"Tôi là ai, mà yêu quá đời này"

Xứ người nếm đủ đắng cay

Năm 1990, khi đang học năm thứ 4 ĐH Kiến trúc TPHCM, chuyên ngành Nội thất, Thái Hòa rút hồ sơ sang Canada để định cư.

Những ngày ở Canada, anh có hành trình nếm đủ cay đắng để chọn cách vào đời. “Người Việt ở hải ngoại có nhiều cảnh khổ, nhưng tôi nghĩ, không nghề nào khổ nhục như nghề bắt giun. Ở vùng đất sình lầy ở Canada, có loại giun dài 40cm, to như rắn. Loại giun này có chứa loại chất đặc biệt, giúp làm đẹp. Mỹ phẩm làm đẹp chiết xuất từ mỡ loại giun này giá đắt đỏ. Vì thế, nghề bắt giun tuy cực, nhưng chịu khó cũng kiếm được tiền”, anh chia sẻ.

Nghề bắt giun nghĩ lại còn kinh: “Đã 20 năm trôi qua, giờ tôi vẫn rùng mình cái cảm giác lần đầu sờ vào con giun mập ú trong mớ đất xốp đầy mùi phân. Cứ từ 7h tối, chờ đến 10h trăng lên, giun ngóc đầu thì bắt, có đêm bắt được 600 con. Sau một đêm bắt giun, toàn thân ê ẩm, leo từng bậc cầu thang như kiệt sức”.

Khi quen đất quen người, anh vay vốn khởi nghiệp, mở lò võ, hát phòng trà. “Vừa đi học trên trường, vừa học nhạc, đi hát, làm cu-li kiếm tiền. Khi đi hát mình có ảnh đăng báo, nhưng cát-sê phòng trà không đủ trang trải chi phí học hành nên tôi “cày” thêm nhiều việc khác.

Có lần xin được việc làm vệ sinh ở phòng nha khoa, vừa dọn vệ sinh xong, bước ra, gỡ khẩu trang xuống thì một khách hàng đi vào, giật mình: “Ôi! Ca sĩ Thái Hòa”. Kỷ niệm chua xót trong đời tôi không bao giờ quên”…

Từ khó khăn, anh tự nhận ra chất thép của mình: “Khát vọng của tuổi trẻ dường như không có điểm dừng, tôi cứ miệt mài làm việc… Trong chuyện vượt khó, có lẽ chất karate đã giúp tôi không ít.”

Và anh đã nghiệm ra: “Hạnh phúc của đời mỗi con người quan trọng hơn chuyện kiếm tiền. Cuộc sống muôn màu. Hãy tận hưởng…”.

“Quan trọng là đơn giản và cải tiến”

Bình yên hay đến những chân trời mới? Và Thái Hòa tự trả lời: “Đừng để 4 năm đại học với một ngành nào đó bó chặt cuộc đời bạn. Đừng dành tài chính ngắn hạn cho việc mua nhà, mua xe và yên thân”.

Anh bắt đầu hành trình khắp năm châu. “Tôi đến với Schneider Electric là tùy duyên. Lúc đó, tập đoàn này mới xây xong nhà máy trong Khu công nghiệp VN - Singapore ở Bình Dương, còn tôi đang làm cho một công ty kiến trúc của Canada.

Tập đoàn Schneider Electric là khách hàng của chúng tôi. Một lần, TGĐ Tập đoàn Schneider Electric VN là người Pháp, nói: “Tôi muốn anh làm Phó GĐ và trông coi nhà máy của tôi ở đây”. Ông đưa ra mức 1.500 USD/tháng, rất cao ở thời điểm 1997 tại VN”.

Bỏ ngành kiến trúc, đầu quân cho tập đoàn điện tử, Thái Hòa bắt đầu lại từ số không.

Thái Hòa làm việc cho Tập đoàn Schneider Electric vài năm ở VN thì có cơ hội sang Pháp 4 năm quản lý một nhà máy công nghệ cao, sau đó đến Hong Kong làm việc 7 năm. Công việc thăng tiến liên tục và có cơ hội đi khắp nơi trên thế giới.

Một thay đổi nữa: Cuộc gặp với TGĐ Schneider Electric đưa sự nghiệp Thái Hòa rẽ hướng. Anh được mời đảm nhiệm Phó GĐ hoạch định phương thức sản xuất và vận hành hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001 - lĩnh vực hoàn toàn mới với anh. Anh lại nhận lời.

Khi được giao quản lý, sẵn máu kiến trúc anh thay đổi hình ảnh nhà máy theo cách khác. Anh cho sơn sửa lại, dùng hình ảnh thay các tài liệu dày cộp, khô khan. Thay đổi tưởng nhỏ ấy mang tới hiệu ứng lớn.

Một ngày Phó TGĐ tập đoàn ở Pháp qua thăm nhà máy (lúc đấy anh là phó giám đốc phụ trách quy trình sản xuất). Ông quan sát nhà máy rồi nổi giận: “Anh sẽ bị đuổi việc nếu hủy bỏ những tài liệu về kỹ thuật theo tiêu chuẩn ISO?”.

