Theo Lương y Thích Tuệ Tâm, Giám đốc Tuệ Tĩnh Đường Liên Hoa (Huế), hoa cúc áo tính mát, vị cay, đắng nhẹ.
Trong Đông y, bông ổi có tác dụng giải nhiệt, tiêu sỏi, thải độc, giảm sưng, chống chảy máu... và chủ trị các chứng bệnh: Mụn nhọt; Viêm họng; Rong huyết, băng huyết sau sinh; Sỏi đường tiết niệu; Viêm mũi xoang; Đau nhức xương khớp, phong thấp…
Dưới đây là 20 bài thuốc chữa bệnh có sử dụng hoa cúc áo:
- Trị gàu, giảm ngứa da đầu, làm tóc suôn mượt: Lấy 200g cây cúc áo tươi đem nấu chung với 20g quả bồ kết nướng. Dùng nước này gội đầu 3 lần trong tuần.
- Điều trị bệnh viêm họng: Kết hợp cây cúc á và kim ngân hoa (mỗi vị 20g), cam thảo đất (16g), lá giẻ quạt (6g). Sắc một thang thuốc lấy 300ml nước chia 2 lần uống hết trong ngày.
- Trị cảm mạo gây sốt: 60g cây hoa cúc áo tươi, sắc nước chia 3 – 4 lần uống trong ngày cho đến khi khỏi bệnh.
- Chữa rong huyết ở phụ nữ sau sinh: 30 – 50g hoa cúc áo tươi, rửa sạch, ngâm với nước muối pha loãng để tiệt trùng; giã nát, lọc lấy nước cốt uống làm 3 lần trong ngày. Dùng thuốc trong 3 – 4 ngày liền để điều hòa kinh nguyệt, chấm dứt hiện tượng rong kinh sau sinh.
- Điều trị bệnh viêm xoang, viêm mũi dị ứng: Lấy lá cúc áo giã nát rồi dùng bông gòn thấm nước nhét vào bên lỗ mũi bị bệnh.
- Chữa mụn nhọt độc gây sưng đau: 1 nắm cây cúc áo (dùng cả thân, lá, hoa), rửa sạch với nước muối, cắt nhỏ. Trộn dược liệu chung với cơm nguội và 1 thìa muối, giã nát. Dùng làm thuốc đắp trực tiếp lên khu vực có nhọt độc. Băng gạc cố định lại, thay thuốc mỗi ngày 2 lần.
- Chữa đau nhức, sưng tấy do sái khớp, giãn gân: Cây cúc áo đem rửa sạch, phơi khô. Khi sử dụng lấy một nắm đốt cháy, đưa chỗ đau lại gần để hun khói.
- Điều trị xuất huyết do ngoại thương: 1 nắm cây cúc áo, rửa sạch rồi ngâm trong nước muối. Giã nát đắp lên khu vực bị tổn thương ngày 2 lần.
-Trị cảm mạo, sốt rét: Cành và lá cây cúc áo khoảng 15 – 20g. Sắc kỹ lấy nước đặc chia uống 2 lần trong ngày.
- Điều trị bệnh ở yết hầu: Dùng 30 – 60g lá của cây cúc áo, giã nát. Thêm vào 1 cốc nước đun sôi để nguội, khuấy đều, lọc lấy nước cốt. Số thuốc thu được chia làm 3 lần sử dụng. Khi uống pha thêm chút đường phèn cho vừa đủ ngọt.
- Chữa mụn nhọt có mủ nhưng chưa vỡ: 1 nắm cúc áo, 1 ít đường đỏ. Cả hai cho vào cối giã chung, đắp vào nơi bị mụn nhọt.
- Điều trị chứng “ngư khẩu tiện độc” (sưng hạch bên trái hoặc bên phải do bị giang mai): Kết hợp 100 – 120g lá cây cúc áo và 15g trà bính. Giã nát tất cả rồi đem sao nóng đắp vào khu vực bị bệnh.
- Chữa đau nhức xương khớp, phong thấp, gãy xương (sau khi đã được băng cố định): 1 nắm cây cúc áo tươi rửa cho thật sạch sẽ, để ráo nước. Giã nát, đắp vào khu vực bị đau nhức.
- Điều trị bệnh sỏi đường tiết niệu: Dùng cây cúc áo và mã đề (mỗi vị 20g), bạch nhĩ thảo (16g), râu ngô (12g, xa tiền 20g), cam thảo đất (16g). Sắc mỗi ngày 1 thang uống làm 2 – 3 lần. Kết hợp uống nhiều nước để dễ loại bỏ viên sỏi ra ngoài.
- Chữa băng huyết, chảy máu không ngừng ở phụ nữ sau sinh: 30 – 50g cây hoa cúc áo, rửa và ngâm nước muối cho đảm bảo sạch khuẩn. Xay lấy nước uống trong 3 – 4 ngày liền để cầm máu.
- Điều trị bệnh chàm da (eczema), chốc đầu: 1 nắm hoa cúc áo tươi đem nấu với 1000ml nước. Đun sôi khoảng 10 phút thì tắt bếp. Chờ cho nước nguội lấy rửa vùng da bị tổn thương. Lặp lại theo cách tương tự mỗi ngày 2 lần.
- Điều trị viêm tai: 1 nắm lá cúc áo tươi, giã nát, vắt lấy nước cốt. Dùng tăm bông thấm nước cứt lợn nhẹ nhàng ngoáy vào bên tai bị viêm.
