Hàng nghìn người dân và du khách thập phương đã đến khu vực miếu Trò (xã Tứ Xã, huy Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ) để tận mắt chứng kiến lễ hội Trò Trám hay còn gọi là "Linh tinh tình phộc", với các phần chính diễn ra từ đêm 1.2 - sáng sớm ngày 2.2 (đêm 11 - rạng sáng ngày 12 tháng Giêng)
Ông Bùi Văn Toàn (xã Tứ Xã, huyện Lâm Thao) cho biết: "3 năm trước do ảnh hưởng của dịch COVID-19, xã không thể tổ chức phần hội, năm nay tổ chức được cả phần lễ và phần hội lượng người đến đông hơn hẳn, hơn cả những năm trước khi có dịch bệnh".
Đúng 0h ngày 2.2, lễ Mật - nghi lễ quan trọng và có phần "tình phộc" thu hút người xem nhất được diễn ra. Lúc này, ông Chử Đức Bách (71 tuổi) chủ từ miếu Trò tung đồng tiền xu để cầu xin thần thánh. Cùng lúc, linh vật "Nõ" và "Nường" được đưa ra ra từ nơi cất giấu linh thiêng trong ngôi miếu.
"Nõ" và "Nường" tượng trưng cho giới tính của nam và nữ, là linh vật chính của lễ hội, được làm bằng gỗ mít, sơn màu đỏ, là vật để tế và cầu cho nòi giống sinh sôi.
Năm nay, là năm thứ 8 liên tiếp vợ chồng anh Chử Đức Chiến (SN 1978), chị Bùi Thị Thanh Huyền (SN 1990) được người dân trong làng tín nhiệm giao nhiệm vụ thực hiện nghi thức tình phộc.
Khi chủ tế yêu cầu tắt đèn, hô lên theo tuần tự, cũng là lúc anh Chiến cầm Nõ, chị Huyền cầm Nường, cùng hát: "Bên kia có nứng cùng chăng - Bên này lủng lẳng như giằng cối xay", vừa cầm Nõ "phộc" vào Nường ba lần trong đêm tối, giao kết và ước vọng cho mùa màng bội thu.
Khi chủ tế nghe "cục" đủ ba tiếng thì cho mở đèn sáng trở lại, phút ấy gọi là phút thiêng. Xong xuôi mọi người đạp chiêng trống để mừng và kính cáo với thần linh, thiên địa biết "lễ Mật" đã thành công trong tiếng vỗ tay của dân làng.
Sau đó, chủ tế dẫn đầu đám trò chạy quanh miếu ba vòng theo ngược chiều kim đồng hồ, theo sau là dân làng, vừa chạy vừa hú, vừa gõ dùi vào mẹt để đuổi ma quỷ, trừ hiểm họa cả năm cho dân làng.
Năm nay, anh Chiến, chị Huyền đã thao tác ba lần đều đâm trúng, dân làng quan niệm, với kết quả này, năm nay sẽ có mùa màng tươi tốt, bội thu.
Sáng 2.2, lễ hội tiếp tục với nghi lễ “Rước lúa thần” quanh làng với các trò diễn xướng dân gian “Tứ dân chi nghiệp” và kết thúc với lễ cúng Thập Bái tại Miếu Trò.
Trao đổi với PV Báo Lao Động, ông Nguyễn Hữu Thủy - Chủ tịch UBND xã Tứ Xã cho biết, Lễ hội Trò Trám năm nay được tổ chức đến thời điểm này là thành công tốt đẹp. Cùng với đó, lễ hội đã thu hút được nhiều sự chú ý, đến tham dự của người dân và du khách thập phương.
"Đây là lễ hội có truyền thống lâu đời, mang đậm dấu ấn của nền văn minh lúa nước. Lễ hội không những mang lại không khí vui tươi, tạo động lực thi đua sản xuất đầu xuân của người dân địa phương mà còn là điểm nhấn quan trọng góp phần tôn vinh, quảng bá nét đẹp văn hóa truyền thống trên vùng Đất Tổ với du khách thập phương" - ông Thủy chia sẻ.
Tháng 11.2016, lễ hội Trò Trám đã được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch chứng nhận và đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
