Tuy nhiên, hiện nay có rất nhiều đơn vị hành chính không đạt tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số theo quy định. Đây là thông tin được đưa ra tại Hội nghị Toàn quốc góp ý dự thảo Đề án tổng thể sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã từ nay đến năm 2021 do Bộ Nội vụ tổ chức ngày 9.8.
Nhiều đơn vị hành chính không đạt tiêu chuẩn
Phát biểu khai mạc hội nghị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình nêu rõ hiện trạng về tiêu chuẩn đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính hiện nay.
Theo đó, trong điều kiện cải cách hành chính, xây dựng Chính phủ điện tử, chính quyền điện tử, ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động của các cơ quan tổ chức hành chính nhà nước, Hội nghị Trung ương 6 khoá XII đã ban hành Nghị quyết số 18 về một số vấn đề đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và đề ra mục tiêu đến năm 2021 sắp xếp, thu gọn hợp lý các đơn vị hành chính cấp xã không đạt 50% tiêu chuẩn theo quy định về quy mô dân số, diện tích tự nhiên và giảm số lượng thôn, tổ dân phố. Từ năm 2021 đến 2030 cơ bản hoàn thành sắp xếp, thu gọn các đơn vị hành chính cấp huyện, xã, thôn, tổ dân phố theo tiêu chuẩn quy định.
Như vậy, cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý về việc sắp xếp các đơn vị hành chính không đạt tiêu chuẩn theo quy định đã rõ ràng, đầy đủ. Vì thế, tại Hội nghị này, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ nhấn mạnh cần tập trung thảo luận về các giải pháp, cách làm, bước đi, cách thức triển khai sao cho vừa bảo đảm mục tiêu mà Trung ương đã đề ra, vừa phù hợp với tình hình thực tế của địa phương.
Bên cạnh việc sắp xếp đơn vị hành chính theo các tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên, quy mô dân số, các đơn vị hành chính còn chịu sự chi phối của các yếu tố như lịch sử, truyền thống văn hóa, phong tục tập quán, tôn giáo tín ngưỡng, điều kiện địa lý tự nhiên, thành phần dân tộc, cộng đồng dân cư, các yếu tố đặc thù khác.
“Quan điểm chỉ đạo việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, xã là để tinh gọn bộ máy, giảm biên chế nhưng phải đảm bảo kế thừa, ổn định, tạo thuận lợi quản lý nhà nước nhưng bảo đảm an ninh chính trị. Do đó, Bộ Nội vụ xem xét bổ sung thêm tiêu chí cho phù hợp, không máy móc. 16 huyện và 637 xã không đủ hai tiêu chí chỉ mới là con số thống kê, còn khi xây dựng và thực hiện đề án, khi tính toán kỹ thì con số có thể khác” - PTTg Trương Hoà Bình nói.
Lấy ý kiến phải theo nguyện vọng của nhân dân, không theo kiểu “đại cử tri”
Tại hội nghị, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cũng nhấn mạnh mục tiêu của việc này là làm tinh gọn bộ máy để đảm bảo hoạt động hiệu lực hiệu quả. Địa phương nào rà soát, đủ điều kiện và đặc biệt được nhân dân đồng thuận thì làm.
Vấn đề này, Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình cho rằng Hiến pháp và Luật Tổ chức chính quyền địa phương quy định rõ việc thành lập, nhập, chia, điều chỉnh địa giới hành chính phải lấy ý kiến nhân dân và khi có trên 50% tổng số cử tri trên địa bàn đồng ý thì mới trình cấp có thẩm quyền xem xét, cần lưu ý hình thức lấy ý kiến như thế nào sẽ tính toán nhưng phải đảm bảo thực chất, phản ảnh đúng tâm tư, nguyện vọng của nhân dân chứ không theo kiểu “đại cử tri”.
Liên quan vấn đề nhân sự, việc tiến hành sắp xếp đơn vị hành chính đồng nghĩa sẽ có dôi dư số lượng cán bộ nhất định. Do đó, theo Phó Thủ tướng, cần nghiên cứu trong sắp xếp cán bộ cũng như có chính sách phù hợp. “Có chế độ chính sách chứ không phải “vắt chanh bỏ vỏ” hay trọn gói một số tiền là xong” - Phó Thủ tướng nói.
Về cán bộ dôi dư, ông Uông Chu Lưu cũng nhìn nhận khi sáp nhập từ 3 xã còn 1 thì trước đây có 3 bí thư, 3 chủ tịch giờ 2 người không còn giữ vị trí này, và hàng loạt cán bộ khác. Vì vậy phải xem xét chính sách, thậm chí có thể có quy định nâng số lượng cấp phó cũng như chế độ, lương phù hợp với phân loại đơn vị hành chính để đảm bảo sắp xếp ổn định, cán bộ an tâm.
