Mang câu quan họ lên cao nguyên
Vào những ngày cuối năm, không khí tại nhà của gia đình ông Phạm Văn Tích, ở thôn Trung Tâm, xã Nam Dong đã trở nên rộn ràng hơn.
Ở đây có gần 20 thành viên đang chuẩn bị trang phục, nhạc cụ cho buổi hát quan họ.
Theo ông Tích, hơn 25 năm trước, có nhiều người con quê ở Bắc Ninh đến xã Nam Dong để lập nghiệp. Những ngày đầu trên quê hương thứ hai còn nhiều khó khăn. Lúc này, nỗi nhớ quê của những người con Kinh Bắc trỗi lên mạnh mẽ.
Chia sẻ về việc này, bà Nguyễn Thị Chúc, ở thôn 9, xã Nam Dong (quê gốc ở huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh) cho hay, ngày đi làm vất vả lắm nhưng cứ cuối tuần là chúng tôi lại quây quần với nhau.
Giữa núi rừng hiu quạnh, chẳng có điện đóm nên nỗi nhớ nơi chôn rau cắt rốn trở nên da diết hơn. Chúng tôi nói chuyện rồi nghe những bài hát quan họ của quê hương cho đỡ nhớ. Rồi chúng tôi tập luyến láy, hát theo.
"Thói quen sinh hoạt quan họ của chúng tôi từ đó mà hình thành và tồn tại suốt từ đó tới nay” - bà Chúc thông tin.
Cũng rời quê hương Bắc Ninh vào Nam Dong lập nghiệp từ những năm 90 của thế kỷ trước, ông Đỗ Văn Đông, cũng đam mê quan họ không kém.
Trong ký ức của ông Đông, làn điệu quen thuộc ấy đã ăn sâu vào tiềm thức từ thuở nằm trong nôi đến tuổi thơ chăn trâu, cắt cỏ ở đồng quê. Lớn lên, xa quê lập nghiệp, ông Đông với những người đồng hương đã cùng nhau ôn lại những câu hát ấy trong mỗi dịp hội hè, lễ tết.
"Những làn điệu cổ muốn giữ cái gốc thì đòi hỏi nhiều kỹ thuật khó như: Vang, rền, nảy… Một số làn điệu cổ của quê hương khá khó, nhiều câu ông phải nghe đi nghe lại, luyến láy mãi mới hát được. Chúng tôi hay khoe nhau mỗi lần tập được những câu khó rồi hướng dẫn cho nhau cùng tiến bộ" - ông Đông chia sẻ.
Thành lập câu lạc bộ quan họ
Từ niềm đam mê theo kiểu tự phát, quan họ đã xuất hiện nhiều hơn trong đời sống văn hóa tinh thần của người dân Nam Dong.
Ông Phạm Văn Tích, Chủ nhiệm câu lạc bộ Dân ca quan họ Nam Dong nhớ lại, lúc đầu, các thành viên trong câu lạc bộ còn dè dặt, chủ yếu hát quan họ trong những đêm sinh hoạt hoặc dịp vui của gia đình.
Những năm gần đây, câu lạc bộ đã nổi tiếng hơn nên thường xuyên được mời diễn trong các dịp lễ cưới, những ngày vui của họ hàng, thôn xóm.
Trong các dịp biểu diễn văn nghệ quần chúng tại xã, huyện, tỉnh, các tiểu phẩm quan họ của câu lạc bộ gây được ấn tượng mạnh và đạt được nhiều thành tích cao.
Đây là niềm động viên, khích lệ tinh thần rất lớn để các thành viên tiếp tục theo đuổi đam mê của mình.
Điều mà các liền anh, liền chị ở Nam Dong vui nhất là những làn điệu của quê hương đã ươm được mầm giống trong trái tim con cháu họ.
Bà Nguyễn Thị Chúc, phấn khởi, trong 3 người con của gia đình tôi thì đứa con gái thứ hai, hiện đang làm giáo viên rất thích quan họ. Bản thân cháu biết rất nhiều bài hát và cũng thường xuyên tập luyện những làn điệu quan họ Bắc Ninh.
"Đứa cháu nội năm nay lên 10 tuổi cũng mê quan họ như bà. Cháu nó lớn lên bằng những lời ru quan họ nên nhỏ tí mà bà đi hát ở đâu cũng đòi đi theo. Tôi rất hy vọng những giai điệu của vùng quê Kinh Bắc sẽ được mãi lưu truyền nơi đây" - bà Chúc chia sẻ.
Hàng chục năm nay, giữa bộn bề cuộc sống những người con quê Kinh Bắc đã giữ được nét đẹp truyền thống trên cao nguyên lộng gió. Những giai điệu ấy cũng làm cho những người xa quê trở nên ấm lòng và xem Đắk Nông là quê hương thứ hai của mình.
Hiện nay, ở xã Nam Dong đã thành lập được Câu lạc bộ Đàn hát dân ca với hơn 32 thành viên. Trong đó, có khoảng 20 thành viên có thể tham gia đàn, hát.
Ngoài quan họ, câu lạc bộ còn có thể biểu diễn hát chèo, hát ví dặm và một số làn điệu, bài hát đặc sắc ở các vùng miền Trung, phía Bắc.
