Lớn lên trong gia đình làm nghề biển, mấy anh em tôi đã dần quen với những ngày mùa đông má phải dè sẻn từng đồng vì biển động, tàu nhà đậu bờ mà Tết thì cận kề. Những người làm biển cũng đã quen với cảnh làm mùa nắng, để dành ăn mùa mưa. Tết đến, có lúc người làm biển phải đi mượn tiền để đưa tàu lên bờ tu bổ lại, để sắm Tết rồi đến mùa nắng khi ra khơi trở lại mới trả nợ dần.
Nhưng cũng không thể năm nào cũng đi vay mượn, má tôi có năm dò hỏi nhiều chỗ để nhận việc làm thêm. Đến khi nghe người bà con ở quê nhắn có xưởng làm bánh in đậu xanh ở Vĩnh Điện, Quảng Nam cần người chở hàng ra Đà Nẵng bán, má liền xin đi.
Nhà tôi lúc đó chỉ có chiếc xe cup 50. Vốn là người tháo vát việc nhà, đến chở hàng cho ba tôi đi biển, má cũng đảm nhiệm hết nên bà chạy xe vào tận xưởng lấy bánh.
Từ đó, cứ đến tháng 10 âm lịch mỗi năm, bà lại chạy xe vài chục cây số về quê chở bánh ra bán. Không có cửa hàng, cũng không biết bán từ đâu, má đem bánh ra mời những quán tạp hoá ở chợ để họ bán giúp rồi chia tiền lời với nhau.
Có khách tới nhà, má lấy gói bánh in ra mời họ ăn. Ai khen ngon bà mới dám mở lời nói là bánh làm ở quê, bà có mang ra bán. Kiên trì như vậy rồi bà cũng có những khách quen mua về thắp hương, cúng kính hay tiếp khách.
Niềm vui của chúng tôi lúc đó là những buổi tối theo má ra chỗ quán tạp hoá để xem họ đã bán hết bánh chưa, có cần lấy thêm bánh không. Hôm nào bánh còn nhiều, má cũng cười vui trò chuyện rồi dắt tay tôi về.
“Không ai mua bánh nhà mình hả má” – tôi ngây ngô hỏi.
“Chắc nhà họ chưa mua bánh Tết. Tới Tết là họ mua đó con” – má trả lời tôi giọng nhẹ tênh. Cho đến khi có gia đình, có con và hiểu được nỗi sợ Tết của người lớn, tôi mới hiểu trong lời nói nhẹ tênh ấy là bao lo toan. Tết đến, trẻ con thì thích vì sẽ được có áo mới, nhận lì xì nhưng với những người lớn, những gia đình làm biển phải làm mùa nắng, ăn mùa mưa thì Tết là những nỗi lo đến mất ngủ. Bởi vậy, dù mưa gió, đường xa, dù một thân một mình chở cả thùng bánh nặng, má vẫn gồng gánh cả gia đình qua những năm tháng đó.
Mỗi thùng bánh in ngày đó có vài trăm bịch bánh thì má luôn dành cho chúng tôi 1 bịch. Mấy anh em tôi thích lắm, vì được ăn món bánh Tết cả tháng.
Bây giờ, bánh kẹo trong nước, ngoài nước đủ các loại nhưng hễ đến Tết, chúng tôi lại nhắc món bánh in mà ngày xưa đứa trẻ nào cũng quý. Chưa đến Tết mà nhà nào có bánh in trong nhà là khá giả lắm. Bởi, ngày tháng đó đến bữa cơm còn phải lo từng ngày huống gì là thức quà ăn chơi.
Khi chốt sổ với các quán tạp hoá, má cặm cụi ngồi đếm số tiền lãi bán được từ chuyến xe bánh cuối rồi dắt chúng tôi ra mua quần áo Tết. Đứa nào cũng hí hửng, cười toe. Với má, vậy là Tết đã đủ đầy. Còn những lo toan ngày sau đó, má sẽ lại gánh gồng đi tiếp.
“Chừ không ai ăn bánh in nữa mô hè” – má tôi nhắc khi em gái mang quà bánh Tết về nhà.
“Bánh in giờ là đặc sản, khách du lịch họ kiếm quá trời” – em tôi đáp lời. Má nhìn tôi ngạc nhiên, tôi chỉ cười gật đầu.
Tôi từng thắc mắc sao những món ăn truyền thống lại được ngợi ca, cần được lưu giữ như vậy trong khi bao thức quà của thế giới đang có mặt khắp nơi. Hoá ra không phải vì chiếc bánh in ngon xuất sắc hay cái bánh tổ là độc nhất mà là vì nó gắn liền với những năm tháng khó nhọc của con người ở vùng đất đó, với tuổi thơ của hàng triệu người.
Thế nhưng, dù tuổi thơ ấy khó nhọc nhưng mỗi khi nghĩ đến ai cũng dễ lâng lâng hạnh phúc. Bởi, năm tháng đó có bàn tay từng người cha mẹ vun vén cho gia đình với tình yêu thương đủ để khoả lấp mọi thiếu thốn.
