Bỏ nội dung nâng cao, trùng lặp
Để kịp ứng phó với tình hình, những ngày qua, một phong trào chuyển đổi phương thức dạy học đã và đang được thực hiện đồng bộ ở các trường học trên cả nước. Dạy học online, ôn thi qua truyền hình… không chỉ là giải pháp tình thế trong mùa dịch bệnh, mà mở ra một xu hướng giáo dục đào tạo bằng công nghệ thông tin cho thời kỳ 4.0.
Đặc biệt mới đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) có công văn hướng dẫn thực hiện giảm tải nội dung dạy học của học kỳ 2 năm học 2019-2020 với 23 môn học ở cấp tiểu học, THCS, THPT.
Theo PGS-TS Nguyễn Xuân Thành - Vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học (Bộ GDĐT), bộ đã 2 lần điều chỉnh thời gian kết thúc năm học. Lần điều chỉnh mới nhất là giãn ra thêm 6 tuần.
Trong khi đó, theo chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 31.3 về cách ly toàn xã hội thì học sinh sẽ tiếp tục nghỉ ít nhất đến ngày 15.4. Như vậy các em có 10 tuần nghỉ học và thời gian nghỉ có thể tiếp tục kéo dài thêm. Điều này buộc Bộ GDĐT phải tính toán tinh giản nội dung chương trình các môn học, giúp học sinh rút ngắn thời gian hoàn thành chương trình khi trở lại trường.
Nói về hướng tinh giản nội dung chương trình, PGS Nguyễn Xuân Thành cho biết, những nội dung kiến thức được Bộ GDĐT yêu cầu các cơ sở giáo dục “không dạy”, “không làm, không thực hiện”, “khuyến khích học sinh tự học”… được đề cập trong hướng dẫn vừa được ban hành đều là những nội dung thực hành, thí nghiệm mà học sinh không có điều kiện đến trường thực hiện. Ngoài ra, những nội dung bài học mang tính luyện tập nâng cao, mà kỹ năng của các bài đó có thể hình thành ở các bài học khác; những nội dung mang tính mở rộng… cũng được hướng dẫn không dạy hoặc không thực hiện trong học kỳ 2 năm học này.
Ngoài ra, trong quá trình xây dựng hướng dẫn tinh giản, Bộ GDĐT cũng tính toán về thời lượng nội dung kiến thức giảm tải làm sao để đảm bảo thực hiện được trong khoảng thời gian còn lại của chương trình; bao gồm cả phần học từ xa (học trực tuyến, học trên truyền hình) và phần tiếp tục học khi học sinh được quay trở lại trường.
Theo đánh giá của các giáo viên, nội dung được Bộ GDĐT tinh giản đều rất phù hợp, góp phần giảm tải cho học sinh, đặc biệt là học sinh cuối cấp. Ở cấp THCS, lượng kiến thức giảm tải của các môn học chiếm từ 20-30% khối lượng kiến thức của cả năm học và khoảng 60-70% khối lượng kiến thức học kỳ II. Tương tự, với cấp THPT, nhiều kiến thức hàn lâm, nâng cao, trùng lặp cũng được lược bớt.
Theo PGS. TS Đỗ Ngọc Thống - Trưởng tiểu ban rà soát tinh giản nội dung chương trình môn Ngữ văn, do chương trình hiện hành được thiết kế theo cấu trúc đồng tâm nâng cao dần (xoáy ốc), nên nhiều đề tài, chủ đề, hệ thống các kỹ năng (đọc và viết) được lặp lại khá nhiều. Vì vậy, dịp này, ngoài yếu tố do dịch bệnh, cũng là cơ hội để rà soát phát triển chương trình, kết hợp xem xét, tinh giản nội dung chưa hợp lý hoặc trùng lặp; những nội dung không tập trung cho phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh.
Ông lấy ví dụ với môn Ngữ văn có rất nhiều bài học, kiến thức bị trùng lặp cần phải tinh giản. Ví dụ như bài “Các thành phần chính của câu” (Lớp 6) đã học nhiều ở cấp tiểu học. Bài “Thực hành về hàm ý” (Lớp 12) đã học khá kỹ ở lớp 9. Ngoài ra, khi thực hiện rà soát, ông thấy có rất nhiều bài lý thuyết về làm văn các lớp trùng lặp về nội dung và yêu cầu. Việc lược bớt những nội dung này sẽ tiết kiệm được thời gian học trên lớp của học sinh từ 5-7 tuần.
