Bộ Xây dựng cho biết, từ năm 2022, nguồn cung của thị trường BĐS tiếp tục khan hiếm, cơ cấu sản phẩm nhà ở nghiêng về phân khúc nhà ở trung - cao cấp, nhà ở cho người thu nhập thấp thiếu, cơ cấu sản phẩm BĐS bình dân giảm dần từ 20% (năm 2019) xuống dưới 5% trong năm 2022, số lượng dự án triển khai rất hạn chế.
Lượng giao dịch căn hộ chung cư, nhà ở riêng lẻ thành công trong các quý của năm 2022 không ổn định; lượng giao dịch thành công cao nhất vào quý II, sau đó giảm và thấp vào quý IV.
Hoạt động của các doanh nghiệp kinh doanh BĐS gặp nhiều khó khăn do khó tiếp cận được nguồn vốn (tín dụng, trái phiếu); lãi suất, tỉ giá ngoại tệ, giá cả nguyên vật liệu đầu vào tăng; không bán được sản phẩm…
Điều này dẫn đến nhiều tập đoàn, doanh nghiệp phải thu hẹp quy mô đầu tư sản xuất kinh doanh; tinh giảm tối đa bộ máy, giảm lực lượng lao động (có tập đoàn giảm đến 50% lực lượng); dừng, đình hoãn hoạt động đầu tư, thi công xây dựng một số dự án; dừng triển khai các dự án mới.
Thực tế, hiện có nhiều dự án nhà ở, khu đô thị triển khai gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Điển hình là vướng mắc liên quan đến pháp luật về đất đai. Đặc biệt là việc xác định đâu là giá thị trường (chiếm trên 50% vướng mắc của các dự án).
Đồng thời, pháp luật về quy hoạch, đầu tư, nhà ở, đô thị và xây dựng cũng có nhiều điểm gây khó khăn cho các doanh nghiệp trong quá trình đầu tư, triển khai dự án.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp BĐS phản ánh rất khó khăn trong tiếp cận, vay vốn từ các ngân hàng, tổ chức tín dụng đặc biệt là giai đoạn nửa cuối năm 2022.
Cùng đó, các tổ chức, cá nhân là khách hàng mua BĐS không được giải ngân cho vay, thậm chí trước đó đã ký hợp đồng thỏa thuận cho vay của ngân hàng dẫn đến các doanh nghiệp không bán được sản phẩm để thu hồi vốn và tái đầu tư.
Chưa kể, lãi suất cho vay giai đoạn cuối năm 2022 tăng trái ngược với giai đoạn 2020 - 2021.
Ngoài ra, trái phiếu doanh nghiệp cũng là nút thắt lớn khi nhiều doanh nghiệp BĐS trong thời gian qua phát hành một lượng trái phiếu rất lớn lên đến hàng chục, hàng trăm nghìn tỉ đồng và có hạn trả nợ vào cuối năm 2022 và 2023.
Một số doanh nghiệp còn phải chịu áp lực trả nợ trước hạn cho chủ đầu tư vì nhiều nguyên nhân, trong đó có thay đổi chính sách kiểm soát trái phiếu phát hành của doanh nghiệp.
Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ cho biết thêm, quy định “nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp” mới được đầu tư, mua trái phiếu doanh nghiệp đã dẫn đến cản trở các nhà đầu tư cá nhân có nhu cầu, trong khi các doanh nghiệp lại đang rất cần vốn.
Hơn nữa, việc xử lý vi phạm của một số tổ chức cá nhân trong thời gian qua liên quan đến phát hành trái phiếu doanh nghiệp đã ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư, gây ra tâm lý e ngại, nghe ngóng, dừng đầu tư… rút tiền trước hạn.
Chia sẻ với Lao Động, TS Trần Xuân Lượng - Chuyên ngành bất động sản - Đại học kinh tế Quốc dân - cho rằng, khó khăn của thị trường BĐS kéo theo khó khăn của nhiều ngành nghề và ảnh hưởng đến an sinh, xã hội.
Gỡ khó cho BĐS lúc này không chỉ là câu chuyện khơi thông dòng vốn mà còn cần những giải pháp toàn diện hơn liên quan đến hoàn thiện thể chế, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội.
Theo vị này, việc tổ chức thực thi pháp luật ở các địa phương, sự minh bạch thông tin và cả sự tái cấu trúc của các doanh nghiệp để lành mạnh hóa thị trường trong trung và dài hạn.
