Ngày 10.7, cử tri Nhật Bản đi bỏ phiếu bầu cử thượng viện, cuộc bầu cử thu hút sự chú ý đặc biệt trong bối cảnh cựu Thủ tướng Abe Shinzo vừa qua đời hôm 8.7.
Theo hãng Kyodo, kết quả của cuộc bầu cử ba năm một lần là thước đo lòng tin của cử tri vào chính phủ của Thủ tướng Fumio Kishida, người đã đặt mục tiêu cho Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền và đối tác liên minh Komeito giữ thế đa số trong thượng viện.
Một chiến thắng quyết định sẽ củng cố quyền lực của Thủ tướng Kishida vào thời điểm sự phục hồi kinh tế sau đại dịch COVID-19 đang bị đe dọa bởi giá năng lượng và lương thực tăng cao, cộng với những lo ngại về an ninh gia tăng trong bối cảnh Nga tiến hành chiến dịch quân sự ở Ukraina đã dẫn đến những lời kêu gọi xây dựng một thế trận quốc phòng mạnh mẽ hơn.
Theo các nhà phân tích, đảng LDP cầm quyền có thể nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ trong cuộc bầu cử thượng viện sau khi cựu Thủ tướng Abe Shinzo Abe - chính trị gia và nhà môi giới quyền lực hàng đầu của đảng này - qua đời. Ông Abe Shinzo bị bắn hôm 8.7 khi đang vận động cho một ứng cử viên của đảng LDP ở thành phố Nara và không qua khỏi do vết thương quá nặng.
Các nhà phân tích chính trị cho hay, do cả nước Nhật Bản thương tiếc vị thủ tướng tại nhiệm lâu nhất, nên cả LDP và đối tác liên minh Komeito đều có thể giành được lợi thế từ một làn sóng bỏ phiếu ủng hộ.
Reuters dẫn lời ông James Brady của công ty tư vấn Teneo nhận định: "Liên minh LDP-Komeito cầm quyền đã đi đúng hướng để có được một chiến thắng vững chắc. Một làn sóng bỏ phiếu ủng hộ giờ đây có thể tăng tỉ lệ chiến thắng của liên minh này”.
Chiến dịch tranh cử đã bị tạm dừng vào ngày 8.7 sau khi ông Abe bị sát hại, nhưng được tiếp tục vào ngày 9.7.
Các cuộc thăm dò vào tuần trước cho thấy LDP giành được ít nhất 60 trong số 125 ghế được bầu lại, so với 55 ghế hiện đang nắm giữ, cho phép duy trì thế đa số trong thượng viện với đối tác Komeito.
Nhật Bản bầu lại một nửa thượng viện ba năm một lần. Trong cuộc bầu cử lần này, có 125 trong số 248 ghế sẽ được bầu lại, trong đó có 74 ghế được bầu trực tiếp ở các khu vực bầu cử, 50 ghế được bầu theo hình thức đại diện tỉ lệ và 1 ghế được bầu bổ sung ở tỉnh Kanagawa.
Tham gia chạy đua vào thượng viện năm nay có 545 ứng cử viên, nhiều nhất từ trước tới nay, trong đó có 367 ứng cử viên tranh cử theo hình thức bầu cử trực tiếp ở các khu vực bầu cử và 178 ứng cử viên tranh cử theo hình thức đại diện tỉ lệ.
Cử tri sẽ bỏ hai lá phiếu - một lá phiếu để chọn đại diện khu vực bầu cử và một lá phiếu đại diện theo tỉ lệ. Việc bỏ phiếu dự kiến kết thúc lúc 8 giờ tối theo giờ địa phương.
55 ghế là con số cần thiết để đảng LDP và Komeito giữ được thế đa số trong thượng viện. Một điểm quan trọng nữa là liệu LDP, Komeito và các lực lượng ủng hộ việc sửa đổi hiến pháp khác có duy trì được 2/3 đa số cần thiết để đưa ra đề xuất sửa đổi hiến pháp - lần đầu tiên kể từ khi ban hành vào năm 1946 hay không.
LDP từ lâu đã muốn sửa đổi Điều 9 Hiến pháp Nhật Bản - điều khoản không cho phép sử dụng chiến tranh để làm phương tiện giải quyết các xung đột quốc tế có liên quan đến Nhật Bản. LDP muốn kết thúc cuộc tranh luận về tính hợp hiến của Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản bằng cách đề cập rõ ràng đến chúng trong một phiên bản sửa đổi của Hiến pháp.
Một vấn đề khác mà Nhật Bản đang phải đối mặt là đảm bảo an ninh năng lượng trong bối cảnh nhóm G7 tìm cách cắt giảm phụ thuộc vào năng lượng của Nga. Việc khởi động lại các nhà máy điện hạt nhân sau thảm họa Fukushima 2011 vẫn là một vấn đề nhạy cảm ở Nhật Bản. LDP đang thúc đẩy sử dụng tối đa năng lượng hạt nhân và năng lượng tái tạo, trong khi CDPJ hướng tới một xã hội không phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và năng lượng hạt nhân.
