Tại hội thảo, ông Nguyễn Thế Hinh - Đại diện Ban Quản lý các dự án Nông nghiệp - trình bày ý tưởng đề xuất Dự án hỗ trợ hạ tầng kỹ thuật cho lúa carbon thấp vùng ĐBSCL.
Dự án có tổng chi phí là 375 triệu USD. Thời gian chuẩn bị từ 2024 – 2025, thời gian thực hiện từ 2026 – 2031. Dự án được triển khai tại 12 tỉnh, thành vùng ĐBSCL gồm: An Giang, Kiên Giang, Đồng Tháp, Long An, Sóc Trăng, Cần Thơ, Bạc Liêu, Trà Vinh, Hậu Giang, Cà Mau, Tiền Giang và Vĩnh Long.
Mục tiêu phát triển dự án nhằm thúc đẩy sản xuất gạo carbon thấp chất lượng cao tại các tỉnh vùng ĐBSCL; được đo lường bằng các chỉ số như: tăng năng suất và sản lượng lúa gạo, thu nhập của nông dân, giảm khí nhà kính và thanh toán tín dụng carbon dựa trên kết quả.
Dự án gồm 3 hợp phần. Trong đó, hợp phần 1 là phát triển chuỗi giá trị lúa gạo chất lượng cao, carbon thấp; ước tính 350 triệu USD. Hợp phần này bao gồm các lĩnh vực về nâng cấp hệ thống thuỷ lợi, hỗ trợ nông nghiệp kỹ thuật số, hỗ trợ cơ sở hạ tầng chuỗi giá trị lúa gạo, cải thiện hệ thống giao thông, hỗ trợ cơ sở hạ tầng năng lượng xanh, hỗ trợ các nền tảng trực tuyến và thương mại điện tử.
Hợp phần 2 là phát triển và chuyển giao kỹ thuật, ước tính 20 triệu USD; gồm các lĩnh vực về nghiên cứu, phát triển và chuyển giao các giống hạt mới thích ứng với biến đổi khí hậu và carbon thấp; các gói công nghệ cải tiến; khuyến nông điện tử, chứng nhận hạt giống; tổ chức lại sản xuất của nông dân; hỗ trợ sản xuất nông nghiệp tuần hoàn; nâng cao nhận thức, chiến lược truyền thông và phổ biến thông tin.
Hợp phần 3 là quản lý dự án, ước tính 5 triệu USD; cung cấp hỗ trợ trong việc điều phối, quản lý, giám sát và đánh giá dự án với mục đích đảm bảo rằng dự án được triển khai theo cách đạt được các mục tiêu, chỉ tiêu và tác động dự kiến với chất lượng và hiệu quả cao nhất.
Phát biểu kết luận tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ NNPTNT Trần Thanh Nam nhận định, đây là dự án trọng yếu cơ bản để triển khai Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp. Dự án này chỉ nên tập trung vào 4 vấn đề trọng tâm là hệ thống thủy lợi, giao thông liên vùng, logistics và cơ giới hóa đồng bộ.
Thứ trưởng Trần Thanh Nam đề nghị, sau cuộc họp này, Ban Quản lý các dự án Nông nghiệp có văn bản gửi đến 12 tỉnh, thành tham gia dự án để các địa phương củng cố hoặc thành lập mới Ban quản lý dự án của tỉnh mình, làm cơ sở chỉ đạo thực hiện, đồng thời cung cấp thông tin để Bộ sớm hoàn chỉnh dự án.
Thứ trưởng cũng đề nghị các địa phương rà soát lại những vấn đề cần hoàn chỉnh đối với 180.000 ha trong dự án VnSAT (Chuyển đổi nông nghiệp bền vững tại Việt Nam); rà soát lực lượng khuyến nông cơ sở, vì đây là lực lượng nòng cốt trong việc thực hiện Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp.
Theo Thứ trưởng Trần Thanh Nam, qua trao đổi với lãnh đạo Ngân hàng Thế giới, hiện Ngân hàng Thế giới đã xác định đây là dự án trọng điểm ở khu vực châu Á Thái Bình Dương, để từ đó nhân rộng ra các nước châu Á. Đồng thời, họ cũng đồng ý mua tín chỉ carbon của dự án.
Cùng với đó, hiện Bộ NNPTNT đã chọn 5 tỉnh, thành với 5 loại đất khác nhau để triển khai 5 mô hình điểm trong Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp; gồm: Cần Thơ, Sóc Trăng, Kiên Giang, Đồng Tháp, Trà Vinh. Dự kiến, đến khoảng tháng 9.2024 sẽ có mô hình hoàn chỉnh, từ đó nhân rộng ra ở các tỉnh, thành khác cùng tham gia.
"Dự án này có thể chuyển đổi căn bản phương thức sản xuất của ĐBSCL về lúa gạo, vậy nên được người dân đồng tình và nhiều tổ chức quốc tế quan tâm. Chính vì thế, các địa phương phải cùng chung sức để sớm hoàn thành dự án", Thứ trưởng nhấn mạnh.
