Sáng kiến Liên minh Bảo tồn voi Châu Á (AEA) ra đời trong bối cảnh các mối đe dọa đối với loài voi ở mức báo động. Trong đó đáng lo hơn là khi vấn đề không thể đơn phương giải quyết trong từng địa phương hay quốc gia, mà cần tới sự hợp tác chặt chẽ của các quốc gia, các đối tác trong khu vực, thậm chí hơn thế nữa. Trước mắt, AEA hướng tới 3 mục tiêu lớn, gồm: giảm thiểu tình trạng sinh cảnh của voi bị mất và thu hẹp; Người và voi chung sống hài hoà; và quần thể voi hoang dã phát triển ổn định.
Nhiều công trình nghiên cứu cho thấy, voi được biết đến như “kỹ sư của hệ sinh thái và thợ làm vườn của rừng”. Nhất là voi châu Á hoang dã đóng vai trò quan trọng trong việc phát tán hạt giống và chất dinh dưỡng, tạo đường mòn trong rừng rậm và thay đổi sinh cảnh rừng mang lại lợi ích của các loài động vật khác.
Ngay cả dấu chân voi cũng tạo thành các hệ sinh thái nhỏ nơi có nhiều sinh vật cư trú. Tuy nhiên, loài động vật khổng lồ xinh đẹp và có tầm quan trọng trong hệ sinh thái rừng này đang bị đe dọa trên toàn cầu.
Đặc biệt tại khu vực Đông Nam Á và Trung Quốc – nơi chỉ còn khoảng 8.000 - 11.000 cá thể voi hoang dã phân bố ở tám quốc gia, bao gồm: Campuchia, miền Nam Trung Quốc, Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar, Thái Lan và Việt Nam. Trong số các quốc gia trên, Việt Nam còn lại ít voi hoang dã nhất, ước tính chỉ có hơn 100 cá thể trên toàn quốc.
Quần thể lớn nhất được tìm thấy ở Vườn Quốc gia Yok Đôn, tỉnh Đắk Lắk. Những cá thể còn sót lại này đang phải đối mặt với một loạt các mối đe dọa, trong đó có việc xung đột với con người. Sinh cảnh sống bị mất, suy thoái và phân mảnh; nguồn thức ăn bị thu hẹp; trở ngại di chuyển trong vùng cảnh quan càng làm cho tình trạng của chúng tồi tệ hơn.
Ông Nguyễn Văn Trí Tín, Quản lý Chương trình Bảo tồn Động vật Hoang dã của WWF-Việt Nam cho biết: “Hầu hết các quần thể voi hoang dã ở Việt Nam đều nhỏ lẻ và biệt lập. Vì thế, nếu không có những hành động khẩn cấp, tương lai tuyệt chủng của loài sẽ không xa”.
Vì thế, tại Việt Nam, WWF sẽ huy động các nguồn lực để thực hiện ba nội dung chính của chiến lược, gồm: Đảm bảo sinh cảnh sống cho voi: tập trung bảo vệ, quản lý, kết nối và khôi phục các sinh cảnh ưu tiên của loài. Sống chung với voi: với mục tiêu quản lý các xung đột để Người và Voi cùng chung sống hài hoà. Và khôi phục quần thể voi: nhằm giúp các quần thể voi trong khu vực có thể sinh sống và phát triển ổn định thông qua nỗ lực tăng cường bảo tồn tại địa phương và cải thiện quản lý động vật hoang dã.
