Anh Hoàng Thế Tài ở Lạng Sơn hỏi: Trước đây, tôi làm công nhân ở công ty dệt may. Tôi tham gia đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc được 10 năm. Nay, tôi bỏ ra ngoài làm xe ôm công nghệ. Tôi vẫn mong muốn đóng bảo hiểm xã hội nên gửi đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc ở công ty của người quen được không?
Luật sư Nguyễn Tình, Phó trưởng Văn phòng luật sư Tinh hoa Việt cho biết, theo quy định tại Luật BHXH 2014, xe ôm công nghệ không phải là đối tượng đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Do đó, hành vi gửi đóng BHXH bắt buộc để hưởng lợi được coi là hành vi gian lận nhằm trục lợi BHXH.
Nếu bị phát hiện, cả người lao động và doanh nghiệp đều bị xử lý theo quy định của pháp luật.
Tùy vào tính chất, mức độ của hành vi và số tiền có được từ việc gian lận mà người thực hiện hành vi có thể bị xử phạt hành chính hoặc bị xử lý hình sự.
Theo đó, người lao động có thể bị phạt từ 1 - 2 triệu đồng (Điểm a khoản 1 Điều 39 Nghị định 28/2020/NĐ-CP).
Người sử dụng lao động có thể bị phạt từ 5 - 10 triệu đồng/hồ sơ làm giả, sai lệch nội dung (Khoản 2 Điều 39 Nghị định 28/2020/NĐ-CP).
Ngoài ra, người này bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc nộp lại cho tổ chức BHXH số tiền bảo hiểm xã hội, trợ cấp thất nghiệp đã nhận.
Nếu mức độ nghiêm trọng, người này có thể bị xử lý hình sự. Điều 214 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017 quy định:
Phạt tiền từ 20 - 100 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng - 2 năm: Thực hiện một trong các hành vi sau để chiếm đoạt tiền BHXH từ 10 - dưới 100 triệu đồng hoặc gây thiệt hại từ 20 - dưới 200 triệu đồng:
Lập hồ sơ giả hoặc làm sai lệch nội dung hồ sơ BHXH lừa dối cơ quan BHXH.
Dùng hồ sơ giả hoặc hồ sơ đã bị làm sai lệch nội dung lừa dối cơ quan BHXH hưởng các chế độ BHXH.
Phạt tiền từ 100 - 200 triệu đồng hoặc phạt tù từ 01 - 05 năm: Nếu phạm tội mà:
Có tổ chức;
Có tính chất chuyên nghiệp;
Chiếm đoạt tiền BHXH từ 100 - dưới 500 triệu đồng;
Gây thiệt hại từ 200 - dưới 500 triệu đồng;
Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt;
Tái phạm nguy hiểm.
Phạt tù từ 5 - 10 năm, nếu phạm tội mà:
Chiếm đoạt tiền BHXH từ 500 triệu đồng trở lên;
Gây thiệt hại 500 triệu đồng đồng trở lên.
Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10 - 100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 - 5 năm.
Do đó, nếu muốn tham gia bảo hiểm xã hội, xe ôm công nghệ nên tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện để tránh rắc rối pháp lý.
Về mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện được quy định tại Khoản 2 Điều 87 Luật BHXH 2014 quy định mức đóng BHXH tự nguyện bằng 22% mức thu nhập do người tham gia tự lựa chọn.
Trong đó, mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng tối thiểu bằng mức chuẩn hộ nghèo đối với khu vực nông thôn và tối đa bằng 20 lần lương cơ sở.
Hiện nay có 4 hình thức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện. Đó là đóng hằng tháng, đóng tiền bất kỳ ngày nào trong tháng. Ba tháng một lần, đóng tiền bất kỳ ngày nào trong 3 tháng. Sáu tháng một lần, đóng tiền bất kỳ ngày nào trong 4 tháng đầu tiên. Mười hai tháng một lần, đóng tiền bất kỳ ngày nào trong 7 tháng đầu tiên.
Để tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, người dân có thể liên hệ với Đại lý thu (Bưu điện hoặc UBND xã, phường, thị trấn…) hoặc có thể đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện trên Cổng Dịch vụ công.
Khi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, ngoài được hưởng lương hưu, xe ôm công nghệ có thể hưởng một số quyền lợi như hưởng trợ cấp bảo hiểm xã hội một lần, hưởng chế độ tử tuất, được cấp thẻ bảo hiểm y tế, được nhà nước điều chỉnh lương hưu tăng lên phù hợp với mức giá tiêu dùng.
