Bàn chân đái tháo đường là biến chứng phức tạp của bệnh đái tháo đường. Biến chứng này được mô tả ban đầu với các vết loét đơn giản, nhiễm trùng, lâu lành và gây hệ quả lớn ảnh hưởng đến sinh hoạt, chất lượng cuộc sống cũng như sinh mạng của người bệnh.
Bệnh viện Nội tiết Trung ương tiếp nhận bệnh nhân nam V.Q.Th, 53 tuổi, tại Phúc Diễn, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội bị loét hoại tử nhiễm trùng cẳng bàn chân trái kèm theo bệnh nền. Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng nhiễm trùng nặng, viêm phổi, suy tim, đái tháo đường type 2, suy kiệt cơ thể, vết thương bàn cẳng chân trái hoại tử lan rộng với tổn thương nặng nề.
Theo tiền sử, bệnh nhân Th có nhiều bệnh lý nền đi kèm như mắc đái tháo đường 15 năm, tăng huyết áp 3 năm. Hai năm trước đã từng phải cắt cụt 1/3 trên đùi phải do liên quan tới biến chứng đái tháo đường.
Bệnh nhân đã được điều trị tích cực và toàn diện tại khoa Điều trị tích cực và khoa Chăm sóc bàn chân.
Sau 1 tháng điều trị, vết thương và toàn trạng ổn định, bệnh nhân được xuất viện và được hướng dẫn chăm sóc tại nhà. Tuy nhiên, khi trở về nhà bệnh nhân không tuân thủ các yêu cầu trong phòng và điều trị bệnh theo hướng dẫn của bác sĩ nên đã xảy ra tình trạng vết thương ở bàn chân chảy dịch, tổn thương nặng kèm theo xuất hiện mệt mỏi nhiều, hoa mắt, chóng mặt, khó thở. Bệnh nhân đã được người nhà chuyển tới khoa Điều trị tích cực, Bệnh viện Nội tiết Trung ương cấp cứu.
Dựa trên quá trình thăm khám và kết quả cận lâm sàng, bệnh nhân được chẩn đoán nhiễm trùng bàn chân trái, viêm xương, theo dõi nhiễm khuẩn huyết, thiếu máu mức độ nặng, suy tim, tràn dịch đa màng trên nền bệnh đái tháo đường type 2 – tăng huyết áp – tắc động mạch chi dưới.
Theo ThS.BS Tôn Thất Kha, Trưởng khoa Điều trị tích cực (Bệnh viện Nội tiết Trung ương): Ngay sau khi tiếp nhận bệnh nhân được điều trị tích cực chống nhiễm khuẩn, kiểm soát đường huyết... Đặc biệt, với trường hợp tổn thương nặng nề như trên, khoa Điều trị tích cực đã phối kết hợp hội chẩn liên khoa, trong đó có sự tham gia của khoa Chăm sóc bàn chân.
Sau 10 ngày điều trị, bệnh nhân Th đã chăm sóc vết thương kết hợp điều trị phối kết hợp nội khoa khác. Hiện tại tình trạng tổn thương, nhiễm trùng đã cải thiện, đường huyết ổn định, sinh hoạt ăn uống dần trở lại bình thường.
ThS.BS. Nguyễn Ngọc Thiện – Phó Trưởng khoa Chăm sóc bàn chân (Bệnh viện Nội tiết Trung ương) chia sẻ: Trường hợp bị tắc động mạch, bàn chân và các ngón chân có thể bị hoại tử toàn bộ. Đáng chú ý, với người bệnh đái tháo đường, biến chứng loét chân là nguyên nhân hàng đầu gây cắt cụt chi không phải do chấn thương. Việc điều trị bàn chân đái tháo đường hiện nay gặp rất nhiều khó khăn do nhận thức chưa đúng đắn về mức độ nguy hiểm của bệnh. Đa số người bệnh chỉ đến khám khi bàn chân đã nhiễm trùng nặng hoặc hoại tử lan rộng, khi đó việc cứu bàn chân trở nên vô cùng khó khăn.
Theo ước tính, trên toàn cầu có khoảng 83 tới 148 triệu người mắc đái tháo đường được cho là có thể xuất hiện vết loét bàn chân trong suốt cuộc đời, và một nửa số vết loét này sẽ bị nhiễm trùng với hơn 15% phải cắt cụt chi dưới.
Các biện pháp thông thường hỗ trợ cho người bệnh ngừa các biến chứng bàn chân đái tháo đường cũng như biến chứng chung.
Có chế độ ăn uống phù hợp với người đái tháo đường.
Duy trì vận động thể dục đều đặn.
Tuân thủ chế độ dùng thuốc, lịch khám bàn chân đái tháo đường.
Theo dõi đường huyết hằng ngày.
Thường xuyên giữ vệ sinh tay chân, tự theo dõi quan sát bàn chân để phát hiện các vết nứt da, phồng rộp da, vết chai mới phát hiện.
Vệ sinh bàn chân với nước sạch, xà phòng, lau khô bằng khăn mềm bàn chân và các kẽ ngón chân, tránh gây tổn thương da ngay sau rửa chân.
Chọn giày dép phù hợp bảo vệ bàn chân.
Bỏ thuốc lá, các thói quen bất lợi cho sức khỏe.
