Chưa có cơ chế chính sách
Theo đề xuất, tại 3 dự án NƠXH do các công ty thành viên trực thuộc đơn vị này đang triển khai, gồm: Dự án công nhân và công trình dịch vụ công cộng Phoenix Town với quy mô 9,9ha gần KCN Bình Xuyên (Vĩnh Phúc) với tổng vốn đầu tư hơn 1.000 tỉ đồng; Dự án nhà ở xã hội Vân Trung (Bắc Giang) quy mô 16,7ha, tổng mức đầu tư khoảng 3.400 tỉ đồng; Dự án nhà ở xã hội Golden Park gần KCN Quế Võ (Bắc Ninh) có quy mô 6,3ha, tổng vốn đầu tư 2.900 tỉ đồng.
Tập đoàn này đề xuất cho phép DN sản xuất trong các khu công nghiệp có thể đại diện cho người lao động đứng ra thuê, mua NƠXH cho công nhân ở tại 3 dự án NƠXH để chủ yếu phục vụ cho nhu cầu ở của công nhân đang làm việc cho tập đoàn.
Về vấn đề này, trao đổi với Lao Động, Cục trưởng Cục Quản lý Nhà và thị trường BĐS (Bộ Xây dựng) Nguyễn Trọng Ninh cho biết vẫn chưa nhận được văn bản nêu trên của Tập đoàn Foxconn. Tuy nhiên, theo ông Ninh, luật chưa có nếu muốn được cho phép thì phải sửa luật.
“Trong luật chỉ cho phép bán cho hộ gia đình, cá nhân chứ không bán cho tổ chức” - ông Ninh nói thêm.
Luật sư Bùi Đình Ứng (đoàn luật sư Hà Nội) cho biết, theo Luật Nhà ở năm 2014, DN nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam được phép mua nhà ở riêng lẻ, chứ chưa có quy định về việc được phép mua NƠXH. Để đề xuất được thông qua phải có cơ chế đặc thù riêng hoặc cần phải sửa đổi, bổ sung văn bản pháp luật.
“Muốn sửa luật thì phải có được sự thông qua của Quốc hội, theo tôi vấn đề này không dễ dàng” - ông Ứng nói.
Ngoài ra, theo ông Ứng, nếu cho phép phải có một cơ quan quản lý nhà nước đứng ra làm nhiệm vụ quản lý chung, trong đó phải tuân thủ theo các quy định của Nhà nước, như vậy vừa giải quyết được nhu cầu của doanh nghiệp và cũng hỗ trợ tích cực cho người lao động.
Cẩn trọng tiêu cực
Ở khía cạnh khác, chuyên gia quản lý đô thị Trần Quốc Việt cho rằng, theo quy định của pháp luật hiện hành, NƠXH là sản phẩm để cho công nhân, người có thu nhập thấp được phép thuê mua. Nhưng để giải quyết nhu cầu cấp thiết về chỗ ở cho công nhân tại các KCN cũng nên cân nhắc đề xuất của DN được phép thuê mua cho công nhân của mình ở.
Cũng theo ông Việt, NƠXH được đầu tư chủ yếu từ nguồn kinh phí của Nhà nước, nếu cho DN được thuê mua có thể dẫn đến những tiêu cực xảy ra, như bán lại hoặc cho thuê lại với giá chênh lệch.
Nhìn nhận về vấn đề này, chuyên gia Bất động sản Nguyễn Mạnh Chí cho biết, đối với công nhân ở các KCN thì thường không có sự ổn định lâu dài về việc làm. Thứ nhất, do nhiều công nhân có xu hướng thường xuyên thay đổi nơi làm việc; Thứ hai, các doanh nghiệp nước ngoài thường xuyên trẻ hóa đội ngũ công nhân của mình.
“Nhiều doanh nghiệp nước ngoài có quy tắc không sử dụng công nhân đến ngoài 40 tuổi, nên các dự án NƠXH cho công nhân để thuê, mua để bán được sản phẩm là vấn đề khiến cho chủ đầu tư dự án quan ngại. Vì vậy, đề xuất cho các chủ doanh nghiệp được thuê mua NƠXH cho công nhân của mình ở cũng nên được nghiên cứu cho phù hợp” - ông Chí cho hay.
Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, hiện nay, nhu cầu về nhà ở giá thấp, nhà ở bình dân (mức giá dưới 25 triệu đồng/m2) chiếm khoảng 70 - 80% nhu cầu của thị trường. Đặc biệt về nguồn cung NƠXH chỉ có 206 dự án với quy mô khoảng 168.700 căn với tổng diện tích trên 8,4 triệu mét vuông đang bị chậm tiến độ hoặc dừng thi công. Trong khi đó, Nhà nước cũng chưa có cơ chế ưu đãi khuyến khích phát triển nhà ở thương mại giá thấp theo nhu cầu của người dân.
