Ông Zelensky cho biết, một số quốc gia sẵn sàng cung cấp máy bay chiến đấu cho Kiev, nhưng chưa có xác nhận về bất kỳ lời cam kết nào.
Tổng thống Zelensky đề nghị cung cấp loại máy bay nào?
Theo Reuters, trong chuyến thăm London tuần này, ông Zelensky đã đề nghị cung cấp Eurofighter Typhoon - máy bay chiến đấu hiện đại theo tiêu chuẩn của NATO.
Tiêm kích F-16 do Mỹ sản xuất cũng đứng đầu danh sách mong muốn của ông Zelensky, phần lớn là do sức mạnh hủy diệt và số lượng F-16 sẵn có trên toàn cầu.
Tổng thống Zelensky cũng đang đề nghị cung cấp máy bay chiến đấu Gripen của Thụy Điển, mặc dù nói rằng, Ukraina vẫn đang thảo luận về việc các đồng minh có thể cung cấp máy bay nào.
Tại sao Ukraina muốn những máy bay này?
Ukraina đang sử dụng phi đội hiện có của mình để tấn công các vị trí của Nga và thực hiện các chuyến bay đánh chặn, nhưng lực lượng không quân Ukraina tin rằng, các máy bay hiện đại hơn có thể lật ngược tình thế của cuộc chiến.
Ông Mykhailo Podolyak, cố vấn của Tổng thống Zelensky, cho biết những chiếc máy bay đó sẽ đáp trả các cuộc tấn công của Nga.
Người phát ngôn của lực lượng không quân Ukraina tuyên bố, những chiếc máy bay này sẽ "giúp tiêu diệt bất kỳ mục tiêu nào" trên bầu trời và dưới mặt đất.
Nhưng Justin Bronk từ tổ chức tư vấn RUSI cho rằng, việc tặng Typhoon cho Ukraina sẽ là một "cử chỉ mang tính biểu tượng rất đắt".
Theo ông, để tránh hệ thống phòng thủ của Nga, những chiếc Typhoon sẽ cần bay thấp, mặc dù đã được tối ưu hóa để bay ở tầm cao, giúp tên lửa của chúng có tầm bắn xa hơn. Điều này sẽ gây bất lợi trước các máy bay của Nga, vốn có thể phóng tên lửa lên cao hơn nhiều.
Ông Bronk cũng chỉ ra, máy bay Typhoon và F-16 sẽ cần phải hoạt động từ các đường băng trơn tru và các căn cứ tập trung. Tuy nhiên, máy bay Gripen của Thụy Điển có thể bay ở độ cao thấp hơn và được bảo dưỡng trên các đường băng ngắn hơn, khó khăn hơn.
Những quốc gia nào có thể cung cấp máy bay?
Slovakia đã đồng ý gửi 11 máy bay chiến đấu MiG đến Ukraina để mở rộng phi đội hiện có.
Ukraina tự tin rằng, các đồng minh khác cũng sẽ cung cấp máy bay, như nhiều nước đã từng làm mặc dù ban đầu còn miễn cưỡng.
Mỹ, quốc gia trước đây đồng ý gửi cho Ukraina hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot, và Pháp không loại trừ việc cung cấp máy bay.
Đức tuyên bố không gửi máy bay chiến đấu, nhưng đồng ý cung cấp xe tăng cho Ukraina.
Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson không loại trừ khả năng gửi máy bay chiến đấu, nhưng không nằm trong chương trình nghị sự của Stockholm vào lúc này.
Ba Lan, một trong những nước ủng hộ mạnh mẽ nhất của Ukraina và đã đồng ý gửi xe tăng, cho biết sẽ không tự đưa ra quyết định cung cấp máy bay. Thay vào đó, Ba Lan muốn hành động chung với NATO.
Trong bước đầu tiên, Anh đồng ý bắt đầu đào tạo phi công cho Ukraina vào mùa xuân, mặc dù chưa cam kết cung cấp máy bay.
Bộ trưởng Quốc phòng Anh Ben Wallace nói với BBC: “Đây không đơn giản chỉ là kéo máy bay tới biên giới. Không có người lái chuẩn, một chiếc xe Công thức 1 về cơ bản không thể khởi động và chắc chắn nó không thể chạy hơn một vài vòng. Khi bắt đầu chế tạo những vũ khí cao cấp, hiện đại như máy bay chiến đấu, cần có một đội thiện chiến để sử dụng và chúng tôi cũng phải đặt câu hỏi về điều đó".
Phản ứng của Nga
Các chính phủ phương Tây đã cảnh giác với việc cho đi quá nhiều vũ khí sẽ khiến đất nước dễ bị tổn thương.
Cho đến nay, phương Tây cũng tránh gửi bất cứ thứ gì có thể tấn công sâu vào lãnh thổ Nga, phòng trừ trường hợp Mátxcơva có lý do để leo thang.
Điện Kremlin cho biết các nước phương Tây sẽ tiến tới xung đột trực tiếp với Nga nếu cung cấp máy bay chiến đấu cho Ukraina.
