Những cây ớt đa dạng, nhiều màu sắc được mệ mua giống từ nhiều nước, mang về Việt Nam trồng. Khu vườn của mệ - theo Trường Nông lâm thống kê - có tới 500 giống cây cảnh, cây mai trên 100 năm.
Dự án “Ớt Việt Nam và thế giới” với hơn 250 thực đơn về ớt, bật mí công thức ẩm thực của nhà vua ngày xưa. Mệ Hà bảo, dự án này mệ làm từ 5 năm nay. Năm nay, mệ đã bước sang tuổi 79, đã đi 17 nước vừa dạy và nghiên cứu ẩm thực từ Châu Á, Châu Âu đến Trung Cận Đông… Dư án về ớt chắc có lẽ là công trình cuối của mệ.
Mệ Hà là bà Tôn Nữ Thị Hà sinh năm Quý Mùi (1943) trong một gia đình hoàng tộc, theo gia phả dòng họ thuộc hậu duệ Vua Minh Mạng, đời thứ 16, gọi Giáo sư, viện sĩ Tôn Thất Tùng bằng ông. Năm 24 tuổi, mệ Hà đã nấu những bữa đại tiệc cung đình Huế cho 300 người ăn, nhận được nhiều lời khen ngợi. Trong sách kỷ lục Guinness VN năm 2004, Mệ được bình chọn “Người làm nhiều nghề nhất” với 16 nghề như: Nấu ăn, trồng cây kiểng, ngành y, nhiếp ảnh, vẽ chân dung, đúc chậu, dạy học, phiên dịch, pha rượu, làm bánh mứt… trong đó lâu nhất là nghề Y (35 năm).
Mệ Hà là một người khiêm cung, phải gặng hỏi mãi, mệ mới bộc bạch về 3 nghề nổi bật nhất của mình: Y, nấu ăn, nhiếp ảnh. Trong lĩnh vực nào mệ cũng nhận được danh hiệu, giải thưởng, tước hiệu danh giá...
Có lần khi được một tờ báo hỏi về mối liên quan giữa 16 nghề, mệ Hà đã trả lời: Tất cả các nghề đều cần có tình, có hồn. Có tình cảm khi làm một đĩa ăn có hồn sẽ đẹp ,ngon hơn.Chụp ảnh là thổi hồn vào tác phẩm. Uốn cây cảnh, nhìn cách uốn cây là biết con người. Săn sóc bệnh nhân xuất phát tình cảnh rung động trước nổi đau của họ. Dạy sinh viên cần có tình với họ, khi đó mới hết lòng truyền đạt. Vẽ chân dung: Ngoài chính xác, cần có tình mới chấm phá đáy mắt có hồn hơn. Pha rượu phải có tình mới trọn vẹn…
Mệ đã tạo ra “địa chỉ đỏ” - Tịnh Gia Viên, cũng là điểm du lịch nổi tiếng của đất Huế, từng được giới thiệu trong bản đồ “Những cuộc dạo chơi trong thành phố vườn”, nằm trong chương trình hợp tác giữa vùng Nord pas De Calais (Cộng hòa Pháp với Thừa Thiên- Huế), nằm trong top những điểm tham quan của tỉnh Thừa Thiên- Huế.
Đã vào tuổi xưa nay hiếm, nhưng thần thái mệ Hà vẫn tươi tắn, giọng nói vẫn rổn rảng và nhiệt huyết như ngọn lửa với nghề vẫn luôn cháy sáng. Mệ say sưa nói về ẩm thực Huế, về thực đơn ”cơm vua” của Hoàng cung ngày xưa, cho đến cơm niêu, bánh Huế… Từ các món như Bánh lá chả tôm trên cành quất, Chả phượng hoàng múa, Nem rán hình con công, Voi ra trận, Kình ngư sa lưới, Đu đủ chua ngọt hình rồng, Thuyền rồng tải trái cây… Mệ thích nhất là làm món ăn cung đình, với tình yêu, sự trân trọng món ăn cho khách. Nhìn lại cuộc đời mình, mệ Hà bảo, trong cuộc sống, giá trị cao quý nhất là tình người. Mệ mang ơn những người đã cho mình tư duy, biết ơn chồng luôn ủng hộ và yêu quý những người con. Mệ bảo cuộc đời mệ nhiều may mắn, chỉ tiếc là sức khỏe không được tốt, nên phải luôn tự vượt lên số phận.
Ngày cuối tuần, một trong những người con của mệ, chị Phan Tôn Gia Hiền, nghệ nhân ưu tú qua thăm mẹ và cùng vào bếp. Nhìn hai mẹ con quấn quít bên nhau cùng làm món mới vừa ngon, vừa tốt cho sức khỏe. Giống ớt đỏ tươi to hơn quả cà chua, nhân nhồi ớt là đậu phụ, thêm tiêu, rồi sốt bơ… Chị Hiền nói: “Mạ em là người thầy lớn nhất trong lòng em! Em thương mạ em, ngưỡng mộ mạ, nên cũng yêu văn hoá ẩm thực vô cùng”.
