Kể từ khi hai nước bình thường hóa quan hệ, các đời Tổng thống Mỹ, dù thuộc đảng Cộng hòa hay Dân chủ, đều đến thăm Việt Nam và Việt Nam cũng có nhiều đoàn thăm Mỹ. Trong số đó đáng chú ý nhất là chuyến thăm lịch sử của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tới Mỹ vào tháng 7.2015. Lần này, đến lượt Tổng thống Joe Biden thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam theo lời mời của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, cho thấy chuyến thăm có ý nghĩa đặc biệt.
Một điểm sáng trong hợp tác giữa hai nước là kinh tế, thương mại và đầu tư. Khi hai nước thiết lập quan hệ vào năm 1995, kim ngạch thương mại song phương mới chưa đến nửa tỉ USD, nhưng đến khi thiết lập quan hệ Đối tác toàn diện vào năm 2013, con số này đã lên tới 35 tỉ USD, tức là tăng 70 lần. Đến nay kim ngạch song phương ước đạt 123 tỉ USD, có nghĩa là trong 10 năm tăng gần 4 lần. Rõ ràng, không gian và dư địa hợp tác kinh tế giữa hai nước còn lớn.
Bên cạnh đó, hợp tác trên các lĩnh vực y tế, giáo dục, công nghệ, an ninh quốc phòng đều phát triển. Mỹ trợ giúp Việt Nam tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc, tăng cường an ninh hàng hải, khắc phục hậu quả chiến tranh. Hai nước hợp tác cả ở khu vực và thế giới như ASEAN, APEC, Liên Hợp Quốc… Gần đây nhất là hợp tác phòng chống dịch, phía Mỹ đã giúp Việt Nam hơn 40 triệu liều vaccine và các vật tư y tế.
Nhìn lại 10 năm Đối tác toàn diện, tôi nhận thấy quan hệ giữa hai nước phát triển mạnh mẽ, phù hợp với lợi ích và nguyện vọng của cả hai bên, tạo đà cho những bước phát triển tiếp theo.
Vào tháng 3 năm nay, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng có cuộc điện đàm quan trọng với Tổng thống Mỹ Joe Biden, trong đó hai nhà lãnh đạo đánh giá cao sự phát triển tích cực, toàn diện của quan hệ hai nước và nhất trí thúc đẩy, phát triển, làm sâu sắc hơn quan hệ song phương, vì lợi ích của hai nước, hòa bình, hợp tác và phát triển.
Theo quan điểm của tôi, 10 năm qua quan hệ Việt - Mỹ đã bao hàm cả tính toàn diện và tính chiến lược. Việc thúc đẩy mở rộng quan hệ Việt - Mỹ phù hợp với chính sách đối ngoại của Việt Nam là độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, làm bạn với các nước, tạo cân bằng trong quan hệ với các nước đối tác và láng giềng chủ chốt, trong đó có các nước lớn.
Tôi hy vọng trong chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Biden lần này, hai nước sẽ định hướng quan hệ trong những thập kỷ tới, làm sâu sắc hơn những gì đang có trên tất cả các lĩnh vực. Theo tôi, có hai lĩnh vực có thể sẽ tạo ra nhiều cơ hội mới trong hợp tác, đó là bảo đảm tính bền vững của chuỗi cung ứng và phát triển những ngành nghề kinh tế mới gắn với chuyển đổi số, chuyển đổi xanh.
Khi tôi bắt đầu nhiệm kỳ đại sứ tại Mỹ vào tháng 11.2014, tức là hơn 1 năm sau khi hai nước thiết lập quan hệ Đối tác toàn diện, tôi trăn trở là mình sẽ làm được gì trong nhiệm kỳ? Kim ngạch thương mại đến thời điểm đó đã tăng 70 lần, liệu còn không gian phát triển không? Năm 2013 đặt dấu mốc thiết lập Đối tác toàn diện, vậy các năm tiếp theo sẽ nhân lên thế nào?
May mắn là, đến khi tôi kết thúc nhiệm kỳ vào tháng 7.2018, thương mại song phương đã đạt xấp xỉ 70 tỉ USD, tăng gấp đôi. Rõ ràng dư địa còn nhất nhiều, thị trường Mỹ có sức hấp dẫn lớn mà ta có thể khai thác. Hai nền kinh tế có thể bổ sung, hỗ trợ nhau để cùng hưởng lợi.
Điều may mắn nữa là trong nhiệm kỳ đó, giữa hai nước đã có chuyến thăm đầu tiên của người đứng đầu Đảng Cộng sản Việt Nam - chuyến thăm lịch sử của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Tổng Bí thư đã hội đàm cùng Tổng thống Barack Obama, trao đổi về việc thúc đẩy quan hệ lên tầm cao mới, đồng thời ra tuyên bố về Tầm nhìn chung Việt - Mỹ, nhấn mạnh đến việc tiếp tục thúc đẩy hợp tác, khẳng định các nguyên tắc về chỉ đạo quan hệ, bao gồm hợp tác bình đẳng, cùng có lợi và tôn trọng thể chế chính trị của nhau.
Trong 3 năm rưỡi đó, đã có hai chuyến thăm Việt Nam của hai Tổng thống Mỹ là Tổng thống Barack Obama và Tổng thống Donald Trump.
Từ góc độ nhiệm kỳ như vậy, tôi cho rằng, sự hiểu biết, tin cậy đã được nhân lên, cùng với dư địa phát triển còn rất nhiều, hai bên có thể khai thác, tạo đà cho quan hệ Việt - Mỹ vươn lên những tầm cao mới.
