“Thổi hồn” vào hoa
Nói đến văn hóa Nhật Bản, người ta không thể không đề cập tới nghệ thuật cắm hoa truyền thống Ikebana. Xuất hiện cách đây đã gần 600 năm, Ikebana không chỉ là việc cắm hoa đơn thuần mà nó còn hàm chứa trong đó những triết lý sống sâu sắc của xứ Phù Tang.
Bên cạnh những loại hình nghệ thuật như: Nghệ thuật pha trà, viết chữ đẹp, ngửi (nghe) khói hương trầm và đề thơ hay để cảm nhận... Ikebana chính là “địa hạt” màu mỡ để bất kỳ ai cũng được tự do sáng tạo bằng cảm nhận của chính mình. Vẻ đẹp chủ đạo của bình hoa Tết cắm theo phong cách Ikebana chính là vẻ đẹp mộc mạc không khiên cưỡng của cành cây, hoa lá, cây cỏ tự nhiên.
Mong muốn chuyển tải những triết lý nghệ thuật Ikebana về Việt Nam, nghệ nhân Nguyễn Thanh Tú (Giảng viên trường Ikebana Ikebono Nhật Bản) đã dành phần lớn thời gian của mình để nghiên cứu, chia sẻ và hướng dẫn cho những ai đam mê với bộ môn nghệ thuật này.
Theo chị Thanh Tú, Ikebana không hề khó nắm bắt như mọi người nghĩ. Đây là bộ môn nghệ thuật rất gần gũi, mang hơi thở của cuộc sống chứ không xa vời, viển vông. Chỉ cần một chút kiên nhẫn, một chút cảm mến với thiên nhiên, am hiểu hệ quy tắc nghệ thuật là bạn có thể tạo nên những tác phẩm Ikebana của riêng mình.
“Mỗi khi hòa mình trong tác phẩm, tôi thấy bản thân như được thanh lọc, cảm nhận rõ sự bình yên hiện hữu. Lâu nay, Ikebana thường chuộng về đường nét, cảm xúc mang tính thẩm mỹ nên người cắm hoa phải thật sự toàn tâm toàn ý, chuyên chú và kiên nhẫn cắm hoa trong im lặng.
Trong khoảnh khắc tưởng chừng như tẻ nhạt đó sẽ giúp người chơi cảm nhận sâu, thấu hiểu và gần gũi thiên nhiên hơn. Giữa nhịp sống hối hả cuối năm, Ikebana trở thành một thú chơi được nhiều người tìm đến nhằm thư giãn trí óc, thả lỏng cơ thể, trị liệu tâm lý bằng nghệ thuật” - nghệ nhân Thanh Tú chia sẻ.
Sự đơn giản nhưng mang đậm không khí Tết
Một điều đặc biệt mà khi nói về Ikebana người ta thường phản xạ và nghĩ ngay tới đó là sự giản đơn. Thẩm mỹ “tối giản” thường xuyên được áp dụng trong nghệ thuật Ikebana. Đây chính là phương thức “quý hồ tinh, bất quý hồ đa”. Tức, chỉ cần dùng một số lượng vật dụng vừa đủ như: Vài cành đào, bông mai, củ thủy tiên... để tạo ra những tác phẩm đơn giản, thanh lịch, mang đậm không khí Tết.
Mỗi tác phẩm Ikebana tựa như một “vũ trụ” thu nhỏ, bao gồm các thành tố tự nhiên: Thiên - Địa - Nhân (trời, đất, con người). Trong đó, hoa chính là tinh túy của đất trời để hình thành và kết nối vạn vật.
Nghệ thuật cắm hoa theo phong cách Ikebana có nhiều trường phái, phong cách khác nhau nhưng vẫn tuân theo nguyên tắc cơ bản là tỷ lệ tam giác.
Theo nghệ nhân Thanh Tú, đường nét của cành hoa quan trọng nhất sẽ tượng trưng cho “Trời”. Đây sẽ là đường trung tâm của toàn thể bình hoa, lãng hoa, vì thế người ta thường chọn cành nào chắc khỏe, mạnh mẽ để làm trụ cột. Tiếp theo, cành hoa thứ hai sẽ đại diện cho “Nhân” (người). Cành này phải được xếp đặt sao cho hơi nghiêng với cành chính, từ từ phát triển và bung nở ra từ đường trung tâm.
Bố cục của cành thứ ba thường tượng trưng cho “Đất”. Đất ở đây là cành ngắn nhất, được đặt xoay về phía trước hoặc hơi đối nghịch với phía gốc của hai cành kia. Để tạo nên sự cân xứng, người cắm thường khéo léo điểm xuyết thêm những nhành hoa, góp phần lột tả “cái hồn” cho mọi người chiêm ngưỡng.
Tham gia buổi chia sẻ nghệ thuật cắm hoa Ikebana từ rất sớm, chị Nguyễn Linh Anh (sinh năm 1990, Hà Nội) cũng đang cần mẫn chọn từng bông hoa, bệ cắm sao cho phù hợp. Đối với chị Linh Anh, buổi chia sẻ này chính là trải nghiệm, một góc nhìn mới mà bất kỳ chị em nào cũng nên tham khảo, nhất là trong dịp Tết Nguyên đán sắp tới.
Trong không khí sôi động cuối năm, những lãng hoa Tết nhẹ nhàng, giản đơn sẽ góp phần tô điểm thêm không gian, xóa tan đi những lo âu, mệt nhọc của các thành viên trong gia đình... đó là điều mà chị Linh Anh và rất nhiều người luôn hướng tới.