Anh chỉ cho vị lãnh đạo này thấy những hình ảnh thay thế các tài liệu, và giải thích: “Tôi đã đặt máy quay và thấy mỗi ngày công nhân không liếc qua bộ hồ sơ đó dù chỉ một lần. Bộ tài liệu tiếng Pháp, Tiếng Anh, tiếng Đức vô cùng nặng nề trong hệ thống kiểm soát ISO.

Nhưng sau khi chúng tôi cho công nhân thực hiện thao tác đảm bảo chất lượng ISO theo quy trình mà tôi đã hình ảnh hóa thì tất cả đều làm đúng”.

Về nước, vị lãnh đạo tập đoàn này ghi nhận cách làm này của Thái Hòa, cũng như những cải tiến khác của anh.

Thái Hòa trở thành bộ não của tập đoàn từ cách làm việc chấp nhận bắt đầu từ số không, và lối tư duy độc đáo ấy. Anh đúc kết: “Khái niệm số 0 (Concept Zero) là quay lại tính đơn giản. Trong mọi ngành nghề, xuất phát điểm càng thấp, người ta càng giỏi. Trong ngành điện, tôi từ một người ngoại đạo, trở thành một chuyên gia cao cấp nhất về hệ thống quản trị và quản lý chất lượng…”.

Đây là triết lý của sự đơn giản: “Quan trọng là đơn giản và cải tiến. Đây cũng là kinh nghiệm quan trọng mà tôi giúp Chính phủ Việt Nam xây dựng chiến lược phát hiện, đào tạo và thu hút người tài…”.

Từng bước thành công ở quê nhà

Năm 2007, chương trình “Người đương thời” của VTV muốn khắc họa một nhân vật là kiến trúc sư Nguyễn Hữu Thái (ba của Thái Hòa) - nhân dịp 30.4, vì ông là “kiến trúc sư, chủ tịch đầu tiên của Tổng hội Sinh viên Sài Gòn (1963 -1964), sau đó hoạt động cho Mặt trận Dân tộc Giải phóng Miền Nam Việt Nam. Ông là người có mặt, nhân chứng, trong phòng tại đài phát thanh Sài Gòn thời khắc khi Dương Văn Minh tuyên bố đầu hàng.

Ông và nhạc sĩ Trịnh Công Sơn là những người lên tiếng sớm nhất trên đài phát thanh Sài Gòn để đón chào chiến thắng 30-4-1975 của quân đội Việt Nam Dân chủ Cộng hòa trong Chiến tranh Việt Nam sau khi tướng Dương Văn Minh tuyên bố đầu hàng”.

Tuy nhiên, do không khớp nối được lịch nên ba anh tiến cử anh thay thế. Khi đó, anh đang làm GĐ chất lượng của Schneider Electric. Chương trình “Người đương thời” qua nhân vật Thái Hòa bàn về chất lượng sản phẩm, vấn đề đang nhức nhối tại Việt Nam, điển hình vụ nước tương “đen”.

Thái Hòa chia sẻ kinh nghiệm, bàn giải pháp cho vấn đề quản lý chất lượng ISO, và thông điệp của chương trình là người Việt phải tạo ra những sản phẩm, thương hiệu tầm quốc tế. Những chia sẻ này khiến Bộ trưởng KH&CN Hoàng Văn Phong tâm đắc, qua VTV, ông liên hệ với Thái Hòa.

Qua trao đổi với đại diện Bộ KH&CN, anh khởi xướng chương trình BiC (Best in Class - Vươn tới đỉnh cao). Bộ KH&CN đã giao cho anh 2 tỉ đồng để thực hiện. Anh chọn ra 2 tập đoàn tiêu biểu là FPT và Gạch Đồng Tâm Long An để triển khai.

Sau 3 năm (2008- 2010), anh và cộng sự đã báo cáo kết quả với Bộ về 7 modul của BiC. BiC trở thành tiền đề cho dự án quốc gia của Chính phủ, gọi là chương trình Năng suất Chất lượng quốc gia, do Bộ chủ trì từ 2008-2010.

Ngày báo cáo dự án BiC của Bộ tại FPT, ông Trương Gia Bình – Chủ tịch FPT có những trao đổi và Thái Hòa nhìn thấy điểm chung cho sự lớn mạnh của FPT. Và anh được về FPT làm việc với mức lương bằng ở Schneider Electric, vị trí GĐ chiến lược. Năm 2010, anh về nước, kết thúc 14 năm công tác tại Tập đoàn Schneider Electric.

Sau 7 năm công tác tại FPT trên cương vị GĐ chiến lược, anh hoàn thành sứ mệnh của mình ở FPT. Ngày 15.6.2016, anh về làm GĐ chiến lược VNPT, và tham gia nhiều lớp giảng về khởi nghiệp, nhiều chương trình với người trẻ, được TƯ Đoàn trao giải “Cống hiến”…