Tác động môi trường của siêu đô thị lấn biển
Dự án Khu đô thị lấn biển Cần Giờ có tổng diện tích gần 3.000ha tại xã Long Hòa và thị trấn Cần Thạnh (huyện Cần Giờ) với tổng mức đầu tư 217.000 tỉ đồng. Với 5 phân khu chức năng, tương lai khu đô thị này có dân số khoảng 228.506 người và gần 8,9 triệu lượt khách du lịch mỗi năm.
Siêu dự án này được kỳ vọng làm tăng giá trị bất động sản, thu hút dân ra ngoại ô sống và khách du lịch đến trải nghiệm tạo nguồn thu lớn cho ngân sách, góp phần phát triển kinh tế - xã hội.
Tuy nhiên, thách thức đặt ra là dự án Khu đô thị lấn biển Cần Giờ nằm trong khu vực kế cận của vùng chuyển tiếp của Khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ.
Trong đề án điều chỉnh quy hoạch cục bộ quy hoạch phân khu tỉ lệ 1/5.000 Khu đô thị lấn biển Cần Giờ do UBND huyện Cần Giờ lập đã nêu rõ các vấn đề môi trường chính liên quan đến dự án này.
Theo đó, dự án tuy không sử dụng đất rừng nhưng các nguồn thải có thể tác động đến chuỗi thức ăn bảo vệ hệ sinh thái. Khu vực dự án có thể ngập úng do tác động của biến đổi khí hậu, nước biển dâng. Dự án có thể gây bồi lắng hoặc xói lở khu vực, làm ảnh hưởng đến dòng chảy khu vực.
Đáng chú ý, nước thải sinh hoạt của dự án nếu không được xử lí sẽ khiến nồng độ các chất ô nhiễm vượt rất nhiều so với quy chuẩn. Mặt khác, nước thải của khu đô thị sau khi xử lí sẽ thoát ra biển có thể gây ra sự phát triển bùng nổ của tảo hoặc rong biển. Do đó, việc kiểm soát ô nhiễm chất hữu cơ là điều cần được quan tâm.
Các nghiên cứu gần đây cho thấy, vùng Cần Giờ là thủy vực có động lực yếu, trao đổi nước kém. Chất thải sinh hoạt của khu đô thị nếu không được quản lí tốt sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực cho thủy vực này, đặc biệt là gia tăng lắng đọng trầm tích.
Về vấn đề chất thải rắn, lượng chất thải phát sinh căn cứ vào quy mô dân số và lượng du khách đến tại khu vực được dự báo khoảng 400 tấn/ngày. Việc xử lí các loại chất thải này cần được thu gom, xử lí tập trung, đúng quy cách, đặc biệt với các loại có thành phần độc hại để giảm tác động đến môi trường.
Bên cạnh đó, khi dự án hoàn thành, người dân về đây sinh sống và du khách đến sẽ khiến mật độ giao thông tăng lên, làm tăng lượng khí thải gây ô nhiễm môi trường. Do đó, đề án đưa ra phương án tăng cường các tuyến xe buýt điện để giảm lượng phương tiện cá nhân và giảm các yếu tố gây ô nhiễm.
Siêu cảng thuộc vùng đệm khu dự trữ sinh quyển
Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ được đề xuất đặt tại khu vực Cù lao Phú Lợi (xã Thạnh An, huyện Cần Giờ). Cù lao này có hơn 93 ha rừng phòng hộ, trong đó có hơn 82 ha đất có rừng và được bao quanh bởi sông Thị Vải, sông Thêu. Khu vực này nằm trong vùng chuyển tiếp của khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ.
Dự án có quy mô 7,2 km cầu cảng, nhu cầu sử dụng đất khoảng 571 ha (diện tích mặt nước hơn 477 ha). Tổng mức đầu tư dự án gần 129.000 tỉ đồng (hơn 5,4 tỉ USD) do nhà đầu tư tự thu xếp thực hiện.
Theo Công ty Tư vấn thiết kế kỹ thuật cảng - kỹ thuật biển (Portcoast - đơn vị tư vấn lập dự án), yếu tố nhạy cảm duy nhất của dự án Cảng trung chuyển Cần Giờ là sử dụng một phần diện tích của rừng phòng hộ. Dự kiến có gần 83 ha rừng bị ảnh hưởng, các đơn vị liên quan sẽ thực hiện trồng rừng thay thế.
Đơn vị tư vấn cũng cho biết, nhà đầu tư đã cam kết mang công nghệ, chuyên gia để áp dụng công nghệ cảng xanh, giảm khí thải, chất thải và có phương án sử dụng, khai thác hợp lí, phòng ngừa các sự cố môi trường.
Ông Trương Tiến Triển - Phó Chủ tịch UBND huyện Cần Giờ cho biết, trong tổng diện tích 70.000 ha, huyện Cần Giờ có 34.000 ha là rừng. Khu đô thị lấn biển, cảng trung chuyển trước khi hình thành phải trả lời được câu hỏi sẽ ảnh hưởng ra sao đến 34.000 ha rừng này.
Lãnh đạo huyện Cần Giờ cho rằng, sự phát triển là xu thế tất yếu của xã hội và của bất kì địa phương nào, và đi kèm với đó là những đánh đổi. Tuy nhiên, sự đánh đổi ấy phải hài hòa, phù hợp. "Với huyện Cần Giờ, 34.000 ha là rừng, là lằn ranh đỏ và không thể đem ra để ngã giá” – ông Triển nói.
Chiều 18.7, Thủ tướng Phạm Minh Chính và đoàn công tác Trung ương đã đi tàu thủy khảo sát thực địa khu vực đang đề xuất xây dựng Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ và dự án Khu đô thị lấn biển Cần Giờ.
Tại buổi làm việc sau đó ở UBND huyện Cần Giờ, Thủ tướng lưu ý phát triển huyện Cần Giờ phải thuận thiên, “thành phố trong rừng, rừng trong thành phố”.
