Việt Nam được các tổ chức quốc tế đánh giá là quốc gia xóa bỏ khoảng cách giới nhanh nhất trong 20 năm qua. Tuy nhiên, theo bà Nguyễn Thị Hà, Thứ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, nước ta vẫn đối mặt với nhiều thách thức về bình đẳng giới: Bình quân thu nhập thấp hơn nam giới, lao động nữ dễ bị rủi ro, tổn thương khi doanh nghiệp có nhu cầu cắt giảm nhân công…
Về vấn đề này, ông Đào Quang Vinh, Viện trưởng Viện Khoa học Lao động và Xã hội nhận định: "Trong kỷ nguyên số, các nguyên tắc về tổ chức nơi làm việc, khái niệm việc làm toàn thời gian sẽ thay đổi, thậm chí bản chất nghề nghiệp cũng có sự thay đổi, bị tác động".
Kết quả nghiên cứu tại Việt Nam trong 10 năm tới, 70% số việc làm có rủi ro cao, có thể bị thay thế bằng các máy móc, tự động hóa. Trong đó, rủi ro cao nhất thuộc các nhóm ngành nông, lâm và thủy sản (với 83,3% số việc làm có độ rủi ro cao), ngành công nghiệp chế biến và ngành bán lẻ có độ rủi ro cao. Đặc biệt, trong số đó, ngành dệt may và da giày có rất đông lao động nữ làm việc sẽ chịu tác động mạnh; người lao động có nguy cơ bị máy móc, thiết bị tự động hóa thay thế.
Lao động thủ công, có tính lặp đi lặp lại nguy cơ sẽ bị thay thế bằng máy móc tự động hóa. Cụ thể hơn là các nghề có độ rủi ro cao như: Trồng trọt với khoảng 13,7 triệu việc làm; chăn nuôi với gần 3,2 triệu việc làm; bán hàng và phụ bán hàng với 6,1 triệu việc làm; thợ may với 770 ngàn việc làm…
Theo ông Đào Quang Vinh, lao động nữ, lao động có trình độ thấp và lao động làm những nghề có tiền lương thấp sẽ chịu tác động nặng nề nhất. Lao động có trình độ càng thấp, làm những việc giản đơn thì nguy cơ bị máy móc thay thế càng lớn.
Về vấn đề này, ông Bùi Sỹ Lợi, Phó chủ nhiệm Các vấn đề xã hội của Quốc hội cũng đánh giá: “Trong điều kiện cách mạng công nghiệp 4.0 và xu hướng hội nhập, người lao động bị đẩy ra khỏi dây chuyền sản xuất, công ty thì tỉ lệ nữ rất đông và cao hơn nam giới. Tất cả chủ sử dụng lao động bao giờ cũng muốn sử dụng lao động có chuyên môn, sức khỏe, lao động trẻ và không bị vướng mắc các điều kiện khác về gia đình”.
Kỷ nguyên số đặt ra những vấn đề cho bình đẳng giới, ông Đào Quang Vinh cho rằng, người lao động cần phải có kỹ năng và khả năng thích ứng với môi trường làm việc linh hoạt. Để có những kỹ năng mới mà tự động hóa không thể dễ dàng thay thế, người lao động rất cần sự trợ giúp từ doanh nghiệp cũng như nhà hoạch định chính sách để họ tiếp cận dần và thích ứng với môi trường làm việc đang thay đổi.
