Sửa luật để siết hoạt động quảng cáo

Quảng cáo trên không gian mạng không thể “thả gà ra đuổi”

Báo Lao Động và nhiều cơ quan báo chí trong những năm qua đã phản ánh tình trạng quảng cáo không trung thực, quảng cáo mang tính chất lừa đảo kiểu “nhà tôi ba đời”, thậm chí lợi dụng quảng cáo để đưa vào những nội dung độc hại.

Bộ VHTTDL đánh giá: Hoạt động quảng cáo trên các trang thông tin điện tử xuyên biên giới phát triển rất mạnh, không chỉ các tổ chức, cá nhân trong nước sử dụng mà các tổ chức, cá nhân nước ngoài cũng giới thiệu các sản phẩm đến người dân Việt Nam thông qua nền tảng này. Cùng với đó là sự xuất hiện của nhiều sản phẩm quảng cáo có nội dung không phù hợp với pháp luật Việt Nam, gây bất ổn trong xã hội và ảnh hưởng xấu đến uy tín của các doanh nghiệp trong nước.

Bộ này cho biết: “Khi Bộ Thông tin và Truyền thông phát hiện sai phạm và gửi cảnh báo tới các doanh nghiệp, đại lý quảng cáo trong nước, các đơn vị này đã đồng loạt dừng quảng cáo trên YouTube, đồng thời gây sức ép, yêu cầu Google khẩn trương có các giải pháp kiểm duyệt, ngăn chặn triệt để tình trạng trên”.

Sau khi Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Công an thực hiện các giải pháp nhằm chấn chỉnh hoạt động quảng cáo trên môi trường mạng, các nền tảng kinh doanh dịch vụ quảng cáo xuyên biên giới bắt đầu có các động thái điều chỉnh hoạt động quảng cáo và đồng ý thực hiện việc ngăn chặn, gỡ bỏ các quảng cáo sai phạm theo yêu cầu của bộ. Trong các năm qua, Bộ VHTTDL đã cùng các cơ quan chức năng đề nghị phía Google gỡ bỏ 184 trò chơi nhạy cảm, vi phạm bản quyền; yêu cầu Facebook gỡ bỏ 336 video, bài viết có nội dung quảng cáo mua bán trái phép vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ có tính chất kích động bạo lực. Hiện tại, Facebook đã gỡ bỏ 235 video, bài viết theo yêu cầu, đạt tỉ lệ 70%; Tiến hành ngăn chặn 335 trang fanpage có hoạt động quảng cáo, hướng dẫn, lôi kéo người dân tham gia các hành vi vi phạm pháp luật; Thu hồi tên miền cấp quốc gia đối với 26 trang web tổ chức đánh bạc trực tuyến và quảng cáo cho các website tổ chức đánh bạc trực tuyến; Ngăn chặn, chuyển hướng 20 triệu lượt truy cập của người dùng internet đến các website tổ chức đánh bạc và trò chơi có tính chất cờ bạc.Yêu cầu Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ ngăn chặn truy cập từ người dùng tại Việt Nam 254 trang web, blog quảng cáo đánh bạc trên mạng, 25 trang web, blog quảng cáo dịch vụ làm băng giả. Kết quả ngăn chặn đạt tỉ lệ 100%;

Đồng thời, yêu cầu Youtube gỡ bỏ 3.285 video có nội dung quảng cáo mua bán trái phép vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ có tính chất kích động bạo lực. Hiện nay, Youtube đã gỡ bỏ 2.175 video theo yêu cầu, đạt tỉ lệ 66%.

Làm rõ trách nhiệm người chuyển tải sản phẩm quảng cáo

Luật Quảng cáo 2012 chưa có nhiều chế tài để làm rõ trách nhiệm người chuyển tải quảng cáo. Lần này, khi sửa đổi Luật, Bộ VHTTDL cho biết: Hiện nay, có rất nhiều công ty sử dụng người chuyển tải sản phẩm quảng cáo để quảng cáo sản phẩm, dịch vụ của mình, ví dụ như: Hình thức roadshow: Doanh nghiệp quảng cáo sử dụng nhiều người tham gia mặc đồng phục với các họa tiết, màu sắc bắt mắt để quảng cáo, trình diễn sản phẩm trên đường phố. Họ có thể đi bộ hoặc sử dụng phương tiện giao thông đồng bộ để di chuyển ở những tuyến đường đông đúc nhằm thu hút người xem.

Đặc biệt nhiều doanh nghiệp sử dụng người có sức ảnh hưởng: Doanh nghiệp thuyết phục người nổi tiếng trong giới truyền thông, nghệ thuật, v.v... sử dụng sản phẩm của mình tại các sự kiện truyền thông lớn để có thể tận dụng thương hiệu và sức lôi kéo của các của các nhân vật đó nhằm quảng bá sản phẩm tới nhiều người hơn trong xã hội và nâng cao niềm tin của người tiêu dùng với sản phẩm.

Trong một số trường hợp, các sản phẩm được quảng cáo theo phương thức trên là hàng kém chất lượng, nhưng người bán hàng đã lợi dụng sức lôi kéo của người nổi tiếng để quảng cáo không trung thực. Trong trường hợp đó, người nổi tiếng đó đang tiếp tay cho gian thương bán hàng giả, hàng kém chất lượng, cho dù có thể là không cố ý. Hơn nữa, vì sự hấp dẫn của người nổi tiếng là rất lớn, tác động lên xã hội từ việc quảng cáo không trung thực như vậy có thể gây hậu quả nghiêm trọng, dẫn đến bất ổn trong xã hội. Tuy nhiên, hiện nay, các cơ quan quản lý vẫn còn gặp nhiều lúng túng trong việc xử lý các vi phạm này.

Ngoài ra, cũng có nhiều sản phẩm được quảng cáo trên mạng xã hội thông qua phương thức phát video trực tuyến (livestream), theo đó một người sẽ xuất hiện trên video được phát trực tuyến trên mạng xã hội để quảng cáo các sản phẩm. Tuy nhiên, danh tính của những người quảng cáo này, cũng như đơn vị chủ quản hay liên kết của họ, thường là không rõ ràng, khiến cho các cơ quan quản lý gặp khó khăn trong việc xử lý các trường hợp này nếu hàng hóa của họ là hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng.

Dự thảo đưa ra đề xuất: Bổ sung quyền và nghĩa vụ của người chuyển tải sản phẩm quảng cáo. Đây là một chủ thể tách biệt với các chủ thể khác, và phải có những quyền và nghĩa vụ pháp lý nhất định trong việc tuân thủ Luật Quảng cáo như mọi chủ thể khác.

Việc xây dựng Luật Quảng cáo mới được kỳ vọng là thể chế hóa đầy đủ chủ trương, đường lối của Đảng, Hiến pháp năm 2013 và pháp luật của Nhà nước; tạo điều kiện thuận lợi để phát huy sức sáng tạo và tiềm năng của tổ chức, cá nhân; thu hút nguồn lực xã hội nhằm xây dựng ngành quảng cáo Việt Nam chuyên nghiệp, hiện đại, phù hợp với quy luật của kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa trong tổng thể phát triển của văn hóa - xã hội và xu hướng phát triển của quảng cáo thế giới; đảm bảo tính minh bạch và có tính khả thi cao, tương thích với các luật, bộ luật liên quan đang có hiệu lực thi hành tại Việt Nam.