Khẳng định vị thế của phở trong nền ẩm thực quốc gia và quốc tế
Việc ghi danh tri thức dân gian đối với nghệ thuật ẩm thực nói chung, phở Nam Định và Hà Nội nói riêng, có ý nghĩa quan trọng trong bảo tồn, phát huy và tôn vinh văn hóa ẩm thực Việt Nam. Trước hết, nó giúp duy trì và bảo vệ các kỹ thuật, công thức truyền thống, đảm bảo rằng giá trị văn hóa của phở không bị mai một theo thời gian. Ghi danh còn tôn vinh phở như một phần của di sản văn hóa, khẳng định vị thế và tầm quan trọng của món ăn này trong nền ẩm thực quốc gia và quốc tế.
Ngoài ra, việc ghi danh thu hút sự quan tâm của du khách, góp phần phát triển du lịch và quảng bá hình ảnh đất nước. Việc ghi danh tri thức dân gian phở không chỉ là sự công nhận mà còn là một công cụ bảo vệ và phát triển di sản văn hóa ẩm thực Việt Nam.
Trên thế giới, nhiều quốc gia đã có những kinh nghiệm quý trong việc ghi danh di sản văn hóa phi vật thể đối với nghệ thuật ẩm thực, nhằm bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của họ. Nhật Bản đã thành công trong việc ghi danh Washoku, nghệ thuật ẩm thực truyền thống của họ, vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO vào năm 2013. Việc ghi danh này đã thúc đẩy sự nhận thức và bảo tồn các kỹ thuật nấu ăn truyền thống.
Năm 2010, ẩm thực truyền thống của người Maya và Zapotec ở Mexico đã được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể. Mexico đã sử dụng danh hiệu này để quảng bá văn hóa và du lịch ẩm thực, đồng thời bảo tồn các công thức và nguyên liệu truyền thống.
Kimchi, món ăn truyền thống của Hàn Quốc, đã được ghi danh vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể vào năm 2013. Sau khi được công nhận, Hàn Quốc đã tăng cường các biện pháp bảo vệ, truyền dạy và quảng bá văn hóa làm kimchi thông qua các chương trình giáo dục và lễ hội.
Trong khi đó, bữa ăn kiểu Pháp (Gastronomic meal of the French) được UNESCO ghi danh vào năm 2010. Pháp đã tận dụng danh hiệu này để thúc đẩy du lịch và bảo vệ các truyền thống ẩm thực độc đáo của mình.
Những kinh nghiệm này cho thấy rằng, việc ghi danh di sản văn hóa phi vật thể đối với nghệ thuật ẩm thực không chỉ giúp bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa mà còn góp phần phát triển du lịch, nâng cao nhận thức cộng đồng và thúc đẩy kinh tế địa phương.
Hành động để vinh danh các di sản này
Sau khi tri thức dân gian về phở Nam Định và Hà Nội được ghi danh, chúng ta cần có thêm nhiều hành động cụ thể hơn để vinh danh các di sản này, để hướng tới ghi danh ở cấp độ cao hơn vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO trong những năm sắp tới.
Để thực hiện được điều đó, chúng ta cần tổ chức các lễ hội phở hằng năm tại Nam Định, Hà Nội và các địa phương khác để thu hút du khách trong và ngoài nước thông qua các hoạt động như nấu phở trực tiếp, thi nấu phở và giới thiệu các biến thể phở độc đáo từ các vùng miền khác nhau.
Thứ hai là phát triển thương hiệu phở Việt Nam trên thị trường quốc tế, bao gồm việc đăng ký thương hiệu, tiêu chuẩn hóa công thức và quảng bá phở qua các kênh truyền thông toàn cầu. Tạo các sản phẩm như sách dạy nấu ăn, chương trình truyền hình và video hướng dẫn về cách nấu phở.
Thứ ba là khuyến khích các đầu bếp và nhà nghiên cứu ẩm thực sáng tạo các biến thể phở mới, đồng thời tôn trọng và bảo tồn các giá trị truyền thống. Tổ chức các cuộc thi sáng tạo phở để khám phá và giới thiệu các cách biến tấu hiện đại, từ đó đa dạng hóa và làm giàu thêm nền ẩm thực phở.
Thứ tư là xây dựng các chương trình giáo dục về lịch sử, văn hóa và kỹ thuật nấu phở trong các trường học và các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Sử dụng mạng xã hội và các phương tiện truyền thông khác để kể câu chuyện về phở, nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị của nó.
Thứ năm là kết hợp phở với các tuyến du lịch ẩm thực tại Hà Nội và Nam Định, từ đó tạo ra các tour du lịch trải nghiệm văn hóa và ẩm thực. Du khách có thể tham quan các làng nghề truyền thống, học cách nấu phở và thưởng thức phở tại các quán phở nổi tiếng.
Thứ sáu là hợp tác với các tổ chức văn hóa, ẩm thực quốc tế để giới thiệu phở Việt Nam trong các sự kiện, triển lãm và lễ hội ẩm thực toàn cầu. Từ đó, không chỉ giới thiệu phở mà còn quảng bá hình ảnh đất nước, con người và văn hóa Việt Nam...
Việc ghi danh tri thức dân gian về phở Nam Định và Hà Nội vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia không chỉ là sự công nhận xứng đáng cho những giá trị ẩm thực độc đáo mà còn là bước đi quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của Việt Nam. Việc bảo tồn và phát triển phở không chỉ là trách nhiệm mà còn là cơ hội để Việt Nam tiếp tục khẳng định bản sắc văn hóa và sức hút ẩm thực của mình trên bản đồ thế giới.
