Đánh giá được đề cập trong Báo cáo tác động của đại dịch COVID-19 đến thị trường lao động 7 tháng đầu năm 2021 của Cục Việc làm.
Thị trường lao động bị tác động tiêu cực
Theo Cục Việc làm, trong 7 tháng đầu năm 2021, thị trường lao động Việt Nam bị tác động theo chiều hướng tiêu cực. Theo đó, lực lượng lao động bị sụt giảm nghiêm trọng: Lực lượng lao động quý 2.2021 là 51,1 triệu người, thấp hơn so với cùng kỳ năm 2019. Trong quý 2.2021, lao động có việc làm chỉ còn 49,9 triệu người, thấp hơn so với cùng kỳ năm 2019 hơn 500 ngàn người. Lao động thất nghiệp cũng gia tăng do nhiều doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh không còn khả năng chống đỡ với dịch bệnh nên buộc phải cắt giảm lao động.
Dịch bệnh COVID-19 cũng đã tác động tiêu cực đến lao động làm việc trong 3 nhóm ngành kinh tế. Lao động khu vực nông, lâm, nghiệp và thủy sản chịu ít tác động tiêu cực của dịch nhất (có 8,9% lao động bị ảnh hưởng), tiếp đến là khu vực công nghiệp và xây dựng (24,6%) và lao động khu vực dịch vụ chịu ảnh hưởng nặng nề nhất (30,6%).
Cục Việc làm đánh giá, tác động của 2 đợt dịch COVID-19 trong 7 tháng đầu năm 2021 đến thị trường lao động là vô cùng lớn, đặc biệt trong tháng 7 đã làm “tê liệt” thị trường lao động phía Nam. Lao động ngoại tỉnh tại các khu công nghiệp, khu chế xuất, lao động khu vực phi chính thức gặp nhiều khó khăn do dịch bệnh. Sự chuyển dịch lao động tự phát vào cuối tháng 7.2021 cho thấy khả năng chịu đựng, chống lại dịch bệnh của người lao động cũng như doanh nghiệp còn nhiều hạn chế.
3 kịch bản
Cục Việc làm dự kiến 3 kịch bản thị trường lao động trong thời gian tới. Trong đó, kịch bản tốt là dịch được kiểm soát hoàn toàn. Số lao động mất việc ước tính 500.000 - 600.000 người, số lao động ngừng việc, cắt giảm giờ làm khoảng 5 triệu người. Tuy nhiên, thị trường lao động lại có nhu cầu tuyển dụng lớn để phục hồi sản xuất kinh doanh, số lao động có nhu cầu tuyển dự kiến trong quý 3 trên 500.000 người.
Với kịch bản thường, trong trường hợp các tỉnh thành phố phía Nam đã áp dụng mạnh mẽ các biện pháp để giãn cách xã hội, hỗ trợ những lao động ngoại tỉnh tạm thời không ồ ạt về quê… nhưng số ca F0 liên tục tăng, không có chiều hướng giảm. Một số tỉnh, thành phố miền Bắc, miền Trung cũng bắt đầu gia tăng số ca F0. Dự báo số lao động bị tác động tiêu cực trên 30 triệu người, tập trung vào các ngành: chế biến chế tạo, vận tải, du lịch, lưu trú, bán buôn, bán lẻ…
Ở kịch bản xấu, việc triển khai mua và tiêm vaccine không đáp ứng nhu cầu, không được bàn giao theo đúng tiến độ nên kế hoạch tạo miễn dịch cộng đồng gặp khó khăn. Dịch bệnh kéo dài khiến nguồn lực cạn kiệt, người dân rơi vào tình trạng mất việc làm, không đảm bảo được điều kiện sống khiến dịch bùng phát trên toàn quốc với mức độ nguy hiểm, mất kiểm soát. Dự báo sẽ có gần 40 triệu lao động bị ảnh hưởng tiêu cực, lao động trong các ngành, nghề đều bị tác động nặng nề.
Theo Cục Việc làm, thị trường lao động Việt Nam đang tồn tại tiềm ẩn nguy cơ mang tính dài hạn cả về phía cung lẫn cầu lao động. Để kiểm soát dịch bệnh, chuẩn bị cho phục hồi kinh tế cần tập trung hai nhóm giải pháp: nhóm giải pháp hỗ trợ khó khăn cho doanh nghiệp, người lao động trong thời gian phòng, chống dịch; các giải pháp để làm cơ sở phục hồi sản xuất kinh doanh, phát triển kinh tế, ổn định xã hội.
