Thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 Khóa XII về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến,” “tự chuyển hóa” trong nội bộ và Kế hoạch số 04-KH/TW của Bộ Chính trị, Ban Tổ chức Trung ương được giao chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan xây dựng Chỉ thị của Ban Bí thư về “Nâng cao chất lượng kết nạp đảng viên và rà soát, sàng lọc, đưa những người không còn đủ tư cách đảng viên ra khỏi Đảng.”
Trong quá trình xây dựng Chỉ thị, Ban Tổ chức Trung ương đã nghiên cứu báo cáo của 68 tỉnh ủy, thành ủy, các ban đảng, đảng đoàn, ban cán sự đảng, đảng ủy trực thuộc Trung ương để hoàn thiện dự thảo.
Từ ngày thành lập đến nay, nhất là trong những năm đổi mới, Đảng ta luôn quan tâm và đã đề ra nhiều chủ trương, nghị quyết, quy định, hướng dẫn về công tác xây dựng, phát triển và nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên, coi đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng của Đảng.
Trong những năm qua, các cấp ủy đảng đã quan tâm, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo việc xây dựng, củng cố, kiện toàn tổ chức cơ sở đảng, phát triển và nâng cao chất lượng đảng viên. Tính đến ngày 31/12/2017, toàn Đảng có 4.921.129 đảng viên, sinh hoạt ở 270.046 chi bộ thuộc 57.794 tổ chức cơ sở đảng.
Đại đa số đảng viên có ý chí rèn luyện, chấp hành nghiêm các quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; giữ gìn phẩm chất, đạo đức, lối sống, phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
Công tác kết nạp đảng viên đã đạt nhiều kết quả quan trọng, số đảng viên mới được kết nạp tăng nhanh. Từ năm 2011 đến năm 2017, toàn Đảng kết nạp được 1.461.701 đảng viên, bình quân mỗi năm kết nạp 209.572 đảng viên.
Chất lượng và cơ cấu đảng viên chuyển biến theo hướng tích cực, tỷ lệ đảng viên trẻ, nữ, người dân tộc thiểu số, người theo tôn giáo ngày càng tăng; trình độ học vấn, chuyên môn, nghiệp vụ được nâng lên.
Việc rà soát, sàng lọc, đưa những người không còn đủ tư cách đảng viên ra khỏi Đảng được các cấp ủy tiến hành thường xuyên, nghiêm túc.
Từ năm 2011 đến năm 2017, toàn Đảng đã sàng lọc, đưa ra khỏi Đảng bằng hình thức xóa tên 50.938 đảng viên, trong đó xóa tên do vi phạm 38.519 đảng viên, chưa kể 12.499 đảng viên bị kỷ luật khai trừ khỏi Đảng.
Việc rà soát, sàng lọc, đưa những người không còn đủ tư cách đảng viên ra khỏi Đảng có chiều hướng gia tăng, năm 2011 là 6.005 đảng viên, năm 2013 là 7.413 đảng viên, năm 2015 là 6.458 đảng viên, năm 2017 là 9.822 đảng viên...
Tuy vậy, chất lượng đảng viên mới kết nạp ở một số nơi còn thấp, không ít đảng viên dự bị không đủ điều kiện chuyển đảng viên chính thức, phải xóa tên khỏi danh sách đảng viên, chỉ riêng năm 2017 đã có 2076 đảng viên dự bị xóa tên.
Việc phát triển đảng viên trong các doanh nghiệp, nhất là khu vực kinh tế ngoài nhà nước, địa bàn dân cư, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, đồng bào tôn giáo còn nhiều khó khăn, chưa đáp ứng yêu cầu, có biểu biện chạy theo số lượng đơn thuần, chưa coi trọng chất lượng đảng viên mới được kết nạp.
