Trong những ngày đầu tiên cuộc xung đột với Ukraina nổ ra vào tháng 2, hỗn loạn đã lập tức đổ bộ hệ thống tài chính từ Moscow đến Vladivostok. Hàng loạt lệnh trừng phạt chưa từng có từ các nước phương Tây đã làm kiệt quệ thị trường chứng khoán Nga và phá giá đồng rúp. Thời điểm đó, “pháo đài nước Nga” của Tổng thống Vladimir Putin đã bị đe doạ nghiêm trọng.
Các nhà kinh tế nhanh chóng điều chỉnh hạ dự báo của mình. Trong vòng vài ngày, ước tính GDP năm 2022 của quốc gia này từ tăng 2,5% xuống giảm sâu 10%. Thậm chí, Nhà Trắng còn tính đến việc GDP của Nga "bốc hơi" 15% so với cùng kỳ năm ngoái. Đồng thời, lạm phát sẽ tăng vọt trên cả nước.
Nga phải đối mặt với tình trạng nền kinh tế bị thắt chặt ở cả cung và cầu. Hàng chục công ty phương Tây đã rút lui, hạn chế sức mua của người Nga. Trong khi đó, ngân hàng trung ương nâng gấp đôi lãi suất, làm tăng chi phí nợ và gây thêm áp lực lên nhu cầu.
Tuy nhiên, trong vòng vài tuần, những tiên đoán kém khả quan đã không thành sự thật. Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của nước này trong năm 2022 chỉ sụt giảm 2%. Vào tháng 11, tỉ lệ thất nghiệp đạt 3,7%, mức thấp nhất được ghi nhận.
Giới phân tích lý giải có hai lý do chính khiến Nga thoát khỏi vũng lầy suy thoái đầy ngoạn mục. Đó là chính sách và thương mại.
Trong những ngày đầu của cuộc xung đột, những hành động kịp thời của ngân hàng trung ương và các cơ quan quản lý đã thuyết phục người dân Nga rằng họ đang nghiêm túc trong giải quyết tình trạng lạm phát leo thang. Kỳ vọng lạm phát, vốn tăng nóng đã giảm trở lại. Lãi suất cao hơn đã khuyến khích người dân gửi lại tiền đã rút từ tài khoản ngân hàng của mình trong những ngày đầu của đại dịch COVID-19, từ đó ngăn chặn một cuộc khủng hoảng tài chính.
Các biện pháp trừng phạt tưởng chừng nặng nề nhưng trong hầu hết năm 2022 lại có rất ít hạn chế đối với việc bán hydrocarbon của Nga. Cho đến nay, Nga ghi nhận thặng dư tài khoản vãng lai đạt hơn 220 tỉ USD, gấp đôi so với năm trước.
Nguồn ngoại tệ dồi dào này đã hỗ trợ đắc lực cho nhập khẩu. Nhiều công ty phương Tây không còn bán hàng hóa và dịch vụ của họ cho Nga. Tuy nhiên, các công ty ở những nơi khác trên thế giới lại sẵn lòng giúp đỡ, tiêu biểu như Trung Quốc. Thổ Nhĩ Kỳ trở thành trung gian cho các doanh nghiệp phương Tây tìm cách né tránh các lệnh trừng phạt. Nhờ những điều trên, nhập khẩu của Nga đã phục hồi mạnh mẽ sau khi giảm mạnh vào hồi đầu năm.
Dữ liệu kinh tế hiện nay đang cho thấy phần thiệt đang rơi nhiều hơn vào các nước phương Tây. Trong khi đó, Châu Âu đang chìm vào suy thoái do phải chịu gánh nặng từ chi phí năng lượng tăng chóng mặt. Còn nền kinh tế Nga hiện đang trong tình trạng tốt hơn mong đợi nhưng năm 2023 vẫn sẽ còn tiềm ẩn nhiều thách thức.
Phó Thủ tướng Thứ nhất của Nga - ông Andrey Belousov nhìn nhận: "Năm tới sẽ khá khó khăn đối với chúng tôi về mặt tài chính. Chúng tôi thiết lập ngân sách thâm hụt cho năm tới, chúng tôi hiểu về tiền vay. Tất cả những điều đó đã được thống nhất với Ngân hàng Nga. Nhiệm vụ sẽ khá cứng nhắc, dự đoán mức độ ưu tiên nghiêm ngặt của các chi phí và dự án".
