Các đô thị duyên hải cũng khởi động đầu tư, nâng cấp mở rộng sân bay, cảng biển, nối tuyến giao thông... Cùng với việc phát triển kinh tế dịch vụ, đặc biệt là du lịch và ngành kinh tế biển, xuất khẩu nông sản, phát triển cảng biển để kết nối Đông- Tây như hiện nay, cho thấy khu vực Miền Trung Tây Nguyên đã bắt đầu phát huy được ưu thế địa- kinh tế để nối với thế giới.
Chuyển trục
Sự kiện Công ty TNHH Vĩnh Hiệp đã xuất khẩu 14 container với số lượng 296 tấn cà phê sang Cảng đến Hamburg, Antwerp của Bỉ, Đức, và lô hàng 100 tấn chanh dây qua chế biến của Công ty CP thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao (Gia Lai) được xuất sang Châu Âu giữa tháng 9.2020 xem như một dấu mốc quan trọng khi Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) có hiệu lực. Nhưng, điều quan trọng hơn không chỉ chuyển hướng quan hệ thương mại, mở rộng thị trường xuất khẩu để tránh bị phụ thuộc vào một thị trường lớn, duy nhất nào, mà còn là điều kiện để Việt Nam nâng cao chất lượng sản phẩm, năng lực sản xuất, chế biến, bảo quản nông sản từ ruộng vườn nhà nông cho đến doanh nghiệp, nhà xuất khẩu.
Với quan điểm địa kinh tế hiện đại, cách phân chia theo trục Bắc-Nam giờ đã trở nên lạc hậu. Ngày nay, Việt Nam đã chuyển trục, phát triển theo hướng Đông - Tây. Đây là lúc để khu vực Miền Trung và Tây Nguyên nói riêng, Việt Nam nói chung phát huy được thế mạnh của đất nước, cửa ngõ của khu vực Đông Á ra thế giới. Nhất là với hơn 3.000 km bờ biển, trong bối cảnh đại dương là một vùng kinh tế được khai thác mạnh mẽ trên quy mô toàn cầu. Mặt khác, vận tải đường biển với chi phí thấp và năng lực chuyển tải lớn sẽ nối thế giới với Việt Nam đi tới các khu vực kém phát triển của các quốc gia láng giềng phía Tây. Phát triển lan truyền theo trục Đông - Tây thể hiện tư tưởng hội nhập quốc tế và tạo ra cơ hội để Việt Nam có thể đạt được tốc độ phát triển nhanh và hiệu quả.
Việt Nam luôn là quốc gia xuất khẩu cà phê lớn thứ 2 thế giới và đứng đầu thế giới về xuất khẩu cà phê Robusta, đạt kim ngạch xuất khẩu thường xuyên trên 3 tỷ USD/năm. Cà phê Việt Nam đã có mặt ở hơn 80 quốc gia và vùng lãnh thổ và EU là thị trường tiêu thụ nhiều cà phê nhất của Việt Nam, chiếm 40% trong tổng lượng và 38% về tổng kim ngạch xuất khẩu. Tháng 8.2020, giá trị xuất khẩu mặt hàng cà phê của Việt Nam vào thị trường EU ước đạt gần 76 triệu USD, tăng 34,7% so với tháng 7.2020. Trong thời gian tới, ngành cà phê Việt Nam sẽ đảm bảo đáp ứng được yêu cầu của thị trường EU, đặc biệt các tiêu chuẩn về chất lượng và phát triển bền vững, đưa Việt Nam là điểm tham chiếu cho cà phê Robusta toàn cầu.
Một khi sản phẩm nông sản bắt buộc phải có truy xuất nguồn gốc, chất lượng cao, có chỉ dẫn địa lý, thực thi các quy trình của Hiệp định EVFTA, được kiểm soát từ nhà xuất khẩu, nhà nhập khẩu thì mọi vấn đề từ nuôi trồng, chăm sóc, dùng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật... cho đến thu hoạch, bảo quản đều phải thay đổi, đảm bảo theo quy trình nghiêm ngặt mới đảm bảo chất lượng theo tiêu chuẩn EU.
