Khi thước đo doanh nghiệp là chỉ số sáng tạo…
Câu cửa miệng khi giới truyền thông tìm hiểu về Nhất Tinh thường vẫn là “hiện doanh nghiệp có bao nhiêu lao động, doanh số hằng năm bao nhiêu?”. Song ông Lê Anh Tuấn lại có một tư duy đánh giá khác. Mà ở đó, tiêu chí sáng tạo đổi mới mới là số 1. Đối với một công ty về sáng tạo công nghệ như Nhất Tinh hay các doanh nghiệp công nghệ khác, sự sáng tạo là yếu tố sống còn.
Trong một cuộc diễn thuyết gần đây, tiến sĩ Werner Vogels - Giám đốc công nghệ của Tập đoàn Amazon - tại TPHCM hé lộ: “Vì sao Amazon ở tuổi 25 vẫn còn sức hút người dùng? Vì chúng tôi vẫn không ngừng sáng tạo đổi mới”.
Còn với ông Tuấn, triết lý và tiêu chí đo lường của ông không thiên về quy mô, mà dựa vào chỉ số đổi mới và khả năng quản trị biến đổi: “Rất nhiều doanh nghiệp, tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới đã sụp đổ là vì thiếu tính sáng tạo và không theo kịp sự thay đổi công nghệ đang diễn ra quá nhanh trong thời đại ngày nay, như Kodak, Konica, Nokia, Motorola… Nhất Tinh là một doanh nghiệp đi theo con đường đổi mới sáng tạo công nghệ, càng không thể phát triển mà không có sáng tạo”.
Nhìn vào bộ máy Công ty Nhất Tinh chỉ với 30 người trong đó đa phần là các kỹ sư thiết kế, ai cũng sẽ xếp Nhất Tinh vào loại doanh nghiệp nhỏ. Nhưng ông chủ Nhất Tinh thì cho rằng, hoài bão và sự theo đuổi đam mê sáng tạo công nghệ thì không phụ thuộc vào quy mô hay số người.
Nhất Tinh chuyên nghiên cứu, thiết kế, chế tạo hệ thống thiết bị tự động hóa cho ngành may mặc, da giày. Hơn 10 năm qua, doanh nghiệp này tập trung vào cấp độ nghiên cứu và sáng tạo, là cấp độ cao thứ hai trong ngành thiết kế cơ khí, chỉ dưới cấp độ nghiên cứu công nghệ.
Thế nhưng, người dùng đầu cuối thì hầu như ít ai biết đến Nhất Tinh vì khách hàng của công ty hiện hầu hết là các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (FDI) đến từ Mỹ, Nhật… với những đơn hàng lên đến hàng chục tỉ đồng mỗi năm.
Khi tôi hỏi “trong lĩnh vực của Nhất Tinh hẳn nhiên là có nhiều công ty nước ngoài lớn hơn, Nhất Tinh làm sao cạnh tranh để tồn tại?”. Ông chủ Nhất Tinh trả lời chắc nịch: “Chúng tôi không sợ các công ty đến từ Singapore hay Nhật Bản. Họ có quy mô lớn hơn nhưng nếu không có thiết kế sáng tạo thì cũng không bằng mình. Họ lớn thì cũng có điểm yếu là độ linh hoạt thấp, chi phí lớn, đơn giá cao và thời gian triển khai kéo dài hơn”.
Nhất Tinh hiện chuyên thiết kế các sản phẩm đặc thù theo yêu cầu của các khách hàng là công ty FDI. Các sản phẩm đã nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thành công như: Hệ thống thiết bị phần mềm vận chuyển, phân phối bán thành phẩm tự động (ngành da giày); Hệ thống trải và cắt vải tự động (may mặc); Robot tự động một số khâu trong sản xuất ảnh hướng tới sức khỏe (bôi keo, lắp ráp…).
Song song đó, hiện Nhất Tinh cũng đang triển khai các giải pháp, sản phẩm tham gia vào thị trường nội địa qua đó nội địa hóa các thiết bị nước ngoài giúp hạ giá thành, thúc đẩy phổ cập các thiết bị công nghệ tiên tiến tại Việt Nam.
