Tăng lưu lượng hàng hóa, giảm áp lực đường bộ
Theo đại diện Ban Quản lý dự án đường sắt (Bộ GTVT), tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng nằm trên hành lang kinh tế Đông - Tây nối Côn Minh (Trung Quốc) với Hải Phòng (Việt Nam) có vai trò quan trọng trong việc vận chuyển hàng hóa giữa các tỉnh Vân Nam, Tứ Xuyên - Trung Quốc với các tỉnh miền Bắc Việt Nam đến cảng biển Hải Phòng.
Hiện, nhu cầu vận chuyển hàng hóa liên vận trên tuyến đường sắt qua cửa khẩu này tương đối lớn. Trong khi đó, do khổ đường ray bị vênh nhau nên việc vận chuyển hàng hoá liên vận rất khó khăn.
Trao đổi với Báo Lao Động, ông Điêu Khắc Minh - Giám đốc ga Lào Cai - cho biết, hiện đường sắt của Việt Nam là khổ 1.000mm còn phía Trung Quốc được chuyển khổ 1.435mm từ năm 2014. Do đó, hàng hoá của Việt Nam khi sang Trung Quốc phải chuyển tải để đi tiếp, trong khi đó trung bình mỗi năm vận tải liên vận quốc tế qua ga Lào Cai khoảng 700.000 tấn. Điểm cuối của mạng đường khổ này là ga mới Hà Khẩu Bắc, chỉ còn vài tuyến ngắn khu vực biên giới có đấu nối khổ 1.000mm. Do đó, tàu Việt Nam từ ga Lào Cai sang Trung Quốc chỉ đến được các ga Hà Khẩu, Sơn Yêu và Hà Khẩu Bắc.
Tại ga Hà Khẩu Bắc, hàng hóa sẽ phải chuyển tải, sang toa mới đi tiếp được vào mạng đường sắt Trung Quốc. Còn ngược lại, tàu Trung Quốc cũng không thể sang được Việt Nam để xếp hàng và quay trở lại đi trên mạng đường sắt Trung Quốc. Do đó, đường sắt đã không san sẻ được áp lực với cửa khẩu đường bộ khi hàng hoá xuất nhập khẩu thông quan quá tải, trong khi cửa khẩu đường sắt cũng có đầy đủ các bộ phận liên quan như hải quan, biên phòng, kiểm dịch.
Theo ông Minh, khi chưa xây dựng được đường sắt 1.435mm Hà Nội - Hải Phòng thì việc kết nối giữa Lào Cai và Hà Khẩu Bắc là rất cần thiết, việc xếp dỡ hàng hoá tại Lào Cai sẽ không để phải phụ thuộc và cũng là mở đầu cho giai đoạn phát triển đường sắt kết nối Hải Phòng - Hà Nội - Lào Cai.
Vì vậy, Dự án đấu nối ray giữa ga Lào Cai với ga Hà Khẩu Bắc khi hoàn thành sẽ giúp Việt Nam chủ động chuyển tải hàng hóa và hành khách tại ga Lào Cai, tăng nhanh thời gian lưu thông hàng hóa xuất nhập khẩu giữa hai nước Việt Nam - Trung Quốc, giảm chi phí vận tải đường sắt, thúc đẩy phát triển vận tải hàng hóa bằng đường sắt, tăng thêm thị phần vận tải đường sắt.
Còn thiếu 1.623 tỉ đồng vốn đầu tư
Phó Giám đốc phụ trách Ban Quản lý dự án đường sắt - ông Vũ Hồng Phương cho biết, dự án này đã được Cục Đường sắt Việt Nam tiến hành nghiên cứu, lập phương án nối ray từ nhiều năm nay, thực hiện chỉ đạo của Bộ GTVT, ban đã đưa vào đề xuất dự án đầu tư.
Qua đề xuất, việc khai thác vận tải bằng đường sắt giữa Việt Nam và Trung Quốc được thực hiện trên khổ 1.435mm chạy thẳng giữa hai nước sẽ giải quyết được vấn đề bất cập trong tổ chức khai thác vận tải, giảm giá thành vận tải, không ảnh hưởng đến an ninh quốc phòng và đã được địa phương đồng thuận. Ngoài ra, tuyến sẽ phát huy được hiệu quả dự án đường sắt khổ 1.435mm Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng trong tương lai.
Theo đó, phương án tuyến thực hiện nối ray bằng khổ đường lồng 1.435mm và 1.000mm tại vị trí cầu Hồ Kiều mới cách cầu cũ 2,5km về phía thượng lưu. Dự án sẽ cải tạo khoảng 3km đường ga Lào Cai hiện tại thành đường khổ lồng 1.435mm và 1.000mm; Xây dựng đường xếp dỡ, kho bãi hàng đạt công suất 5 triệu tấn/năm; Nâng cấp cải tạo khoảng 200m tuyến đường hiện có thành đường lồng 1.435mm và 1.000mm từ ga Lào Cai đến điểm đầu của tuyến mới; Xây dựng mới 2.850m tuyến đường lồng 1.435mm và 1.000mm, từ đầu bắc ga Lào Cai đến điểm giữa cầu Hồ Kiều mới (điểm dự kiến kết nối).
Đồng thời dự kiến xây dựng mới 1.700m hầm đường sắt khổ lồng 1.435mm và 1.000mm. Đối với phần cầu, dự án sẽ xây dựng mới khoảng 180m cầu bao gồm cầu Hồ Kiều mới phía Việt Nam vượt sông Nậm Thi dài khoảng 50m (toàn bộ cầu dài 100m) và khoảng 130m cầu vượt QL70.
Về nguồn vốn đầu tư, Đại diện Ban Quản lý dự án đường sắt cho biết, theo phương án trước đây, dự án này đã được bố trí 583 tỉ đồng vốn đầu tư công trung hạn 2021-2025 để thực hiện. Với phương án đề xuất hiện nay, sẽ cần thêm khoảng 1.623 tỉ đồng. Với số vốn còn thiếu, Bộ GTVT đã đề xuất Bộ Kế hoạch và Đầu tư đưa vào danh mục bố trí vốn trong Chương trình phục hồi kinh tế bền vững đến năm 2023 của Chính phủ để báo cáo Quốc hội.
