguyễn Văn Diện - chủ nhang đình Kiền Bái cho biết, ngoài kiến trúc chạm khắc còn lưu giữ từ xa xưa, đình hiện còn nhiều cổ vật, trong đó có 2 bệ đá có tuổi đời hàng trăm năm.

Sau 5 lần tu bổ, sửa chữa, hiện tại đình Kiền Bái vẫn còn một cột gỗ lưu lại từ xa xưa, không có dấu hiệu xuống cấp bởi thời gian.

Ngoài ra, đình Kiền Bái còn giữ được hai sập thờ đá, đặt ở trước sân, đối xứng qua gian giữa tiền tế. Sập thờ đá được làm vào năm Quý Tỵ (năm 1893).

Với những giá trị về lịch sử và kiến trúc nghệ thuật, ngày 12.12.1986 Bộ văn hóa quyết định công nhận đình Kiền Bái là “Di tích kiến trúc – nghệ thuật”. Ngày 6.12.1994, đình Kiền Bái được Bộ văn hóa cấp bằng công nhận di tích lịch sử - văn hóa. Hàng năm, vào ngày 10, 11, 12 tháng 11 âm lịch, hội đình Kiền Bái thu hút hàng nghìn lượt nhân dân, du khách gần xa, trở thành nét sinh hoạt văn hóa dân gian đặc sắc, thể hiện đời sống tinh thần phong phú, truyền thống đạo lý cao đẹp của người dân địa phương nơi đây.