Hoàng Hoa Thám tức Đề Thám, một trong những gương mặt quan trọng nhất của lịch sử Việt Nam trong cuộc xung đột với Pháp, ông để lại một nguời con gái, Hoàng Thị Thế đã có một vận mệnh khác thường, cùng một người con trai sinh năm 1908, Hoàng Hoa Phồn, còn có tên Hoàng Bùi Phồn hay Hoàng Văn Vi, đã qua đời năm 1945.
Sinh ngày 31.3.1901 ở Phồn Xương, Hoàng Thị Thế được hứa hôn với một người con của hoàng đế Trung Hoa lúc lên 3. Tháng 6.1909, bà cùng mẹ bị người Pháp bắt. Lúc đầu được Bouchet nhận trông nom, sau giao cho nhà tư sản Nguyễn Hữu Thu ở Hải Phòng chăm sóc. Sau khi theo học trường Tây ở Bắc kỳ, bà bị đưa sang Pháp năm 1917. Bà được Albert Sarraut (Toàn quyền Đông Dương) nhận làm con nuôi, và cho theo học ở trường nội trú Jeanne D’Arc ở Biarritz. Bà lấy tên là Marie Beatrice Destham.
Năm 1930, bà bắt đầu đóng phim. Vai diễn đầu tiên là vai một công chúa Trung Hoa tên là Li-Ti trong phim La Lettre (Bức thư) do hãng phim Paramout sản xuất tại Paris. Năm 1931, bà kết hôn với ông Robert Bourgès - người Pháp gốc Bỉ, sinh một người con trai tên là Jean Marie Bourgès (1935). Khoảng năm 1960-1961, bà quyết định trở về Hà Nội với sự giúp đỡ của Phan Kế Toại - Phó Thủ tướng nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa. Ban đầu bà về sống ở Hà Bắc. Năm 1974, bà về Hà Nội và sống tại phòng 31, khu tập thể Văn chương.
Hồi ký “Kỷ niệm thời thơ ấu” được bà viết năm 1963 tại Hà Bắc (nay là Bắc Ninh và Bắc Giang). Đây là những dòng hồi ức chân thực về tuổi thơ về cuộc sóng gió của gia đình, đánh dấu những giai đoạn đấu tranh và trốn tránh trong núi rừng Yên Thế.
Dịch giả cuốn hồi ký - nhà thơ Hoàng Cầm (1922-2010) tên thật là Bùi Tằng Việt, quê gốc Song Hồ, Thuận Thành, Bắc Ninh. Ông được biết đến nhiều hơn cả là trong lĩnh vực thơ ca với nhiều bút danh khác nhau, trong đó Lê Kỳ Anh là bút danh được ông lấy trên bản dịch tập hồi ký của bà Hoàng Thị Thế. Tập hồi ký này đã được Ty Văn hóa Hà Bắc xuất bản lần đầu năm 1975.
