Điều gì tiếp theo cho quan hệ Mỹ - Cuba?

MINH ANH (Theo BBC) | 20/08/2016 14:10

Một năm đã trôi qua kể từ khi một trong những khoảnh khắc mang tính biểu tượng nhất trong lịch sử lâu dài và thù địch giữa Mỹ và Cuba diễn ra, đó là Đại sứ quán Mỹ ở Havana chính thức mở cửa trở lại sau một thời gian dài.

Ngoại trưởng Mỹ - John Kerry - hôm đó đã chủ trì các buổi lễ chào cờ và có bài phát biểu đầy cảm xúc, ông nói về ý định tiếp tục hợp tác và bỏ lại đằng sau quá khứ thù địch. Kể từ ngày đó, rất nhiều sự kiện đã diễn ra. Các chuyến bay trực tiếp dự kiến bắt đầu từ tháng này, hạn chế đi lại đã được nới lỏng cho các công dân Mỹ và hợp tác song phương được gia tăng trong lĩnh vực khoa học và nghệ thuật.

Thêm nữa, tất nhiên, đã có một chuyến thăm lịch sử của Tổng thống Obama. Nhưng trong khi nhiều người dân Cuba sẽ vui vẻ chấp nhận thêm bốn năm của ông Obama, một chính quyền mới ở Washington đang được bầu ra. Và kết quả có thể có một tác động đáng kể đến hợp tác giữa hai nước.

"Rõ ràng là vấn đề lớn trong quan hệ Mỹ - Cuba là lệnh cấm vận. Đó là một vấn đề quan trọng và ai cũng thấy nhưng đều tránh thảo luận" - Carlos Azugaray, một nhà cựu ngoại giao Cuba cho biết. Ông cho rằng, chìa khóa mở ra các giai đoạn tiếp theo trong việc bình thường hóa quan hệ của Mỹ với Cuba phải là việc dỡ bỏ lệnh cấm vận kinh tế dài hàng thập kỷ. "Chúng ta có thể nhận thấy điều đó qua việc mở cửa gần đây của khách sạn Sheraton tại Havana, quyết định cho phép một số thẻ tín dụng của Mỹ có thể được sử dụng ở Cuba, và cả việc hạn chế đi lại đã được nới lỏng". Nếu Đảng Dân chủ Mỹ lấy lại quyền kiểm soát Quốc hội, ông Azugaray cho rằng, họ "sẽ làm một điều gì đó với các lệnh cấm vận".

Nhưng hầu hết sự chú ý được đổ về phía cuộc đua vào Nhà Trắng. Một nhiệm kỳ tổng thống Clinton hay Trump sẽ ảnh hưởng thế nào đến sự tái lập quan hệ với Cuba? "Tôi hiểu sự hoài nghi trong cộng đồng về bất kỳ chính sách cam kết nào đối với Cuba" - bà Hillary Clinton gần đây đã nói trong một buổi vận động tranh cử tại Miami. "Tôi cũng đã nghi ngờ. Nhưng chúng ta không thể chờ đợi lâu hơn cho một chính sách thất bại đơm hoa kết trái. Chúng ta phải nắm bắt thời điểm này". Ứng viên Đảng Dân chủ khẳng định, lệnh cấm vận với Cuba là lỗi thời và cần giải quyết vấn đề này một cách triệt để.

Tuy nhiên ở Cuba, nơi mà người dân từ lâu đã kêu gọi dỡ bỏ lệnh cấm vận và những thay đổi chính sách hợp lý, nhiều người Cuba không hoàn toàn tin tưởng bà Clinton. Người Cuba vẫn nhớ việc bà ấy ủng hộ quyết định của chồng mình trong việc thắt chặt các hạn chế trên hòn đảo này vào năm 1996, kể cả việc dỡ bỏ cấm vận phải được sự chấp thuận của Quốc hội Mỹ.

Ông Carlos Azugaray cho rằng, một số thành viên Hạ viện Mỹ có thể chấp thuận gỡ bỏ lệnh cấm vận kéo dài hàng thập kỷ qua. Nhưng trừ khi bà Clinton có thể đảm bảo điều đó, nếu không có lẽ bà khó có thể mong đợi sự ấm áp ở Cuba giống như ông Obama đã được tận hưởng.

Đối với Donald Trump, chính sách đối ngoại của ông về vấn đề Cuba chưa hoàn toàn rõ ràng. Tuy nhiên, điều ngạc nhiên là quan điểm của ông khác với nhiều người trong đảng của ông về vấn đề này. Trong một cuộc tranh luận trên truyền hình CNN hồi đầu năm nay, ông Trump nói rằng, ông đã "ở đâu đó" giữa chính sách gắn kết của Tổng thống Obama và chính sách đối lập hoàn toàn của Thượng nghị sĩ Marco Rubio đối với chính quyền của ông Castro: "Tôi không đồng ý với Tổng thống Obama, nhưng tôi đồng ý rằng cái gì đó sẽ diễn ra. Sau 50 năm, đó là thời gian đủ dài. Tôi có lẽ sẽ quyết định đóng cửa đại sứ quán cho đến khi một quyết định tốt được đưa ra và được quyết định bởi Mỹ" - Trump nói.

Những người đầu tiên bị ảnh hưởng bởi một bước tiến như vậy sẽ là các nhà ngoại giao ở thủ đô Havana. Tham tán Mỹ ở Cuba là Jeffrey de Laurentis. Ông được hỏi về những hậu quả tiềm ẩn của cuộc bầu cử tổng thống Mỹ liên quan tới mối quan hệ với Cuba, trong một cuộc phỏng vấn vào cuối năm ngoái. Ông nói: "Điều ước của tôi là khi chiến dịch kết thúc, bất cứ ai được bầu làm tổng thống trong Nhà Trắng, người đó sẽ nhận ra giá trị của đường lối mà chúng tôi đã đi và tôi mong rằng nó sẽ được tiếp tục".

Trong khoảng thời gian này, các nhà ngoại giao Cuba gần như rất kín tiếng. Josefina Vidal, Vụ trưởng Các vấn đề Mỹ, Bộ Ngoại giao Cuba nói: "Chúng tôi hy vọng bất cứ ai là tổng thống kế tiếp của Mỹ sẽ xem xét kỹ hơn những gì đa số công chúng Mỹ và đa số dân Mỹ gốc Cuba đều ủng hộ". Bà nhấn mạnh thêm, các cuộc thăm dò cho thấy họ đang ủng hộ việc bình thường hóa quan hệ.