Dù xuất phát từ nguyên nhân nào nhưng dùng biện pháp ngừng việc tập thể để giải quyết những mâu thuẫn của người lao động (NLĐ) và chủ doanh nghiệp là không khả thi. Đình công, ngừng việc tập thể dù đúng hay không đúng theo quy định của pháp luật, đều làm ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự xã hội cũng như tại doanh nghiệp, gián đoạn hoạt động sản xuất kinh doanh, gây thiệt hại về vật chất cho doanh nghiệp, làm tổn thương mối quan hệ lao động giữa NLĐ - người sử dụng lao động (NSDLĐ).
Để phòng ngừa, giải quyết hiệu quả những mâu thuẫn dù là nhỏ nhất, ngay từ khi mới manh nha xuất hiện, có nguy cơ xảy ra tranh chấp, ngừng việc tập thể, từ góc độ trách nhiệm của tổ chức Công đoàn cần thực hiện một số giải pháp như sau:
Đối với CĐCS
Tăng cường giám sát việc thực hiện các chế độ chính sách đối với người lao động và quy chế dân chủ cơ sở ở doanh nghiệp, kịp thời kiến nghị đề xuất doanh nghiệp đảm bảo đời sống vật chất, tinh thần cho người lao động theo quy định hoặc có lợi hơn quy định của pháp luật lao động.
Tăng cường công tác tuyên truyền, tư vấn tới NLĐ, NSDLĐ về việc đồng hành, chia sẻ khó khăn, lấy quan tâm, chăm lo việc làm, đời sống, thu nhập của NLĐ làm động lực ổn định doanh nghiệp. Tuyên truyền, phổ biến, vận động người lao động thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và những chế độ chính sách liên quan đến quyền lợi của người lao động quy định của pháp luật lao động; nhiệm vụ của Công đoàn cơ sở, nội quy, quy chế của doanh nghiệp. Chủ động đề xuất với người sử dụng lao động về nội dung và các biện pháp xây dựng quan hệ lao động trong doanh nghiệp hài hòa, ổn định và tiến bộ.
Kiến nghị, đề xuất yêu cầu doanh nghiệp phải thực hiện giao kết hợp đồng lao động giữa NLĐ và NSDLĐ theo đúng quy định của pháp luật. Không ký hợp đồng lao động có xác định thời gian, hoặc ngắn hạn đối với công việc mang tính thường xuyên. Từ đó, góp phần nâng cao nhận thức cho NLĐ và chủ doanh nghiệp, hạn chế để xảy ra tình trạng lao động ngừng việc tập thể.
CĐCS chủ động tập hợp yêu cầu, nguyện vọng hợp pháp, chính đáng của người lao động; cung cấp thông tin và tổ chức đối thoại giữa NLĐ và NSDLĐ; tham gia thương lượng với người sử dụng lao động trong việc giải quyết các vấn đề bức xúc của công nhân.
Phối hợp với quản lý doanh nghiệp vận động công nhân lao động tích cực thực hiện tốt nhiệm vụ của mình, góp phần đưa doanh nghiệp phát triển, nâng cao thu nhập. Cùng với công đoàn cấp trên cơ sở vận động doanh nghiệp và lực lượng xã hội để chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho NLĐ.
Đối với Công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở
Cần có kế hoạch tổ chức nâng cao năng lực cho cán bộ CĐCS trong tham gia xây dựng quy chế dân chủ tại nơi làm việc, kỹ năng, thương lượng thỏa ước lao động tập thể, kỹ năng thuyết phục, vận động NLĐ, hướng dẫn NLĐ giao kết hợp đồng lao động… là giải pháp tối ưu để phòng ngừa, hạn chế đình công, ngừng việc tập thể.
Thường xuyên nắm bắt thông tin bằng cách thiết lập các kênh thông tin từ cơ sở về tình hình sản xuất, kinh doanh, tình hình thực hiện các chế độ chính sách đối với NLĐ, khó khăn chung của doanh nghiệp và NLĐ… để kịp thời đề xuất, kiến nghị, phối hợp tham gia kiểm tra giám sát cùng các cơ quan, ban ngành chức năng giải quyết, tháo gỡ mầm móng mâu thuẫn trong quan hệ lao động.
Khi xảy ra tranh chấp lao động, ngừng việc tập thể, Công đoàn cấp trên kịp thời phối hợp hỗ trợ, hướng dẫn CĐCS, NLĐ, NSDLĐ đối thoại, thương lượng giải quyết, xử lý nhanh nhất, không để xảy ra ngừng việc tập thể kéo dài, lây lan. Vận động NLĐ giữ trật tự không làm theo sự kích động của một bộ phận có động cơ xấu gây ra những hành động trái pháp luật.
Như vậy, lợi ích của NLĐ, NSDLĐ (bên tạo ra lợi ích); lợi ích của Nhà nước (bên đảm bảo lợi ích) phải hài hòa, khăng khít giữa quyền lợi và nghĩa vụ; Công đoàn là người bảo vệ lợi ích trong tổng hòa mối quan hệ biện chứng hài hòa, ổn định và tiến bộ, các bên cùng nhau đồng hành, phát triển. Đồng thời, nó là cơ sở quan trọng để Công đoàn ngày càng gắn bó chặt chẽ với giai cấp công nhân trong điều kiện mới, thể hiện đúng bản chất cách mạng của Công đoàn Việt Nam giai đoạn hiện nay góp phần ổn định kinh tế, chính trị, xã hội và xây dựng đất nước ngày càng phồn vinh.