Công nghiệp 4.0 không phải để khoe, mà đích đến là đôi giày đẹp-bền-rẻ
Cũng như nhiều công ty sáng tạo công nghệ khác tại Việt Nam, Nhất Tinh hiện cũng phải vận động, tham gia vào xu thế cách mạng công nghiệp 4.0. Nhưng thay vì hiện có không ít trường hợp nói đến công nghiệp 4.0 như một thứ ngôn từ thời thượng, hào nhoáng để hô hào, khoe mẽ mà không hiểu rõ nó như thế nào, thì ông chủ Nhất Tinh lại đặt vấn đề một cách giản dị: Cần phải hiểu công nghiệp 4.0 là gì, như thế nào; chúng ta đang đứng ở đâu, khoảng cách ra sao; phải làm gì và cần có những chính sách như thế nào để triển khai và chinh phục từng thứ một…
“Anh cứ nói công nghiệp 4.0 nghe kêu lắm nhưng người tiêu dùng họ đâu cần biết công nghiệp 4.0 là cái gì và chúng ta đánh vật với nó ra sao. Họ chỉ cần biết, công nghiệp 4.0 có mang tới được cho họ đôi giày đẹp hơn không, mẫu mã đa dạng hơn không, có bền hơn không và giá cả có rẻ hơn không mà thôi” - ông Tuấn dí dỏm.
Triết lý về công nghiệp 4.0 và đôi giày của ông chủ Nhất Tinh rất gần gũi và dễ hiểu, là bởi dù có đổi mới sáng tạo công nghệ thế nào đi nữa thì vấn đề cuối cùng phải mang lại là lợi ích hơn cho người dùng và hiệu quả hơn cho doanh nghiệp.
Nhất Tinh có thuận lợi là hơn 10 năm qua hoạt động trong lĩnh vực thiết kế, nghiên cứu, chế tạo các hệ thống tự động hóa cho sản xuất công nghiệp. Đó vốn dĩ đã là một nền tảng cơ bản để vươn lên công nghiệp 4.0 với sự tích hợp thêm các công nghệ Internet vạn vật (Internet of Things - IoT), trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), công nghệ học máy (Machine Learning), robot…
“Mình đã nghiên cứu, thiết kế được hệ thống thì có thể làm chủ, việc sử dụng thiết bị, linh kiện, máy móc nhập khẩu như thế nào hoàn toàn có thể điều tiết, gia giảm chứ không bị phụ thuộc” - ông Tuấn giải thích.
Những năm tháng đầu Nhất Tinh mới được thành lập, ông Tuấn vừa là chủ (chủ tịch kiêm giám đốc) vừa giữ vai trò kĩ sư trưởng đảm trách từ việc lên ý tưởng đến thiết kế nguyên lý cơ khí, thiết kế điện. v.v…, rồi đưa ra biểu đồ cho các kỹ sư trong Cty lập trình. Giờ thì Nhất Tinh đã có được đội ngũ kỹ sư đam mê sáng tạo và yêu nghề, tích lũy đủ kinh nghiệm, nhờ đó ông Tuấn rút về giữ vai trò quản lý và tư vấn về công nghệ. Tuy nhiên, những thách thức mới lại đến khi nguồn lao động chất xám của các công ty sáng tạo công nghệ Việt Nam luôn bị các công ty nước ngoài mời gọi, thu hút với chế độ lương gấp đôi gấp ba.
Các công ty Việt đều “đau đầu” về vấn đề này. Nhưng với Nhất Tinh, cách giải quyết là tạo ra hệ sinh thái riêng để gắn kết người lao động như các yếu tố văn hóa doanh nghiệp, định hướng chiến lược phát triển, cách thức tuyển dụng, tạo môi trường làm việc đầy hứng khởi và sáng tạo… Đó cũng là một cách sáng tạo trong quản trị bên cạnh sáng tạo, đổi mới công nghệ.
“Dù có đổi mới sáng tạo công nghệ thế nào đi nữa thì vấn đề cuối cùng là phải mang lại lợi ích hơn cho người dùng và hiệu quả hơn cho doanh nghiệp”.
