Mũi dùi dư luận hướng về phía HoSE, nơi xảy ra tình trạng nghẽn lệnh, hoàn toàn thích đáng. Song nếu nhìn vấn đề theo chiều dài lịch sử của thị trường chứng khoán Việt Nam từ khi được thành lập đến nay, đã bước sang năm thứ 21, SSC chính là cơ quan quản lý và giám sát thị trường này một cách thống nhất và xuyên suốt.
20 năm tính đến hết tháng 6.2021, sàn HoSE vẫn sử dụng một hệ thống điện tử giao dịch cũ kỹ, khả năng chịu tải thấp, công nghệ không kịp thay đổi để thích ứng và đón đầu sự chuyển dịch và phát triển trên thị trường vốn.
Tuy nhiên, dự án trang bị hệ thống mới KRX đã được phê duyệt và triển khai từ năm 2012, nhưng 9 năm qua vẫn chưa hoàn thành. Hẳn nhiên, HoSE phải chịu trách nhiệm về sự chậm trễ về tiến độ triển khai hệ thống này. Nhưng dư luận các tổ chức, nhà đầu tư cũng đặt câu hỏi về vai trò quản lý, giám sát của SSC tới đâu khi để xảy ra sự ì ạch, trì trệ đó mà HoSE cứ hứa hết thời điểm này tới thời điểm khác vẫn chưa thể hoàn thành đưa vào vận hành.
Điều mà nhà đầu tư nhận được khi sự cố nghẽn lệnh trên sàn HoSE đi đến đỉnh điểm là vị Chủ tịch SSC gửi lời xin lỗi nhà đầu tư và mong nhà đầu tư thấu hiểu.
Song phải thẳng thắn rằng, những lời xin lỗi chẳng thể nào bù đắp được các thiệt hại của nhà đầu tư trong những phiên sàn HoSE nghẽn lệnh: nhà đầu tư nhỏ lẻ bị lấy mất quyền đặt lô tối thiểu 10 cổ phiếu; nhà đầu tư không được sử dụng lệnh hủy sửa trong khi giao dịch trên thị trường thay đổi, thậm chí diễn biến ngược chiều trong từng phút…
Bộ trưởng Bộ Tài chính vào đầu tháng 6.2021 đã có quyết định thanh tra hành chính đối với HoSE, đúng như mong chờ trước đó của giới đầu tư trên thị trường chứng khoán. Và dư luận nhà đầu tư vẫn đang tiếp tục mong chờ những kết luận từ cuộc thanh tra này.
Nhưng trách nhiệm thuộc về HoSE chỉ mới là một lẽ. Bởi các quyết định về phê duyệt dự án đầu tư, chức năng quản lý giám sát tiến độ triển khai thực hiện dự án KRX, các quyết định hành chính gây phương hại đến quyền lợi của đông đảo nhà đầu tư trên sàn chứng khoán, HoSE không thể tự quyết là được mà còn phải được cơ quan quản lý cấp cao hơn đồng thuận, đặc biệt là trong khoảng thời gian sàn HoSE xảy ra tình trạng nghẽn lệnh?
Đó là món nợ về trách nhiệm mà các nhà đầu tư tổ chức và cá nhân trên thị trường chứng khoán chưa được “trả” một cách minh bạch và sòng phẳng sau khi sàn HoSE hoạt động ổn định trở lại đã được một thời gian.
