Giáo sư đánh giá thế nào về chuyến thăm chính thức Nga của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc?
- Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn hồi tháng 9 vừa qua đã có chuyến thăm Nga. Trong hội đàm với Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn nói rằng có những lĩnh vực rất quan trọng mà Việt Nam mong muốn hợp tác với Nga và hai nước cần cập nhật các đường lối hợp tác để thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược toàn diện.
Chuyến thăm chính thức của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc nhằm tái khẳng định ưu tiên mà Việt Nam dành cho quan hệ với Nga và duy trì liên lạc cấp cao giữa hai nước theo quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Nga. Trước ngày lên đường, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ hy vọng chuyến thăm Nga sẽ góp phần “tạo động lực và đột phá mới” trong quan hệ đối tác chiến lược toàn diện song phương.
Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và Tổng thống Nga Vladimir Putin dự kiến sẽ nhìn lại những bước phát triển trong quá khứ và đề ra các mục tiêu thúc đẩy quan hệ đối tác trong tương lai. Chương trình nghị sự của hai nhà lãnh đạo có thể sẽ bao gồm phòng ngừa và kiểm soát COVID-19, sản xuất dược phẩm, các vấn đề kinh tế thương mại theo Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - Liên minh Kinh tế Á Âu và hợp tác song phương trong lĩnh vực năng lượng như dầu khí, điện gió, sản xuất công nghiệp, cơ sở hạ tầng, giao thông, nông nghiệp và kết nối hàng hải. Hai nhà lãnh đạo dự kiến sẽ xem xét các vấn đề an ninh toàn cầu và khu vực, đồng thời đề ra các biện pháp phối hợp chính sách tại các tổ chức đa phương.
Hợp tác an ninh và quốc phòng là một trong những trụ cột trong quan hệ song phương Việt Nam-Nga. Giáo sư chờ đợi kết quả nào trong lĩnh vực này?
- Cơ sở cho các cuộc thảo luận về hợp tác an ninh và quốc phòng giữa hai nhà lãnh đạo đã được đặt ra hồi đầu năm trong một loạt cuộc trao đổi giữa các quan chức Nga và Việt Nam, bao gồm cả hai Bộ trưởng Quốc phòng. Hồi tháng 5 năm nay, lãnh đạo Tổng cục Chính trị hai bên đã tổ chức tham vấn trực tuyến và nhất trí tiếp tục gặp gỡ lãnh đạo cấp cao, trao đổi kinh nghiệm về công tác thông tin liên lạc trong quân đội, hợp tác đào tạo cán bộ và ủng hộ lẫn nhau tại các cơ chế và diễn đàn quốc phòng như Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+).
Vào tháng 6, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang và người đồng cấp Nga Sergei Shoigu đã có cuộc họp trực tuyến để thảo luận về tăng cường hợp tác quân sự trong khuôn khổ quan hệ đối tác chiến lược toàn diện. Hai Bộ trưởng nhất trí thực hiện các nội dung hợp tác ưu tiên, bao gồm đào tạo, tham gia các hoạt động đa phương do phía Nga chủ trì, phòng chống COVID-19, nghiên cứu khoa học tại Trung tâm Nhiệt đới Việt-Nga và hợp tác giữa Tổng cục Chính trị hai bên.
Nhiều khả năng hai nhà lãnh đạo sẽ nhất trí đẩy mạnh hợp tác chống đại dịch COVID-19, phối hợp chính sách tại các diễn đàn quốc phòng đa phương, hợp tác về đào tạo và huấn luyện quân sự cũng như nghiên cứu quân y. Việt Nam sẽ tham gia các hoạt động quân sự đa phương do Nga tổ chức.
Thương mại hai chiều Việt Nam - Nga đạt 5,7 tỉ USD vào năm 2020, tăng 15% so với năm 2019, nhưng vẫn thấp hơn mục tiêu 10 tỉ USD mà hai nước đề ra. Theo giáo sư, ngoài ảnh hưởng của đại dịch, những trở ngại là gì?
- Năm 2016, khi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh Kinh tế Á-Âu có hiệu lực, giá nhiều mặt hàng dự kiến sẽ giảm với việc cắt giảm thuế quan. Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Nga tăng sau năm 2016. Theo ước tính mới nhất, thương mại hai chiều sẽ đạt 6,5 tỉ USD trong năm nay.
Ngoài tác động của đại dịch COVID-19, có một số yếu tố dẫn đến việc Việt Nam và Nga chưa đạt được mục tiêu tăng gấp đôi kim ngạch thương mại lên 10 tỉ USD vào năm 2020, như thủ tục của hai bên còn rườm rà và chiến lược thâm nhập thị trường kém...Hồi tháng 10, Việt Nam và Nga đã tổ chức kỳ họp lần thứ 23 của Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác kinh tế, thương mại và khoa học - công nghệ theo hình thức trực tuyến. Theo đó, hai bên nhất trí mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực tiềm năng như chống đại dịch COVID-19, ngân hàng và năng lượng tái tạo. Việt Nam đề nghị hỗ trợ các công ty dầu khí của Nga và đồng ý khởi xướng một dự án về khoa học và công nghệ hạt nhân.
Nga đánh giá thế nào về vai trò của Việt Nam trong chiến lược của mình ở Đông Nam Á và rộng hơn là Châu Á - Thái Bình Dương, thưa giáo sư?
- Việt Nam đóng một vai trò không thể thiếu trong nỗ lực của Tổng thống Vladimir Putin nhằm gia tăng ảnh hưởng của Nga ở Châu Á. Nga và Việt Nam có mối quan hệ tin cậy dựa trên sự hợp tác trong quá khứ. Nga là đối tác chiến lược đầu tiên của Việt Nam vào năm 2001. Nga tin tưởng vào sự ủng hộ của Việt Nam về sự tham gia của Nga với ASEAN và các cơ chế đa phương do ASEAN dẫn dắt...
- Xin cảm ơn giáo sư!
