Làm găng “ngoại”, nhằm dịu nội

Ông Donald Trump ban hành biện pháp áp thuế quan cao đối với một số mặt hàng của đối tác bên ngoài xuất khẩu vào thị trường Mỹ, riêng đối với Trung Quốc là quyết liệt hơn cả, khiến cho xung khắc thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc trở nên gay cấn và nổi bật nhất. Phía Mỹ gia tăng mức độ trừng phạt và đối đầu Nga với nhiều biện luận khác nhau cả cũ lẫn mới. Và ông Donald Trump quyết định triển khai lực lượng Cận vệ quốc gia ở dọc biên giới của Mỹ với Mexico cho tới khi xây dựng xong bức tường biên giới ngăn cách Mỹ với Mexico - điều mà phía Mexico coi là “quân sự hoá vùng biên giới”.

Tường biên giới

Xây dựng bức tường dọc tuyến biên giới dài 3.144 km giữa Mỹ và nước láng giềng phía nam này là một trong những cam kết tranh cử tổng thống trọng tâm của ông Donald Trump. Mục đích của ông Donald Trump là ngăn cản dòng người từ khu vực Trung Mỹ và Mỹ Latinh vượt qua biên giới giữa Mỹ và Mexico nhập cảnh trái phép vào Mỹ. Tác dụng dân tuý của cam kết này ở Mỹ rất lớn và rất quan trọng đối với sự đắc cử tổng thống của ông Donald Trump và uy tín cá nhân hiện tại của ông Donald Trump ở Mỹ.

Ngay sau khi chính thức nhậm chức tổng thống Mỹ, ông Donald Trump đã bắt tay ngay vào việc thực hiện cam kết tranh cử này. Tuy nhiên, cho tới nay, khoản tiền khoảng 25 tỉ USD cần để xây dựng nó lại không được quốc hội Mỹ chấp thuận. Trong năm tài khoá tới, quốc hội Mỹ chỉ đồng ý dành cho ông Trump có 1,6 tỉ USD “để bảo vệ biên giới”. Mối quan hệ giữa Mỹ và Mexico bị xấu đi đáng kể cũng bởi chủ ý này của ông Donald Trump.

Cận vệ quốc gia là một dạng lực lượng vũ trang dự bị của Mỹ có từ năm 1903 và thuộc quyền sử dụng của chính quyền các bang ở Mỹ. Tức là thống đốc các bang có quyền quyết định đáp ứng hay bác bỏ quyết sách mới nói trên của ông Donald Trump. Cho đến thời điểm hiện tại, thống đốc một số bang vốn đều là người thuộc Đảng Cộng hoà như ông Donald Trump đã thuận theo ý tổng thống, nhưng chưa phải tất cả. Tổng thống Mỹ trước ông Donald Trump cũng đều đã sử dụng lực lượng này để bảo vệ biên giới quốc gia. Tổng thống Mỹ George W.Bush đã triển khai 6.000 và tổng thống Mỹ Barack Obama đã dùng 1.200 cận vệ quốc gia cũng ở vùng biên giới của Mỹ với Mexico. Bây giờ, ông Trump dự định triển khai từ 2.000 đến 4.000 cận vệ quốc gia ở nơi đó.

Đối ngoại phục vụ đối nội

Với quyết sách này, ông Donald Trump không tạo tiền lệ cầm quyền ở Mỹ. Nhưng, điều đáng được chú ý ở đây là ông Donald Trump đưa ra quyết sách ấy khi thực tiễn ở vùng biên giới của Mỹ với Mexico hiện tại không làm cho quyết sách ấy trở nên cần thiết. Chính phủ Mexico kiểm soát rất chặt biên giới và ngăn ngừa như có thể được người tìm cách vượt biên trái phép vào Mỹ. Số liệu thống kê cho thấy, lượng người vượt biên giới này nhập cảnh trái phép vào Mỹ trong thời gian vừa qua ở mức thấp nhất kể từ năm 1971 đến nay.

Ông Donald Trump viện dẫn thông tin từ kênh truyền hình Fox News là, hiện có nhiều đoàn người rồng rắn di chuyển về phía biên giới của Mexico với Mỹ. Trên thực tế, đó là hoạt động thường niên của một số tổ chức phi chính phủ ở các nước khu vực Trung Mỹ dưới dạng tuần hành và đích đến không phải là biên giới của Mexico với Mỹ, mà chỉ là thành phố Mexico City và tổng cộng cũng chỉ có khoảng 1.600 người. Cho nên, mục tiêu đích thực của ông Donald Trump xem ra phải là cái gì đấy hoàn toàn khác.

Và mục tiêu ấy chỉ có thể là đối nội. Ông Donald Trump lại một lần nữa dùng đối ngoại phục vụ đối nội trong chuyện này, cũng như trong chuyện làm găng với cả Trung Quốc và Nga. Bức tường biên giới với Mexico chưa biết bao giờ mới được xây dựng, bởi không biết lấy tiền từ đâu ra để tài chi. Thâm hụt cán cân thương mại của Mỹ với các đối tác bên ngoài vẫn chưa thấy giảm bớt, đặc biệt với Trung Quốc. Ông Donald Trump vẫn chưa thoát được ra khỏi những cáo buộc là quá thiện cảm với Nga và với cá nhân Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Những lực lượng ở Mỹ vốn ở phe ông Donald Trump ngày càng thêm sốt ruột và không hài lòng với ông. Vì vậy, người này rất cần những quyết sách mới để tự thoát khỏi tình thế khó khăn và khó xử, để trấn an tâm thần những lực lượng ủng hộ mình, để khẳng định bản lĩnh lãnh đạo đất nước và thể hiện tầm nhìn chiến lược - và càng thêm cần như vậy để hướng tới cuộc bầu cử quốc hội giữa nhiệm kỳ sắp tới.