Ngày 27.3.1968, cuộc đời của Yuri Gagarin đã kết thúc một cách bi thảm. Gagarin đã nhiều lần cận kề cái chết trong chuyến bay huyền thoại của mình. Và lần gần nhất trước khi hy sinh là lần sau khi nhảy dù, van cung cấp không khí bên ngoài của bộ đồ bay không mở. Mãi 6 phút sau, Gagarin mới tự dùng tay để mở được nó, và đến lúc đó thì tình thế đã hết sức nguy cấp, Gagarin suýt chết ngạt.
Năm 1966, Gagarin là người bay dự bị của Vladimir Komarov, nhà du hành vũ trụ đầu tiên thiệt mạng trong một chuyến bay. Và nếu vì lý do nào đó mà Komarov không thể bay được, thì Gagarin sẽ thế chỗ trên con tàu xấu số đó.
Nhưng lần này, nhà du hành vũ trụ số 1 đã qua đời trong khi dường như không có gì báo trước nguy hiểm. Sự cố xảy ra trong một chuyến bay huấn luyện định kỳ trên máy bay chiến đấu MiG-15UTI.
Ba giả thuyết của thảm họa
Ngày 27.3.1968, chiếc máy bay do phi công - nhà du hành vũ trụ Liên Xô Yuri Gagarin và phi công hướng dẫn Vladimir Seregin điều khiển đã bị rơi gần làng Novoselovo ở vùng Vladimir.
Theo giả thuyết chính thức, nguyên nhân của thảm kịch là do máy bay ngoặt quá gấp, dẫn đến mất kiểm soát và rơi vào vòng xoáy trôn ốc.
Ủy ban điều tra đã kết luận rằng, tất cả hành động của Gagarin và Seregin đã là tối ưu, nhưng họ chỉ thiếu có hai giây để đưa máy bay thoát khỏi vòng quay…
Điều gì đã khiến Gagarin và Seregin thực hiện một động tác nguy hiểm chết người vẫn còn là một bí ẩn. Có một số giả thuyết như sau:
1. Giả thuyết của Alexei Leonov: Các phi công đã rơi vào vòng xoáy của một máy bay tiêm kích siêu âm khác
Theo phi công - nhà du hành vũ trụ Liên Xô Alexei Leonov (1934 - 2019), nguyên nhân của thảm kịch là do "sự cẩu thả và vi phạm chế độ bay".
Một chiếc máy bay khác, chiếc Su-15 siêu thanh, cất cánh từ một sân bay khác ở Zhukovsky, đã bay trái phép trong khu vực có chuyến bay huấn luyện của Gagarin và Seregin.
Lẽ ra, chiếc Su-15 này phải bay ở độ cao trên 10.000 mét, nhưng không hiểu vì lý do gì mà nó lại hạ xuống độ cao 450 mét - tại khu vực Gagarin và Seregin đang bay huấn luyện.
Để quay trở lại với thê đội của mình, phi công Su-15 đã bật chế độ tăng tốc đốt sau (trong điều kiện mây mù dày đặc, anh ta không nhìn thấy ngay chiếc MiG-15UTI đang ở gần đó) và máy bay của Gagarin đã rơi vào vòng xoáy cắt đuôi của chiếc Su-15 kia.
Alexei Arkhipovich biết Gagarin chết vì ai, nhưng ông đã có lời thề không bao giờ nêu tên người phi công phạm lỗi đó.
2. Giả thuyết của Kachorovsky: Gagarin từ chối nhảy dù trước
Phi công - nhà nghiên cứu Ilya Kachorovsky chú ý đến việc Gagarin không phải là một phi công có kinh nghiệm.
Trong sáu năm ở đội ngũ các nhà du hành vũ trụ, Gagarin đã không thực hiện một chuyến bay độc lập nào.
Đó không phải là lỗi của Gagarin mà vì trong đội phi công vũ trụ, người ta huấn luyện các kỹ năng khác, họ không bay thường xuyên.
Còn Seregin, là trung đoàn trưởng, cũng bay rất ít. Theo Kachorovsky, một lỗi nhỏ của phi công có thể dẫn đến thảm kịch.
Sau khi nhận được lệnh quay về, Gagarin đã đưa máy bay vào cái gọi là vòng xoáy đi xuống.
Nhưng khi máy bay rơi vào tình trạng xoáy trôn ốc, các phi công vẫn có thể phóng ra. Tại sao họ không làm điều đó?
Theo tính năng thiết kế của MiG-15UTI có chỉ dẫn rằng phi công hướng dẫn phải là người đầu tiên rời khỏi máy bay và Gagarin sẽ là người thứ hai. Seregin đã không thể làm thế vì không muốn phó mặc số phận của nhà du hành vũ trụ số 1.
Và thực tế là không còn thời gian để cả hai phi công thoát hiểm. Seregin chắc hẳn đã hét lên để Gagarin để phóng ra ngoài trước.
Còn Gagarin biết rằng điều này sẽ dẫn đến cái chết của phi công hướng dẫn. Và Kachorovsky cho rằng Gagarin không muốn cứu mạng mình với cái giá như vậy.
3. Giả thuyết của Mironov: Một loạt vi phạm trên mặt đất đã dẫn đến thảm kịch
A.D.Mironov (1917 - 2019) là thành viên của ủy ban điều tra nguyên nhân cái chết của nhà du hành vũ trụ đầu tiên, trưởng phòng nghiên cứu của Viện nghiên cứu các chuyến bay.
"Tôi bị ấn tượng bởi một thực tế là trong trung đoàn nơi các phi hành gia được huấn luyện, kỷ luật bay rất thấp.
Tôi đã đếm được 11 lỗi vi phạm quy tắc xảy ra vào ngày 27.3 đó" - Arseniy Mironov cho biết.
Ví dụ, Vladimir Seregin đã trễ chuyến bay gần 30 phút do cấp trên gọi lên có việc. Vì điều này, mọi người bắt đầu phải vội vã, kíp bay không nhận được báo cáo từ bộ phận khí tượng trong khi người ta có nói về những đám mây thấp. Hơn nữa, thời tiết được dự đoán là sẽ xấu đi.
Mặt khác, nhiệm vụ bay có nhấn mạnh là thực hiện các động tác nhào lộn trên không bên ngoài hoặc sau các đám mây. Đó là nhiệm vụ không thể thực hiện!
Một phần của thiết bị radar tại sân bay không hoạt động và trên mặt đất, người ta không nhận thấy trong điều kiện nhiều mây, chiếc MiG-15 UTI của Gagarin và Seregin bắt đầu bay lệch sang trái, tiếp cận khu vực phi công Andreev đang thực hiện một bài tập - Andreev đang kiểm tra động cơ máy bay sau khi sửa chữa.
Andreev được cho là sẽ cất cánh sau Gagarin và Seregin 30 phút, nhưng như đã nói ở trên, 2 người đã cất cánh muộn 30 phút, vì thế, hai chiếc máy bay đã ở trên không cùng một lúc.
Theo Mironov, sau khi thực hiện nhiệm vụ trở về, Gagarin và Seregin bất ngờ nhìn thấy máy bay của Andreev đang áp sát họ một cách nguy hiểm trong khoảng trống của những đám mây. Họ bắt đầu bẻ lái mạnh để tránh va chạm và rơi vào trạng thái xoắn ốc.
