Ngành học cho con nhà giàu?
Nhìn lại kết quả tuyển sinh của các trường đại học năm 2019 thấy rõ, điểm trúng tuyển vào ngành chất lượng cao thường thấp hơn từ 0,5 đến 3,5 điểm so với chương trình chuẩn cùng ngành.
Điểm lại, điểm chuẩn ngành chất lượng cao của Trường Đại học Công nghệ Thông tin (Đại học Quốc gia TPHCM) so với điểm đại trà có thể thấy rõ sự chênh lệch này. Ngành Mạng máy tính và truyền thông dữ liệu (chênh 3,2 điểm); Thương mại điện tử (chênh 2,85 điểm); Kỹ thuật phần mềm (chênh 2,1 điểm), Khoa học máy tính (chênh 1,9 điểm)…
Điểm trúng tuyển năm 2019 của Trường Đại học Kinh tế - Luật TPHCM cũng rơi vào cảnh tương tự: Ngành Kinh tế và quản lý công (chênh 1,0 điểm); Kinh tế học (chênh 0,85). Thậm chí, giữa các ngành học chất lượng cao và chất lượng cao bằng tiếng Anh lại tiếp tục có sự chênh lệch theo hướng càng hiện đại, điểm chuẩn càng thấp. Ví như điểm chuẩn: Kế toán (24 điểm), Kế toán chất lượng cao (23,05 điểm), Kế toán chất lượng cao bằng tiếng Anh (21,35 điểm); Tài chính - Ngân hàng (23,65 điểm), Tài chính - Ngân hàng chất lượng cao (23 điểm) Tài chính - Ngân hàng chất lượng cao bằng tiếng Anh (21,65 điểm).
Trước thực tế trên, Bộ Giáo dục và Đào tạo dự định điều chỉnh cho hợp lý. Theo Khoản 1 Điều 16 trong Dự thảo quy chế tuyển sinh năm 2020 quy định điểm trúng tuyển chương trình chất lượng cao phải bằng hoặc cao hơn trúng tuyển chương trình chuẩn cùng ngành. Điều này đang vấp phải phản ứng từ đại diện một số trường đại học.
Theo PGS.TS Đỗ Văn Dũng, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm kỹ thuật TPHCM, quy định trên của Bộ về điểm chuẩn chương trình chất lượng cao là sai lầm, không tuân theo quy luật tuyển sinh.
Ông Dũng cho rằng: Chương trình chất lượng cao ở các trường phía Nam thực chất là chương trình dịch vụ chất lượng cao với điều kiện học tập có máy lạnh, giảng viên giỏi, chương trình đào tạo nước ngoài, dạy bằng tiếng Anh, sĩ số lớp ít... Bên cạnh đó, chương trình đào tạo khác, phương pháp tuyển sinh khác, đặc biệt là học phí cao hơn nhiều. Dù điểm đầu vào thấp hơn chương trình chuẩn một chút nhưng sau 4 năm, 100% số sinh viên ra trường của chương trình chất lượng cao vẫn có chất lượng tốt hơn.
Lãnh đạo Trường Đại học Sư phạm kỹ thuật TPHCM cũng cho biết thêm, tỉ lệ sinh viên có việc làm sau khi tốt nghiệp của chương trình chất lượng cao là 100%, trong khi đại trà chỉ đạt 86%. Việc thu học phí cao cũng đang là “lấy của người giàu, chia cho người nghèo”. Trong điều kiện đất nước đang phân tầng, có người giàu, người nghèo, thì phải giữ được hệ đại trà, chất lượng cao. Đại trà dành cho người nghèo, có thu nhập trung bình. Còn con nhà giàu, cần học điều kiện tốt hơn thì hãy để họ bỏ đồng tiền học chất lượng cao.
“Ở một chừng mực nào đó, tôi lấy tiền của người giàu, mua sắm thiết bị, con nhà nghèo được hưởng, chất lượng nâng cao lên”, ông Dũng chia sẻ.
Còn PGS.TS Bùi Hoài Thắng - Trưởng phòng đào tạo Trường Đại học Bách khoa (Đại học Quốc gia TPHCM), đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo thay vì quy định điểm trúng tuyển đối với chương trình chất lượng cao, nên quy định ngưỡng đảm bảo chất lượng sẽ hợp lý hơn.
“Nếu điểm trúng tuyển của chương trình chất lượng cao bằng hoặc cao hơn chương trình đại trà thì quá tốt, rất hợp lý. Nhưng điểm trúng tuyển lại phụ thuộc vào số lượng hồ sơ nộp vào. Vì chương trình chất lượng cao có chỉ tiêu riêng, phương thức xét tuyển riêng, dẫn đến điểm trúng tuyển cũng khác”, ông Thắng bày tỏ.
Còn một trưởng phòng của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội cho rằng, chất lượng cao là chuẩn đầu ra chứ không phải về mặt vật chất, điều kiện học tốt hơn. Hệ chất lượng cao hay đại trà tại Trường Đại học Kinh tế Quốc dân học giảng đường, thiết bị như nhau, đều đạt chuẩn quốc tế. Cái khác rõ rệt nhất là chuẩn đầu ra của chương trình chất lượng cao cao hơn đại trà từ quy định về đầu ra ngoại ngữ, trong chương trình đào tạo học nhiều môn bằng tiếng Anh hơn, chọn giáo viên đạt chuẩn cao hơn…
Trong khi đó, ông Phạm Như Nghệ - Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ Giáo dục và Đào tạo cho hay, quy định về điểm trúng tuyển của chương trình chất lượng cao là điểm mới của dự thảo và vẫn đang lấy ý kiến. Thực tế có thí sinh không trúng tuyển vào hệ chính quy nhưng lại đỗ vào chương trình chất lượng cao của chính ngành đó, trường đó.
Không thể coi nhẹ yếu tố nào
TS Lê Viết Khuyến - nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học nhấn mạnh rằng, khi nói đến chất lượng cao tức là chất lượng đào tạo phải cao. Để có được điều này phụ thuộc vào nhiều yếu tố: Chất lượng nguồn tuyển sinh, chương trình đào tạo, đội ngũ giảng viên, cơ sở vật chất, thiết bị phục vụ đào tạo, hệ thống quản lý.
“Chúng ta không thể xây dựng chương trình chất lượng cao chỉ để phục vụ cho người có tiền thôi. Ở những nước hệ thống giáo dục tiên tiến, người ta có quy định rất rõ ràng hệ thống trường công lập là để phục vụ cho tất cả mọi người. Vì thế, trong trường công mà lại có hệ cơ sở vật chất tốt hơn, hệ không tốt bằng thì không ổn. Điều này chỉ nên thực hiện ở các trường ngoài công lập, những người có điều kiện có quyền cho con học ở trường có điều kiện tốt hơn”, ông Khuyến cho hay.
Tuy vậy, TS Khuyến cũng cho rằng, việc quy định chuẩn đầu vào thuộc quyền của các trường đại học, cơ quan quản lý Nhà nước không nên can thiệp vào, hãy để các trường tự quyết định. Nhưng, các trường phải luôn nhớ nếu chọn chuẩn đầu vào cho hệ chất lượng cao mà lại thấp thì các trường đang tự hạ thương hiệu, uy tín của mình.
