Reuters đưa tin hôm 24.5, Bộ trưởng tình báo Israel Yisrael Katz cho biết, việc công nhận chủ quyền của Israel trên cao nguyên Golan là đề xuất hàng đầu trong chương trình nghị sự các cuộc đàm phán ngoại giao với Mỹ.
Golan là cao nguyên chiến lược giữa Israel và Syria, có diện tích khoảng 1.200km2. Đây là một phần của lãnh thổ Syria cho đến khi Israel chiếm đóng trong cuộc chiến tranh Trung Đông 1967. Nước này chuyển người định cư Israel tới khu vực chiếm đóng và sáp nhập vào lãnh thổ năm 1981 - động thái không được cộng đồng quốc tế công nhận.
Nói về việc xem xét trao trả lại cao nguyên Golan trong hòa bình cho Syria, những năm gần đây, Israel cho rằng cuộc nội chiến ở Syria và sự hiện diện của lực lượng Iran ủng hộ Damascus cho thấy họ cần giữ cao nguyên chiến lược này.
Ông Katz - thành viên trong nội các an ninh của Thủ tướng Benjamin Netanyahu - đề xuất cao nguyên Golan như là một phần mở rộng tiềm năng trong hoạt động của chính quyền Donald Trump nhằm chống lại sự ảnh hưởng của Iran - kẻ thù của Israel, trong khu vực Trung Đông.
"Đây là thời điểm hoàn hảo để có động thái này. Phản ứng đau đớn nhất mà các vị có thể trao cho người Iran là công nhận chủ quyền của Israel trên cao nguyên Golan - bằng một tuyên bố của người Mỹ, một tuyên bố tổng thống, được luật pháp công nhận”, ông nói.
Vấn đề này đã được ông Benjamin Netanyahu đưa ra lần đầu trong cuộc họp tại Nhà Trắng với Tổng thống Donald Trump vào tháng 2.2017, hiện đang được thảo luận ở các cấp khác nhau trong chính quyền và Quốc hội Mỹ, ông Katz nói.
"Tôi nghĩ rằng đây là thời điểm chín muồi và khả năng cao này sẽ xảy ra", ông nói. Khi được về quyết định như vậy có thể được thực hiện trong năm nay không, Bộ trưởng tình báo Israel xác định là có và có thể mất vài tháng.
Quan chức người Israel cũng cho rằng, động thái của Mỹ công nhận cao nguyên Golan cũng có thể thúc đẩy người Palestine nối lại các cuộc đàm phán hòa bình.
Người Palestine trước đó đã bày tỏ sự phẫn nộ việc chính quyền Tổng thống Donald Trump tuyên bố công nhân Jerusalem là thủ đô Israel vào tháng 12 năm ngoái và chuyển Đại sứ quán từ Tel Aviv tới thành phố này.
"Cuộc gặp với Israel thảo luận về một loạt vấn đề", một quan chức Nhà Trắng cho biết nhưng từ chối xác nhận bất kỳ chi tiết nào về thông tin Bộ trưởng Katz cung cấp về cao nguyên Golan.
Khi được hỏi về ý kiến của ông Katz, một quan chức Đại sứ quán Mỹ tại Israel cũng nhấn mạnh: "Chúng tôi không thảo luận chính sách chung trong liên lạc ngoại giao".
