Trong đại dịch, nơi mở cửa sớm nhất phải là trường học

Khi tỉ lệ phủ vaccine đạt yêu cầu, việc mở cửa trường học là tất yếu

Ngay sau khi có ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại cuộc họp Thường trực Chính phủ về việc mở cửa trường học trở lại, ngày 19.1, Bộ GDĐT đã phối hợp với Bộ Y tế tổ chức Hội thảo trực tuyến về tổ chức hoạt động dạy học trực tiếp đảm bảo an toàn phòng chống dịch trong các cơ sở giáo dục.

Đây không phải lần đầu tiên hai Bộ cùng ngồi lại để lấy ý kiến chuyên gia, các địa phương, bàn việc sớm mở cửa trường học, thích ứng linh hoạt với dịch bệnh theo tinh thần của Nghị quyết 128 của Chính phủ.

Tuy nhiên hiện nay, việc mở cửa trường học phụ thuộc vào quyết định của lãnh đạo từng địa phương, căn cứ vào diễn biến cụ thể của dịch bệnh trên từng địa bàn. Trong khi một số tỉnh, thành linh hoạt mở cửa để đón học sinh đến trường, thì có nhiều nơi, trong đó có Hà Nội, lại khá thận trọng.

Chẳng hạn, nếu các tỉnh thành như Bắc Giang, Hải Phòng,… khi dịch bệnh tấn công vào trường học, việc dạy học trực tiếp vẫn được duy trì theo phương án: xuất hiện F0 ở đâu, truy vết, khoanh vùng ở đó, những trường còn lại vẫn dạy học trực tiếp bình thường. Còn tại Hà Nội hiện nay, việc đóng cửa trường học quy mô rộng và thời gian dài nhất.

Trước thực tế về việc mở cửa trường học có sự khác nhau ở mỗi địa phương trong thời gian qua, ông Phạm Quang Hưng - Cục trưởng Cục Hợp tác Quốc tế, Bộ GDĐT - đã có những chia sẻ về kinh nghiệm quốc tế trong mở cửa trường học.

Theo ông Hưng, trước khi có vaccine, việc học online là một giải pháp hoàn toàn đúng để giảm lây nhiễm trong cộng đồng. Qua kinh nghiệm quốc tế cho thấy, khi tỉ lệ phủ vaccine của quốc gia đạt yêu cầu thì việc quay lại học trực tiếp là tất yếu, để đảm bảo chất lượng giáo dục và kể cả sức khỏe thể chất và tinh thần của học sinh.

Việc không cho trẻ đến trường học trực tiếp sẽ gây ra nhiều hệ lụy. Ông Hưng dẫn chứng, tại Ấn Độ, tỉ lệ trẻ em có thể đọc hiểu văn bản cấp 1 giảm từ 42% trong năm 2018 xuống 24% trong năm 2020.

Trong bối cảnh mô hình “Sống chung với COVID-19” được nhiều nước áp dụng, mở cửa trường học đã trở thành ưu tiên hàng đầu của nhiều quốc gia trên thế giới. Theo Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế, số liệu của Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc (UNICEF) và UNESCO ngày 7.1.2022 cho thấy: trong khu vực Đông Á Thái Bình Dương với 26 nước, có 65% mở cửa hoàn toàn; 35% còn lại mở cửa một phần, trong đó có Việt Nam.

UNICEF và UNESCO khuyến cáo: “Trong đại dịch, nơi đóng cửa muộn nhất là trường học và nơi mở cửa sớm nhất cũng là trường học”. Ông Hưng cho rằng đây là thông điệp mạnh mẽ để các nước cần sớm mở cửa trường học.

Có thể giao quyền cho hiệu trưởng được mở cửa trường học

Để mở cửa trường học, theo ông Phạm Quang Hưng, các quốc gia đều có văn bản hướng dẫn cụ thể, trong đó dựa trên các khuyến nghị của WHO, UNICEF và UNESCO.

Trong đó, có quy định về việc tiêm vaccine và chiến lược xét nghiệm cho học sinh; các biện pháp quản lý nguy cơ khi có dịch trong trường học; tăng cường nhận thức của phụ huynh và học sinh trong giai đoạn đầu mở cửa trường học. Chẳng hạn như Thái Lan cho phép các trường học có giáo viên/nhân viên tiêm chủng vaccine COVID-19 từ 85% trở lên được mở cửa trở lại.

Một số quốc gia (Indonesia, Campuchia, Ấn Độ, Malaysia) triển khai chương trình tiêm chủng vaccine COVID-19 cho trẻ em dưới 12 tuổi. Hàn Quốc và Singapore hoàn thành tiêm vaccine COVID-19 cho học sinh từ 12-18 tuổi.

Với trẻ chưa tiêm và không tiêm, các nước cũng hối thúc đi học. Kinh nghiệm của Singapore và Nhật Bản trong việc này là quản lý chặt hơn (kiểm tra các triệu chứng); với Canada và Mỹ thì yêu cầu nộp kết quả xét nghiệm.

Một vấn đề được các nước quan tâm là quyền tự chủ được giao đến cấp quản lý hành chính nào khi mở cửa trường học? Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế đưa ví dụ từ Nhật Bản và Thái Lan, là cho phép hiệu trưởng được quyền quyết định đóng cửa các trường học khi xuất hiện nhiều ca lây nhiễm trong trường, thời gian đóng cửa tối đa 7 ngày.

Từ kinh nghiệm quốc tế, ông Phạm Quang Hưng – Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế, Bộ GDĐT – cho rằng, việc mở cửa trường học là xu hướng chung của các nước trên thế giới theo phương châm “Sống chung với COVID”.