Còn theo TS Nguyễn Thành Nam - Giáo viên đang dạy môn Vật lý trên trên kênh truyền hình (VTV 7), những điều chỉnh mà Bộ GDĐT mới công bố là hoàn toàn phù hợp với tình hình thực tế, khi mà phần lớn nhà trường bị đóng cửa chống dịch, cả nước chuyển sang phương thức học trực tuyến mới mẻ nên hiệu quả học tập còn thấp và khó kiểm soát. Việc tinh giản cũng được thực hiện theo hướng giảm bớt thời gian dạy lý thuyết, giảm bớt hoạt động thực hành; chủ yếu giới thiệu công thức và hướng dẫn cho học sinh tự học, tự làm bài tập. Đặc biệt, việc giảm tải sẽ giúp nhà trường chủ động, linh hoạt xây dựng kịch bản, giáo án để dạy học trong tình hình mới.
Giảm áp lực cho học sinh
Dù ảnh hưởng của dịch bệnh, nhưng các kỳ thi chuyển cấp vẫn sẽ giữ ổn định như năm trước. Để giảm áp lực cho học sinh, cùng với việc công bố nội dung giảm tải, Bộ GDĐT khẳng định đề thi của các kỳ kiểm tra đánh giá, thi chuyển cấp sẽ không rơi vào những nội dung đã được Bộ tinh giản. Đây là thông tin quan trọng để giáo viên xây dựng lộ trình, giúp học sinh chuẩn bị tốt cho các kỳ thi vào lớp 10 và THPT quốc gia sắp tới.
Theo Thứ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Hữu Độ, sau khi công bố nội dung tinh giản, Bộ sẽ sớm công bố đề thi minh họa kỳ thi THPT quốc gia 2020 để các cơ sở giáo dục bám sát nội dung, xây dựng kế hoạch ôn tập cho học sinh. Ông cũng khẳng định, ma trận đề thi THPT quốc gia sẽ xây dựng trên cơ sở đồng bộ với việc tinh giản chương trình giáo dục phổ thông.
Với cách làm này, theo đánh giá của giáo viên Nguyễn Phi Hùng (Trường THPT Anhxtanh, Hà Nội), Bộ GDĐT đã tạo điều kiện tốt nhất để các nhà trường tổ chức hoạt động dạy học, kiểm tra đánh giá phù hợp với tình hình phức tạp của dịch bệnh COVID-19 hiện nay. Điều này sẽ giúp nhà trường giảm được gánh nặng về giảng dạy, ôn tập cho học sinh, nhất là học sinh cuối cấp.
Đặc biệt, khi bắt buộc phải nghỉ học để phòng dịch, tâm trạng chung của học sinh cuối cấp là lo lắng sẽ không đủ thời gian để học và chuẩn bị kiến thức cho các kỳ thi quan trọng. Vì thế, việc Bộ GDĐT tinh giản nội dung các môn học, tâm trạng chung của học sinh là vui mừng. Bởi các em có thể tập trung học kiến thức sát sườn hơn, dành thời gian luyện kỹ năng cần thiết để tham gia các kỳ thi chuyển cấp.
Tận dụng thời gian nghỉ phòng dịch để ôn thi
Theo cô Nguyễn Thành Hương - giáo viên môn Tiếng Anh Hệ thống Giáo dục HOCMAI, sau khi Bộ GDĐT công bố các nội dung được tinh giản, việc quan trọng nhất của học sinh lúc này là cần bám sát vào hướng tinh giản để phân bổ thời gian học tập, ôn thi cho hợp lý, đảm bảo giữ sức khỏe trong mùa dịch.
Trước tình hình chưa thể biết chắc chắn thời điểm nào sẽ quay lại trường học, phải tạm thời học trên truyền hình và học online, học sinh cần tự học nghiêm túc và tự giác, chủ động với công việc học của chính mình. Nếu gặp các thắc mắc hay không hiểu ở đâu, học sinh cần chủ động đi tìm kiếm giúp đỡ như hỏi thầy cô, bạn bè, hay tìm kiếm các thông tin liên quan trên sách tham khảo, mạng Internet.
