Theo nội dung dự thảo, cơ quan điều tra, VKSND, tòa án sẽ quyết định mức tiền mà các bị can, bị cáo hoặc người thân phải đặt để bảo đảm họ được tại ngoại tùy vào tính chất, mức phạm tội của từng người.
Đây là một chế định văn minh, là cách thức nhằm bảo đảm quyền con người. Tại ngoại sẽ hạn chế tối đa thiệt hại cho công dân, đó là điều rõ nhất. Và tất nhiên, cái gì đem đến lợi ích cho con người thì nên triển khai thực hiện.
Một nghi can dĩ nhiên chưa phải là phạm nhân, vậy thì hãy để cho họ được tự do trong giới hạn nhất định để họ có điều kiện lao động, học tập, kinh doanh, chăm sóc gia đình. Điều đó có lợi cho cá nhân và gia đình họ cũng như cho xã hội.
Một người bị tạm giam không chỉ mất quyền tự do, không còn điều kiện làm việc mà có nguy cơ bị tổn hại đến sức khoẻ thể xác và tinh thần. Trong điều kiện nhà giam, con người có thể bị lây nhiễm bệnh tật, chấn thương tinh thần. Chưa kể có nhiều nhà giam vẫn còn tình trạng "đại bàng", chúng đánh đập, hành hạ người bị giam cùng phòng, có trường hợp nạn nhân bị đánh chết trong trại tạm giam.
Một thực tế khác là nhiều bị cáo ra toà từng khai rằng bị mớm cung, bị bức cung, nhục hình trong quá trình điều tra. Nếu thay đổi biện pháp ngăn chặn bằng tại ngoại, sẽ hạn chế được tình trạng này. Và khi hạn chế được bức cung, nhục hình, thì sẽ hạn chế được án oan sai.
Đừng lo để nghi can tại ngoại thì họ sẽ tìm cách chạy án. Nếu đã chạy thì cho dù ở trong trại giam hay ngoài trại giam cũng có thể chạy như nhau. Vấn đề cốt lõi là xây dựng một đội ngũ cán bộ của các cơ quan tố tụng liêm khiết, là những "thanh thiên đại nhân", không phải là ngăn chặn bị can, bị cáo chạy án.
Và cũng đừng lo bị can tại ngoại sẽ tìm chứng cứ để chạy tội, mà nên khuyến khích về điều này. Quyền con người được thể hiện cao nhất khi pháp luật tạo điều kiện tối đa cho bị can, bị cáo tự bảo vệ mình, tự bào chữa hoặc nhờ người khác bào chữa, bằng mọi cách để chứng minh mình vô tội hoặc phạm tội ở mức nhẹ hơn.
Cuối cùng, nguyên tắc suy đoán vô tội được thể hiện từ chế định này. Có tội thì giam tù cũng chưa muộn, còn nếu không thì tôn trọng tối đa quyền lợi của công dân.