Việc quản lý đảng viên ở một số nơi chưa chặt chẽ, cấp ủy không nắm được số đảng viên không nộp hồ sơ chuyển sinh hoạt đảng về nơi đến, tự bỏ sinh hoạt đảng; số đảng viên thường xuyên đi làm xa nơi cư trú, xin miễn sinh hoạt đảng nhiều năm…
Các ý kiến phát biểu tại phiên họp cơ bản nhất trí việc ban hành Chỉ thị về nâng cao chất lượng kết nạp đảng viên và rà soát, sàng lọc đảng viên; nhấn mạnh cần coi trọng chất lượng đảng viên, kiên quyết xóa tên những đảng viên không còn thiết tha với đảng, thường xuyên vắng mặt ở nơi cư trú, chuyển sinh hoạt đảng nhưng không nộp hồ sơ vào nơi đến…
Một số ý kiến đề nghị, cần nghiên cứu mô hình sinh hoạt đặc thù đối với những đảng viên ở địa bàn xa xôi, những chi bộ ghép, tạo điều kiện để đảng viên tham gia sinh hoạt chi bộ đầy đủ theo quy định, đồng thời giữ gìn kỷ luật kỷ cương, bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng…
Phát biểu kết luận phiên họp, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nêu rõ công tác đảng viên có nhiều khâu giáo dục, rèn luyện, quản lý, sàng lọc.
Lâu nay, công tác cán bộ đã được bàn nhiều, nhưng công tác đảng viên còn ít bàn đến, mặc dù đó là công tác rất quan trọng.
Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, dân số nước ta có 25 nghìn người thì có 5 nghìn đảng viên, vậy mà Đảng đã lãnh đạo cách mạng thành công. Bây giờ cả nước có hơn 90 triệu dân, trong đó có khoảng 5 triệu đảng viên, đông nhưng không mạnh chính là vì chất lượng đảng viên.
Trước hết là về tư tưởng chính trị, có trung thành tuyệt đối với Đảng, với đất nước, với nhân dân không; phẩm chất đạo đức có gương mẫu đi đầu, đi trước thiên hạ, vui sau thiên hạ hay không...
Chính vì vậy, Nghị quyết Trung ương 4 Khóa XII đã đặt vấn đề nâng cao chất lượng đảng viên, đây là vấn đề rất cần thiết, cấp bách. “Đảng viên tốt mới có cán bộ tốt, chi bộ tốt thì đảng mới mạnh, mới lãnh đạo đất nước phát triển,” Tổng Bí thư, Chủ tịch nước nhấn mạnh.
Chính vì vậy, cần nâng cao chất lượng kết nạp đảng viên; sàng lọc, rà soát, kiên quyết đưa ra khỏi đảng những đảng viên không còn đủ tư cách, động cơ mục đích không trong sáng, vào đảng không phải để chiến đấu hy sinh, mà để được đề bạt, lên lương, thăng quan tiến chức…
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước nhấn mạnh Nội dung Chỉ thị phải sắc sảo, mạnh mẽ, có tính chiến đấu cao, phân tích rõ bối cảnh tình hình hiện nay, những tác động mặt trái của cơ chế kinh tế thị trường; sự chống phá của các thế lực thù địch; tình trạng đảng viên đông mà không mạnh; từ đó thấy rõ sự cần thiết ban hành Chỉ thị.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước chỉ rõ muốn đảng mạnh, trước hết mỗi đảng viên phải tốt; muốn vậy phải làm tốt công tác giáo dục, rèn luyện đảng viên, sàng lọc, xử lý những đảng viên vi phạm, chống cho được sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến," "tự chuyển hóa" trong nội bộ, thà ít mà tốt còn hơn đông nhưng không mạnh, hữu danh vô thực…
Trước hết, phải chú ý giáo dục chính trị tư tưởng, rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống. Suy thoái về tư tưởng chính trị còn nguy hiểm hơn tham nhũng tiêu cực.
Phải khơi dậy, phát huy tinh thần “đảng viên đứng mũi chịu sào,” một đảng viên thường mà tốt còn uy tín hơn, được yêu mến hơn ông cán bộ hư hỏng.
Đồng thời, tiếp tục hoàn thiện các quy định, quy chế về nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ cho phù hợp với tình hình, điều kiện cụ thể tại địa phương, cơ quan, đơn vị trên cơ sở các quy định, hướng dẫn của Trung ương.
