Nghệ thuật hay dung tục?
12 bức tượng được trưng bày tại Khu du lịch Hòn Dáu lần lượt, có đầu mô phỏng các con giáp là Tí, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi. Phần thân và bộ phận sinh dục là của con người. Các con giáp này được trưng bày ngay trong khu du lịch, quay lưng ra biển.
Nhiều người cho rằng những tượng trên gây phản cảm, kệch cỡm, phi nghệ thuật. Người cho rằng không phù hợp khi có trẻ nhỏ đến tham quan. Người thì cho rằng đây là điều bình thường.
Theo ông Hoàng Văn Thiềng - Chủ tịch HĐQT Cty Cổ phần Quốc tế Hòn Dấu: “Các bức tượng này được trưng bày ở đây đã gần chục năm. Năm 2007, chúng tôi mở trại sáng tác, mời các nhà điêu khắc đến để sáng tác, được cơ quan chức năng cấp phép. Sau đó, các bức tượng được trưng bày rải rác trong khu du lịch từ đó đến nay. Rất nhiều người thích thú khi chụp chung ảnh với con giáp tượng trưng cho tuổi của mình. Cách đây 4 năm, chúng tôi gom các con giáp lại để trưng bày cạnh nhau, cũng không có ý kiến nào khác. Vậy mà khi có người đưa lên mạng lại gây ầm ỹ. Quan điểm của tôi là chuyện này có gì mà phải ồn ào. Nước ngoài người ta trưng bày tượng khỏa thân khắp nơi đó thôi”.
Nhà thơ Vũ Thúy Hồng (Hải Phòng) cho rằng: “Việc dư luận trái chiều xung quanh tượng 12 con giáp khỏa thân có nhiều vấn đề cần nói. Cá nhân tôi thấy rằng, việc trưng bày tượng khỏa thân không xấu. Ở nước ta, tín ngưỡng thờ sinh vật khí có ở nhiều nơi, các lễ hội tôn vinh tính dục được truyền nhiều đời, là tín ngưỡng văn hóa dân gian.
Ở nước ngoài, cũng rất nhiều nơi trưng bày tượng khỏa thân, nhân sư. Tượng 12 con giáp này được du nhập từ văn hóa nước ngoài về. Và nói thật là, tượng không đẹp. Tuy nhiên, nó được trưng bày ở một khu du lịch quốc tế ở biển của tư nhân thì cũng không phải là quá phản cảm. Cái đáng nói là, nhiều người chưa tìm hiểu kỹ, chỉ thấy tượng khỏa thân là chê theo tâm lý đám đông. Cái cần bàn là tác phẩm đó có tính nghệ thuật, thẩm mỹ hay không?”.
Nhà điêu khắc Nguyễn Viết Thắng - thành viên Ban chấp hành Hội Mỹ thuật Hải Phòng - cho rằng: Tranh, ảnh, tượng khỏa thân nếu đạt được tính thẩm mỹ, tính nghệ thuật sẽ đưa người xem chỉ thấy được cái đẹp. Việc du nhập xu hướng sáng tác của nước ngoài vào sáng tác của mình cũng là điều bình thường. Vấn đề quan trọng là tác phẩm đó có đẹp hay không?
Theo ông Thắng, tại Khu du lịch quốc tế Hòn Dáu trước đây có trại sáng tác về điêu khắc. Nhiều nhà điêu khắc nổi tiếng cũng đã về, sáng tác được những bức tượng rất đẹp và được trưng bày tại nơi đây. “Tuy nhiên, phải nói rằng, riêng tượng 12 con giáp này xấu, không có tính chuyên môn, thẩm mỹ” - ông Thành nói.
Mặc đồ bơi cho tượng có đỡ phản cảm?
Ngay sau khi hình ảnh 12 con giáp này được đưa lên mạng, dư luận phản ánh nhiều chiều, báo chí cũng vào cuộc phản ánh các góc nhìn. Trước các luồng dư luận, nhà quản lý đã yêu cầu chủ khu du lịch phải “mặc đồ bơi” cho các tượng 12 con giáp khỏa thân.
Ông Hoàng Văn Thiềng - Chủ tịch HĐQT Cty CP Quốc tế Hòn Dáu - cho biết: Theo chỉ đạo của Thanh tra Sở Du lịch Hải Phòng, ông đã phải chỉ đạo nhân viên mặc... đồ bơi cho các tượng. Ông Phạm Văn Luân - Chánh Thanh tra Sở Du lịch Hải Phòng - khẳng định, việc mặc quần áo cho tượng sẽ tránh được sự phản cảm.
Ông Trần Minh Tuấn - Giám đốc Cty CP Mỹ thuật Tuấn Thiện (đơn vị thiết kế 12 tượng con giáp nói trên) - cho biết: Tôi tạc tượng 12 con giáp khỏa thân là để tôn vinh vẻ đẹp tự nhiên của con người, cả nam và nữ. Do phương Đông có 12 con giáp tượng trưng cho mỗi người ở mỗi tuổi khác nhau, nên tôi muốn lồng ghép yếu tố văn hóa vào để khắc họa “tướng tinh” của mỗi người.
Bản thân tôi cũng đã từng tạc rất nhiều bộ tượng như thế này để khách hàng trưng bày trong nhà hoặc vườn của mình. Việc trưng bày 12 con giáp trong khu du lịch là rất bình thường. Vì vậy, khi nghe thông tin cơ quan quản lý yêu cầu phải chỉnh sửa tượng hoặc cho tượng mặc thêm quần áo, tôi rất buồn. Việc mô tả và trưng bày hình thể con người là việc rất bình thường, tại sao lại phải che giấu? Hơn nữa, khi mặc quần áo rồi, có khiến du khách đỡ tò mò hơn không? Về ý kiến cho rằng tượng tạc xấu, đó là quyền nhận xét của mỗi người, tôi không thể cấm được”
Ông Lê Văn Quý - Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao Hải Phòng - cho biết: Cty CP Quốc tế Hòn Dáu trực thuộc Sở Du lịch Hải Phòng quản lý, vì thế, việc có ý kiến hay xử lý về 12 con giáp khỏa thân trước tiên do sở này phụ trách.
Theo ông Quý, tượng khỏa thân ở nước ngoài được trưng bày rất nhiều, người dân ở đó cũng thấy rất bình thường khi chiêm ngưỡng các tác phẩm khỏa thân. Đó là do thẩm mỹ, quan niệm của người dân ở mỗi quốc gia. Tuy nhiên, mỗi nước lại có phong tục tập quán khác nhau, khi du nhập về Việt Nam phải xem xét nhiều góc độ, xem có phù hợp hay không?
“Các bức tượng tại Khu du lịch Hòn Dáu chưa được hội đồng thẩm định cấp phép, có chăng chỉ là cấp phép cho trại sáng tác của Khu du lịch này. Ngành Văn hóa sẽ đợi ý kiến xử lý của ngành Du lịch thì sẽ có ý kiến. Nếu quá phản cảm thì sẽ phải lập hội đồng thẩm định xem xét và xử lý theo luật quy định” - ông Quý nói.
