Chính trị gia xuất sắc
Kazuto Suzuki - giáo sư chính sách công tại Đại học Hokkaido - nhận định, cố Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo đã để lại rất nhiều di sản ở Nhật Bản và thế giới.
“Ông Abe rất thành công trong việc biến Nhật Bản thành một quốc gia hiện đại phù hợp với thế giới toàn cầu hóa sau khủng hoảng” - CNN dẫn lời giáo sư Suzuki nói, đồng thời cho biết thêm rằng, cựu thủ tướng đã giúp khôi phục đất nước khỏi giảm phát thông qua sáng kiến kinh tế “Abenomics”.
“Ông ấy cũng cố gắng thay đổi hiến pháp - mặc dù không thành công - nhưng ông ấy đã đưa ra luật về hòa bình và an ninh, cho phép thực hiện một phần quyền phòng vệ tập thể, điều mà trong 70 năm qua không được phép ở Nhật Bản”.
Theo giáo sư Suzuki, một trong những di sản lớn nhất của ông Abe là “khái niệm Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương”.
Ông Abe đã “cố gắng đưa Mỹ, Australia và Ấn Độ vào nỗ lực đối trọng và đối phó với sự trỗi dậy của Trung Quốc ở Đông Á” - ông Suzuki nói.
Trong khi đó, bà Michelle Lee - trưởng đại diện tờ Washington Post ở Tokyo - nói với CNN rằng, cách tốt nhất để mô tả ông Abe là “một chính khách xuất sắc cả ở trong và ngoài nước”.
“Ông Abe có lẽ là chính trị gia Nhật Bản dễ nhận biết nhất bên ngoài Nhật Bản. Và ngay cả ở Nhật Bản cũng vậy, mặc dù ông đã từ chức thủ tướng vào năm 2020. Ông Abe là thủ tướng trẻ nhất được bầu. Ông là thủ tướng Nhật Bản tại vị lâu nhất. Ông ấy đã nói rất nhiều điều và cũng có một số tranh cãi và bê bối, nhưng ông ấy có sức ảnh hưởng vô cùng lớn” - bà Michelle Lee nói.
Nỗ lực hồi sinh Nhật Bản
Vào ngày 20.11.2019, ông Abe đã vượt qua kỷ lục do người tiền nhiệm đầu thế kỷ 20 Katsura Taro lập để trở thành thủ tướng tại vị lâu nhất trong lịch sử Nhật Bản. Vào ngày 24.8.2020, ông đạt được một cột mốc mới: Cầm quyền liên tục dài nhất trên cương vị thủ tướng.
Ông Abe - cũng là Chủ tịch của Đảng Dân chủ Tự do (LDP) bảo thủ, vốn thống trị nền chính trị Nhật Bản thời hậu chiến - từng phục vụ một nhiệm kỳ thủ tướng ngắn ngủi vào năm 2006-2007 trước khi từ chức với lý do sức khỏe kém, và sau đó tái đắc cử chức thủ tướng vào năm 2012.
Vào ngày 28.8.2020, ông Abe tổ chức họp báo để tuyên bố từ chức - một lần nữa vì lý do sức khỏe. Quyết định này đánh dấu sự kết thúc của một kỷ nguyên trong chính trị Nhật Bản và Châu Á.
Là dòng dõi của một triều đại chính trị lớn, nhiệm kỳ của ông Abe bắt đầu hơn hai thập kỷ sau thời kỳ đỉnh cao về kinh tế và công nghệ của Nhật Bản năm 1989. Những năm 1990 và 2000 là “thập kỷ mất mát” được đánh dấu bởi một xã hội già hóa và một nền kinh tế trì trệ.
“Phép thuật” 8 năm làm thủ tướng của ông Abe có thể được tóm tắt là nỗ lực nhằm hồi sinh đất nước, nền kinh tế lớn thứ ba thế giới.
Di sản trước nhất và quan trọng nhất của ông Abe là kinh tế với chương trình “Abenomics”. Cái gọi là "ba mũi tên" của ông là: Nới lỏng tiền tệ tích cực để đưa đất nước thoát khỏi tình trạng giảm phát; kích thích chi tiêu mạnh mẽ của chính phủ và cải cách cơ cấu bao gồm cắt giảm thuế, tự do hóa thị trường lao động và bãi bỏ quy định.
Sáng kiến “Abenomics” này đã đạt được một số thành công, bao gồm thời kỳ tăng trưởng dài nhất của Nhật Bản kể từ những năm 1990 và sự gia tăng đầu tư và việc làm, mặc dù những điều này cũng phản ánh sự phục hồi kinh tế toàn cầu vào giữa những năm 2010.
Nhưng những nỗ lực rộng lớn hơn để cải tạo văn hóa doanh nghiệp bảo thủ của Nhật Bản, làm cho nó trở nên thân thiện hơn với doanh nhân và phụ nữ, vẫn là công việc mà ông Abe chưa hoàn thành. Bất bình đẳng tăng lên. Và sự phục hồi kinh tế khiêm tốn đã không tạo cảm hứng để thúc đẩy tỉ lệ sinh của đất nước; không cải thiện được dân số già.
Nỗ lực của ông Abe nhằm phục hồi và hiện đại hóa vị thế địa chính trị của Nhật Bản đã được ghi nhận. Ông đã thách thức truyền thống hòa bình thời hậu chiến của Nhật Bản bằng hành động cũng như lời nói. Vào năm 2015, ông đã thông qua luật cho phép các lực lượng vũ trang thực hiện các vai trò chiến đấu ở nước ngoài. Ông đã đưa Nhật Bản trở thành trụ cột quan trọng của liên minh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương được gọi là Bộ Tứ gồm Nhật Bản, Mỹ, Australia và Ấn Độ.
Ngày 8.7.2022, cựu Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo qua đời sau khi bị bắn lúc đang phát biểu vận động tranh cử cho ứng viên LDP ở thành phố Nara, miền tây Nhật Bản. Ông qua đời do vết thương quá nặng mặc dù đã được các bác sĩ tận tình cứu chữa. Đây là vụ ám sát đầu tiên nhằm vào một cựu thủ tướng Nhật Bản kể từ thập niên 1930 tới nay.
