Kì vọng tăng lương trên diện rộng
Theo Reuters, động thái của các công ty nhỏ có thể tạo ra các đợt tăng lương rộng hơn và khuyến khích ngân hàng trung ương loại bỏ dần các biện pháp kích thích lớn.
Tiền lương hầu như không tăng ở Nhật Bản kể từ khi bong bóng tài sản vỡ vào những năm 1990 nhưng đã tăng lên gần đây, khi các công ty phải đối mặt với áp lực chi trả cho nhân viên vì chi phí sinh hoạt ngày càng cao.
Điều quan trọng là các công ty nhỏ hơn cũng bắt đầu tăng lương ngay cả khi nhiều công ty trong số này phải đối mặt với khủng hoảng lợi nhuận. Tăng lương lâu dài là một cân nhắc quan trọng đối với các nhà hoạch định chính sách, trước khi nền kinh tế lớn thứ ba thế giới bắt đầu nới lỏng kích thích tiền tệ.
Huis Ten Bosch Co chính là kiểu công ty mà các nhà hoạch định chính sách muốn thấy nhiều hơn để kích thích chu kì tăng lương, giá cả và tăng trưởng kinh tế.
Tháng trước, nhà điều hành công viên giải trí ở miền nam Nhật Bản đã tiết lộ kế hoạch tăng lương thêm 6% trong năm tài chính 2024 - một động thái hiếm hoi nhằm chuẩn bị trước cho việc tăng lương cho năm tới.
"Khách hàng đã quay trở lại mức trước đại dịch. Hơn nữa, chúng tôi muốn mang lại cho nhân viên cảm giác an toàn trước chi phí sinh hoạt ngày càng tăng. Chúng tôi muốn duy trì động lực tích cực" - Yu Ito, phát ngôn viên tại văn phòng chủ tịch của Huis Ten Bosch Co, nói.
Gần 60% doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) của Nhật Bản có kế hoạch tăng lương trong năm nay, trong đó khoảng 20% dự định tăng lương từ 4% trở lên - theo kết quả khảo sát của Phòng Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản trong tháng 3.
Ngay cả những công ty không thể tăng lương cơ bản cũng tìm cách chi trả cho nhân viên tiền thưởng cao hơn.
Suzette Holdings Co, nhà sản xuất bánh kẹo cao cấp ở thành phố Ashiya, điều hành hơn 100 cửa hàng trên toàn quốc, đã đưa ra mức thưởng năm nay cao gấp 1,3 lần mức trung bình của hai năm trước khi doanh số bán hàng trở lại mức trước COVID-19.
"Chúng tôi muốn thưởng cho nhân viên bằng cách tăng lương để có thể thu hút nhân tài" - chủ tịch công ty Goki Arita cho biết.
Các công ty lớn đề xuất tăng lương 3,8% trong năm nay trong các cuộc đàm phán về tiền lương hàng năm với các công đoàn hồi tháng 3. Đây là mức tăng lớn nhất trong ba thập kỉ. Hiện tại, sự chú ý đã chuyển sang việc liệu các doanh nghiệp nhỏ, sử dụng 7/10 công nhân ở Nhật Bản, có làm theo hay không.
Các quan chức của Ngân hàng Nhật Bản (BOJ) cho biết kết quả các cuộc đàm phán về tiền lương của các doanh nghiệp nhỏ, sẽ bắt đầu diễn ra mạnh mẽ vào tháng 6. Đây sẽ là chìa khóa cho việc liệu Nhật Bản có tăng lương lâu dài để cho phép nước này bỏ dần kích thích tiền tệ khổng lồ hay không.
BOJ cho hay, việc tăng lương đang được mở rộng ở nhiều khu vực, ngay cả ở các công ty vừa và nhỏ do tình trạng thiếu việc làm ngày càng gia tăng và lạm phát gia tăng.
Khó khăn
Tuy nhiên, có sự không chắc chắn về việc liệu các doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể tiếp tục tăng lương hay không. Cuộc khảo sát tâm lý kinh doanh của BOJ vào tháng trước cho thấy, lợi nhuận hiện tại của các công ty nhỏ đã giảm 2,7% trong năm tài chính tính đến tháng 3 vừa qua, trong khi thu nhập của các công ty lớn tăng 11,5%.
Giáo sư Hisashi Yamada của Đại học Hosei, chuyên gia về các vấn đề lao động, cho biết việc tăng lương có thể chỉ là tạm thời, "do đó, ngân hàng trung ương có thể đợi đến năm sau và xa hơn nữa để thực hiện bất kì điều gì quyết liệt về chính sách".
Tỉ lệ thất nghiệp vẫn ở mức thấp nhất trong ba thập kỉ là 2,3% vào năm 2023, theo dữ liệu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).
Dữ liệu của chính phủ cho thấy năng suất lao động bình quân đầu người ước tính là 5 triệu yên (37.408 USD) đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, thấp hơn nhiều so với 12 triệu yên của các công ty lớn.
Nhiều công ty Nhật Bản phải đối mặt với nhu cầu tăng lương để giữ chân nhân tài trong bối cảnh lực lượng lao động đang giảm dần khi dân số đang già đi nhanh chóng, mặc dù một số công ty có thể không có khả năng làm như vậy do chi phí nguyên vật liệu tăng cao làm tê liệt lợi nhuận.
Giáo sư Yamada cho biết: “Kì vọng lạm phát trung và dài hạn và khả năng chuyển chi phí sang các công ty lớn hơn ở cấp cao hơn của chuỗi cung ứng là những yếu tố quan trọng để các doanh nghiệp vừa và nhỏ tăng lương”.
Dữ liệu của chính phủ cho thấy, chưa đến một nửa số công ty nhỏ cho biết có thể chuyển chi phí gia tăng cho khách hàng kể từ tháng 9 năm ngoái.
Nhà sản xuất động cơ cứu hỏa, Nihon Kikai Kogyo ở thành phố ngoại ô Hachioji, phía tây Tokyo, nằm trong số các công ty đang phải vật lộn với nhu cầu liên tục giảm giá để giành được đấu thầu công khai.
Công ty, chìm trong nợ nần trong hai năm liên tiếp, đã chứng kiến 10 trong số khoảng 160 công nhân nghỉ việc vào năm ngoái do tiền thưởng giảm. Công ty đã không thể tuyển dụng đủ số lượng nhân viên kể từ đó.
Hironobu Yamaguchi, đại diện công đoàn của công ty, cho biết: "Thành thật mà nói, tôi không muốn tiền lương bị giảm thêm nữa. Một khi lương bị giảm sẽ không tăng lại nữa. Chúng tôi sẽ rất khó khăn trong năm tới".
