Nguyên Thủ tướng Phan Văn Khải, hay “anh Sáu Khải” như chúng tôi thường gọi, luôn được anh em tham gia Tổ Tư vấn - Ban Nghiên cứu của Thủ tướng Chính phủ thực lòng kính trọng và yêu quí.
Kính trọng thì đã đành, vì ông là “sếp” của chúng tôi (mặc dù thực tế không ít “sếp” không hề được những người cấp dưới thực lòng kính trọng!). Chúng tôi kính trọng ông không chỉ vì tầm nhìn, tư duy và năng lực của một nhà chính trị - kỹ trị được đào tạo bài bản, mà còn vì ông rất biết cách lắng nghe cuộc sống, lắng nghe các đồng sự, chuyên gia và người dân. Chúng tôi kính trọng vì tinh thần một lòng vì nước vì dân và ý chí kiên định cải cách của ông, và cả vì phong thái khiêm nhường, thân thiện, chân tình khi ông làm việc với cấp dưới hay tiếp xúc với doanh nghiệp, người dân.
Ông dành được sự yêu quí của chúng tôi vì chính con người ông với sự nhân hậu toát lên trong việc làm và cách sống của ông.
Trong công việc, ông luôn xem xét các vấn đề từ góc độ bảo đảm quyền lợi của đông đảo người dân và đặc biệt quan tâm đến những người yếu thế, những người thường bị thua thiệt. Mối quan tâm của ông đối với phát triển doanh nghiệp hay các ngành, các vùng luôn được gắn với khả năng tạo công ăn việc làm, tạo thêm và nâng cao thu nhập cho người lao động, xóa đói giảm nghèo cho bà con, nhất là ở các vùng sâu vùng xa. Ông rất cẩn trọng để không gây tốn kém quá lớn tiền của, công sức của dân, không làm tổn hại môi trường khi quyết định tiến hành các dự án lớn, trong khi luôn quyết định nhanh chóng cho những chương trình xóa đói giảm nghèo, đầu tư phát triển ở miền núi hoặc các vùng đặc biệt khó khăn.
Trong các cuộc đối thoại với cộng đồng doanh nghiệp, ông thường nhấn mạnh quan hệ giữa Nhà nước và DN là quan hệ hợp tác, cộng đồng trách nhiệm trước yêu cầu chung của sự phát triển đất nước, không phải là kẻ trên người dưới. Ông thẳng thừng phê phán tình trạng các cơ quan Nhà nước luôn tìm cách giành thuận lợi cho mình, đẩy khó khăn cho người dân và doanh nghiệp. Ông cũng nhiều lần phê phán mạnh mẽ thái độ vô cảm của một số quan chức trước những bức xúc của doanh nghiệp, của nhân dân - những người đóng thuế nuôi bộ máy nhà nước.
Ông cũng luôn nhắc nhở doanh nghiệp, doanh nhân phải kết hợp hài hòa lợi ích của mình với lợi ích của đất nước, của dân tộc; phải thực sự quan tâm tới người lao động và chia sẻ lợi ích với người lao động, với cộng đồng; kinh doanh phải có đạo đức, làm ăn ngay ngắn, không làm ăn kiểu chụp giật, xoay xở bất chính, lợi mình mà hại người….
Trong lời từ nhiệm trước Quốc hội tháng 6 năm 2006, ông đã dành câu cuối cùng để nói: “Tôi đặc biệt bày tỏ lòng biết ơn nhân dân trong nước và đồng bào ở nước ngoài, cùng với niềm thương yêu, quý trọng và lòng tin tưởng, tự hào về sức mạnh trí tuệ, tinh thần và vật chất của dân tộc ta. Đó là động lực thường trực thúc giục, nâng đỡ, khuyến khích tôi trong mọi công việc, vượt qua mọi khó khăn.”
Những ai thường làm việc với ông đều có thể nhận thấy ở ông một con người khoan hòa, bình dị, không quan cách, không “đao to búa lớn”, không nóng giận, kể cả khi nghe những lời chỉ trích. Ông luôn khuyến khích các chuyên gia Ban Nghiên cứu tranh luận, phản biện, giúp tìm ra những bất ổn trong chủ trương, chính sách hay điều hành của Chính phủ, của bản thân ông. Đấy chính là điều khiến ông được chúng tôi “tâm phục khẩu phục” nhất.
Trong suốt thời gian làm việc ở Hà Nội, qua những dịp tâm tình, chúng tôi đều hiểu ông luôn rất nặng tình với miền Nam, đặc biệt với quê hương Củ Chi của mình, luôn thương nhớ bà con nơi đó. Chúng tôi cũng được biết ông đã chuẩn bị nơi yên nghỉ cho mình trong mảnh vườn nhà tại quê hương Củ Chi.
Và giờ đây, ông sắp về đó để vĩnh viễn ở bên cạnh bà Sáu-vợ ông- trên mảnh vườn đó rồi. Cầu mong ông bà -hai con người nhân hậu hiếm có- mãi mãi thanh thản bên nhau.
