Hồi hương trong tạm bợ
Phó Chủ tịch UBND huyện Tân Hưng Lê Thành Yên cho biết, số lượng người gốc Việt di cư tự do từ Campuchia về sinh sống trên địa bàn ngày một tăng. Toàn huyện hiện có 245 hộ, với 1.058 nhân khẩu, trong đó có 751 người lớn và 307 trẻ em (đã đăng ký khai sinh được 229 trẻ).
Trước khi về Việt Nam, các hộ dân này thường sống ở khu vực Biển Hồ của Campuchia, chủ yếu sống trên xuồng, bè và làm nghề chài lưới, đánh bắt thủy sản… Phần lớn họ sống trong cảnh nghèo khó, không nghề nghiệp ổn định, không có giấy tờ tùy thân nên không có điều kiện để hòa nhập xã hội của nước bạn Campuchia nên đã trở về Việt Nam với nguyện vọng được nhập quốc tịch, hộ tịch, hộ khẩu để định cư lâu dài.
Hiện nay, hầu hết các đối tượng này không có chỗ ở ổn định, sống tạm bợ trong những căn nhà cặp sông, kênh, rạch hoặc sống trên ghe, xuồng; người lớn chủ yếu đi làm thuê, trẻ em thì bán vé số và không được đi học do không đủ điều kiện cấp giấy tờ hộ tịch theo quy định.
Tại huyện Vĩnh Hưng, người gốc Việt Nam từ Campuchia di cư tự do về nước sinh sống trên địa bàn huyện hiện có 284 hộ, với 772 nhân khẩu. Các xã, thị trấn đều có người gốc Việt Nam từ Campuchia di cư tự do về sinh sống. Riêng xã Tuyên Bình người di cư tự do được huyện bố trí ở tập trung tại khu tạm cư người di cư tự do của huyện tại xã Vĩnh Bình.
Theo lãnh đạo huyện Vĩnh Hưng, huyện đã chỉ đạo các cơ quan, ban ngành huyện phối hợp với UBND các xã, thị trấn tăng cường công tác quản lý, rà soát, thống kê và hỗ trợ các chính sách an sinh xã hội kịp thời cho đối tượng di cư tự do từ Campuchia về sinh sống trên địa bàn. Đến nay, đã cấp thẻ thường trú 379 trường hợp, đăng ký khai sinh cho trẻ em là con của người di cư tự do từ Campuchia về là 228 trường hợp, lập thủ tục đề nghị cho nhập quốc tịch và đã được nhập quốc tịch Việt Nam 83 người.
Tương tự Tân Hưng, các hộ di cư về trên địa bàn huyện cũng không có chỗ ở ổn định. Họ sống trên các ghe, thuyền neo đậu trên kênh, rạch hoặc những căn nhà tạm bợ, thô sơ cặp bờ kênh, rạch, không có điện, nước sinh hoạt. Khu vực người di cư tự do ở tập trung thường gây ô nhiễm môi trường, không bảo đảm vệ sinh về y tế. Đa số người di cư về đều không biết chữ, không có việc làm và thu nhập ổn định nên cuộc sống gặp rất nhiều khó khăn.
Còn nhiều vướng mắc
“Khó khăn, vướng mắc hiện nay là tình hình người di cư không ở ổn định, qua lại giữa Việt Nam và Campuchia còn rất nhiều. Những trường hợp này đều không có giấy tờ tùy thân nên không thể cấp thẻ thường trú theo quy định về xuất nhập cảnh. Người di cư tự do trên địa bàn huyện đều mong muốn có giấy tờ tùy thân để thực hiện được các quyền công dân như mua nhà ở hợp pháp, thực hiện các hợp đồng giao dịch… nhưng họ không có một loại giấy tờ nào nên các xã, thị trấn không thực hiện được” - ông Yên nói.
Từ thực trạng trên, lãnh đạo huyện Tân Hưng kiến nghị có chính sách giải quyết chung về quốc tịch, hộ tịch, hộ khẩu cho nhóm đối tượng người gốc Việt từ Campuchia di cư về Việt Nam sinh sống. Đồng thời, đề nghị Công an hướng dẫn đăng ký cư trú cho các đối tượng đã được cấp giấy khai sinh, kết hôn, nhập quốc tịch Việt Nam nhưng không có nhà ở hợp pháp. Hiện nay, các đối tượng này chưa được đăng ký cư trú theo Luật Cư trú.
Qua làm việc, lãnh đạo huyện Vĩnh Hưng cũng kiến nghị tỉnh sớm có chủ trương, giải pháp bố trí nguồn lực hỗ trợ cho huyện xây dựng các cụm, tuyến dân cư tập trung để đưa người gốc Việt Nam di cư tự do từ Campuchia về sinh sống ổn định; kiến nghị Trung ương có các chính sách đặc thù để giải quyết các thủ tục hành chính về nhà ở, đất ở, thẻ căn cước công dân hoặc một loại giấy tờ thay thế cho người di cư tự do từ Campuchia về.
Qua làm việc, khảo sát tình hình, Trưởng ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh Long An Trương Văn Nam đề nghị huyện Tân Hưng và Vĩnh Hưng rà soát số lượng hộ dân, nhân khẩu di cư tự do có mặt tại địa bàn để tiếp tục có các chính sách an sinh xã hội, tạo việc làm, hỗ trợ phù hợp, đúng quy định; cấp giấy khai sinh cho trẻ em đối với các trường hợp đủ điều kiện và cấp thẻ bảo hiểm y tế cho người dân; tạo điều kiện để trẻ em được đến trường học tập và thực hiện phổ cập xóa mù chữ; tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức để người dân chấp hành tốt pháp luật, bảo đảm an ninh trật tự, vệ sinh môi trường khu vực sinh sống.