Để tiếp tục triển khai Hiệp định EVFTA có hiệu quả, đặc biệt trong ngành hàng nông sản, thì Bộ NN&PTNT và các địa phương còn phải tiếp tục hướng dẫn người dân từ chọn giống, sản xuất, sơ chế, bảo quản... cho đến việc làm thương hiệu, mẫu mã, chứng minh chỉ dẫn địa lý, xuất xứ nguồn gốc minh bạch... để được các nhà nhập khẩu Châu Âu công nhận.
Khó khăn có thể vấp phải ban đầu, nhưng rõ ràng đây là cơ hội để người nông dân thay đổi triệt để quan niệm lạc hậu cũng như phong cách canh nông tùy tiện, để cho ra những nông sản đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng cả trong nước lẫn xuất khẩu. Đây là dấu hiệu đáng mừng cho cả nền kinh tế, nâng cao chất lượng cuộc sống lẫn uy tín của người Việt trên trường quốc tế.
Mở cửa ngõ kết nối thế giới
Trong khi đó, Đắk Lắk và Khánh Hòa không chỉ bắt tay, cam kết tạo điều kiện để hỗ trợ nhau cùng phát triển kinh tế mà còn khởi động những hợp tác cụ thể về phục hồi du lịch sau đại dịch COVID-19, xây dựng tuyến cao tốc nối Tây Nguyên ra biển tại Nha Trang. Những dấu hiệu này không chỉ làm phấn khởi người dân, các doanh nghiệp sản xuất mà còn tạo niềm tin cho các nhà đầu tư trong tương lai gần.
Tương tự, cả Quy Nhơn, Quảng Nam, Đà Nẵng cũng đều có những dự án trung và dài hạn để đầu tư mở rộng, xây dựng mới cảng biển, cảng hàng không để sẵn sàng tham gia vào chuỗi liên kết, phát triển kinh tế cả khu vực. Thành phố Đà Nẵng là đầu mối vận tải biển lớn của các tỉnh miền Trung, tốc độ tăng trưởng tổng lượng hàng hóa qua cảng Đà Nẵng đạt 16,2%/năm (2018 đạt khoảng 8,4 triệu tấn; dự báo đạt khoảng 10 triệu tấn vào năm 2020 và 30 triệu tấn vào năm 2030).
Tại Quảng Nam, sân bay Chu Lai cũng đã được chính quyền chấp thuận cho nhà đầu tư nghiên cứu khả thi, xây dựng và mở rộng thành cảng hàng không quốc tế. Không chỉ sử dụng gần 500ha để đầu tư cảng hàng không dân dụng mà còn 1.000ha khác để phát triển đô thị hiện đại cùng các phân khu chức năng để phát triển thành một đô thị - dịch vụ thương mại hàng không cho cả khu vực trong tương lai. Điều này phù hợp với hoạch định Việt Nam trở thành một quốc gia cung cấp dịch vụ cho khu vực và thế giới. Bởi đất Việt Nam án ngữ một dải rất rộng vùng Đông Nam á, là cửa ngõ thông ra thế giới của một khu vực rộng lớn từ Lào đến Campuchia, toàn bộ miền Đông - Bắc Thái Lan và miền Bắc Myanma. Với việc phát triển kinh tế dịch vụ, Việt Nam sẽ có vị thế quan trọng trong việc hỗ trợ quá trình phát triển tại khu vực.
Chiến lược phát triển theo trục Đông - Tây, xây dựng các đô thị ven biển làm hạt nhân và tạo nguồn động lực lan truyền quá trình phát triển tới các vùng sâu của Việt Nam và đi tới các quốc gia láng giềng, sẽ mang lại nhiều cơ may và lợi ích to lớn cho Miền Trung Tây Nguyên, cho Việt Nam và cả khu vực.
