Ngày 5.2, tổ chức tư vấn có trụ sở tại Australia công bố chỉ số mới nhất đo lường ảnh hưởng của 26 quốc gia trên khắp khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ và Nga, theo thứ tự lần lượt là 5 quốc gia quyền lực hàng đầu kể từ khi chỉ số này công bố năm 2018. Nhưng hầu hết các quốc gia đều ghi nhận điểm số chung giảm do tác động liên tục của đại dịch COVID-19 trong năm 2022.
Susannah Patton, trưởng dự án của Chỉ số Quyền lực Châu Á, chia sẻ với Nikkei Asia: “Nhiều quốc gia thoát khỏi đại dịch phụ thuộc nhiều hơn vào đối tác thương mại chính của họ và có mối quan hệ xuất khẩu ít đa dạng hơn. Điều này đã ảnh hưởng đến khả năng phục hồi và sức mạnh tổng thể của họ trong Chỉ số Quyền lực Châu Á năm 2023".
Điểm số của Trung Quốc giảm nhiều nhất, chủ yếu do sụt giảm trong ảnh hưởng văn hóa, năng lực kinh tế và khả năng phục hồi của nước này - 3 trong số 8 biện pháp mà Lowy sử dụng để tổng hợp chỉ số. “Trung Quốc đã liên tục dẫn đầu bảng xếp hạng chỉ số về các mối quan hệ kinh tế, phản ánh mối quan hệ thương mại và đầu tư mạnh mẽ của nước này với các quốc gia khác trong khu vực" - Viện Lowy nêu trong báo cáo.
Năm ngoái, Mỹ đã thay thế Trung Quốc ở vị trí dẫn đầu trong xếp hạng về năng lực kinh tế. "Điều này là do sự suy giảm lớn trong khả năng kết nối toàn cầu của Trung Quốc khi chính sách zero-COVID tiếp tục cô lập nước này với thế giới” - báo cáo chỉ ra. Mặt khác, Trung Quốc vượt Mỹ về ảnh hưởng ngoại giao.
Theo Viện Lowy, đây là kết quả của "quan điểm chuyên gia ôn hòa hơn về hoạt động của chính quyền Tổng thống Biden ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương". Dù vậy, Mỹ vẫn tiếp tục dẫn đầu trong hầu hết các thước đo khác, bao gồm mạng lưới phòng thủ, năng lực quân sự và các nguồn lực trong tương lai - sự phân bổ dự kiến của các nguồn lực kinh tế, quân sự và dân số tương lai.
Nhật Bản, cường quốc tầm trung lớn nhất Châu Á, tiếp tục xu hướng giảm tương đối trong vài năm qua. Sự suy giảm lớn nhất của Nhật Bản là khả năng phục hồi - bù đắp cho những cải thiện về năng lực quân sự và các nguồn lực trong tương lai.
"Tokyo tiếp tục là cường quốc thông minh tinh hoa, sử dụng những nguồn lực hạn chế của đất nước để tạo ảnh hưởng trên diện rộng trong khu vực. Tuy nhiên, trong khi Nhật Bản là quốc gia vượt trội về thành tích ròng ở Châu Á, thì khoảng cách quyền lực tích cực của nước này ngày càng xấu đi trong năm 2022, cho thấy rằng, họ có thể không thể mãi vượt qua được vấn đề nguồn năng lượng đang suy giảm" - Viện Lowy lưu ý.
Điểm tổng thể của Ấn Độ trong Chỉ số Quyền lực Châu Á đã giảm hằng năm kể từ 2018. Quốc gia Nam Á này có ít ảnh hưởng hơn trong khu vực so với dự kiến dựa trên các nguồn lực sẵn có. Ấn Độ cũng được xếp hạng thấp nhất trong thước đo các mối quan hệ kinh tế, do nước này không tham gia Hiệp định Thương mại RCEP có hiệu lực từ tháng 1.2022.
Campuchia, Brunei và Lào - ba thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) - đã đạt thăng hạng lớn nhất trong chỉ số Quyền lực Châu Á năm 2023 nhờ tăng cường hoạt động trong ASEAN. Campuchia làm chủ tịch ASEAN trong năm 2022 và Brunei là chủ tịch của khối năm 2021. Trong chỉ số năm 2023, Việt Nam ở vị trí thứ 12.
Theo Viện Lowy, khối 10 thành viên ASEAN đang ngày càng nổi bật ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, với hầu hết các thành viên tích cực làm việc để duy trì tính trung lập của khối trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng tăng giữa Mỹ và Trung Quốc. Indonesia, nền kinh tế lớn nhất trong ASEAN, có ảnh hưởng ngoại giao mở rộng nhanh khi làm chủ tịch G20 vào năm ngoái và làm chủ tịch ASEAN trong năm nay. Tuy nhiên, điểm số của Indonesia chịu ảnh hưởng vì điểm thấp trong năng lực quân sự và mạng lưới phòng thủ.
